مذاکرات هسته‌ای هفت ماه ديگر تمديد شد

مذاکرات هسته‌ای ایران و کشورهای گروه ۱+۵ در وین به توافق نهایی نرسید و تا ماه ژوئیه ۲۰۱۵ / تیر ۹۴، تمدید شد. این تمدید می‌تواند به زیان دولت‌های ایران و آمریکا باشد.

رادیو زمانه ـ در پی هفت روز مذاکره پشت درهای بسته در وين، مذاکرات هسته‌ای ايران و کشورهای گروه ۱+۵ در مهلت تعيين‌شده به توافق نهايی نرسيد و بار ديگر مذاکرات تمديد و به اول ژوئيه ۲۰۱۵ / ۱۰ تير ۹۴ موکول شد.

به‌گزارش خبرگزاری فرانسه، اين خبر در حالی منتشر شد که مذاکرات وزرای امور خارجه ايران و شش کشور اروپايی و کاترين اشتون در جريان بود. اين مذاکرات حدود يک ساعت‌ونيم به درازا کشيد و تاکنون خبری درباره محتوای آن منتشر نشده است.

وزيران خارجه ايران و گروه ۱+۵، شامل آمريکا، روسيه، چين، بريتانيا، فرانسه و آلمان، به‌همراه کاترين اشتون، مسئول وقت سياست خارجی اتحاديه اروپا، سوم آذرماه سال گذشته در شهر ژنو به توافقی با عنوان «برنامه اقدام مشترک» در مورد برنامه هسته‌ای ايران دست يافتند که اين توافقنامه ۳۰ دی‌ماه وارد مرحله اجرا شد. بهمن‌ماه نيز مذاکرات هسته‌ای برای دستيابی به يک توافق جامع آغاز شد که وين ميزبان هفت دور اين مذاکرات بوده و يک دور نيز در نيويورک و آخرين دور (نهمين دور) نيز چندی پيش در شهر مسقط پايتخت عمان برگزار شد.

با اينکه طرفين در وين کار نگارش متن پيش‌نويس توافقنامه جامع هسته‌ای را آغاز کردند و حتی گفته شد که ۶۰ تا ۶۵ درصد متن نوشته شده، ولی محمدجواد ظريف، وزير خارجه ايران اعلام کرد که هنوز متن پرانتزهای (جاهای خالی) زيادی دارد و اختلافات عمده کماکان به قوت خود باقی است.

ايران و گروه ۱+۵ پس از آن برای ششمين دور در وين گرد هم آمدند و در حدود دو هفته به رايزنی‌های دو و چندجانبه پرداختند تا ۲۹ تيرماه امسال (فرصت شش ماهه از زمان اجرای توافقنامه ژنو) به توافق جامع دست يابند ولی در آخرين روزهای تيرماه، اختلافات، دستيابی به نتيجه را امکان‌پذير نکرد و اين مذاکرات تا ۲۴ نوامبر / سوم آذر ماه ۱۳۹۳ تمديد شد.

هيچ چيز حل و فصل نشد

کشورهای گروه ۱+۵ می‌خواهند توانايی غنی‌سازی ايران را کاهش دهند زيرا نمی‌خواهند که ايران با بالا بردن درصد غنی‌سازی اورانيوم بتواند به سلاح هسته‌ای دست يابد. به همين منظور اختلاف آن‌ها با ايران بر سر کاهش تعداد سانتريفوژها و موجودی اورانيوم غنی‌شده اين کشور است. به‌گفته کارشناسان غربی، کاهش کميت آن‌ها، «زمان برک‌آوت» يا زمانی که برای جمهوری اسلامی لازم است تا به بمب هسته‌ای دست يابد را افزايش خواهد داد. غربی‌ها معتقدند «زمان برک‌آوت» قابل قبول بايد بيش از يک سال باشد.

از سوی ديگر ايران نيز بر سر رفع تحريم‌های جهانی با کشورهای گروه ۱+۵ اختلاف نظر دارد. جمهوری اسلامی خواهان لغو يک‌جای همه تحريم‌ها، از جمله تحريم‌های سازمان ملل، آمريکا و اروپاست. اين تحريم‌ها از سال ۲۰۰۶ عليه ايران اعمال شدند و در سال‌های اخير تأثيرات منفی بسياری بر اقتصاد آن گذاشتند. با اين حال، از آن‌جا که هم کنگره آمريکا با اکثريت جمهوری‌خواهان و هم شورای امنيت سازمان ملل و کشورهای گروه ۱+۵ خواهان حفظ ابزار فشار بر جمهوری اسلامی برپايه تمام سفارش‌های آژانس بين‌المللی انرژی اتمی هستند، امکان لغو يک‌باره همه تحريم‌ها ناممکن می‌نمايد و نمايندگان ايران از اين بابت ناراضی‌اند.

هيچ‌کدام از اين موارد در مذاکرات يک هفته اخير حل و فصل نشد.

از آن‌جا که دولت‌های ايران و آمريکا به‌دليل وضعيت ويژه‌شان نيازمند دستيابی به يک توافق جامع بودند اکنون تمديد اين مذاکرات می‌تواند برای آن‌ها مشکل‌زا باشد چرا که گذشت زمان می‌تواند به زيان دو دولت تمام شود. دولت ايران از يک سو همچنان با مشکلات اقتصادی بر اثر تحريم‌ها روبه‌روست و از سوی ديگر با مخالفان دولت حسن روحانی در مجموعه نيروهای حکومتی در اين کشور. دولت آمريکا نيز با کنگره جديدی مواجه خواهد بود که از ژانويه آغاز به‌کار خواهد کرد و بيشتر اعضای آن را جمهوری‌خواهانی تشکيل می‌دهند که با هرگونه توافق با ايران مخالف‌اند.

واکنش نتانياهو به عدم دستيابی به توافق جامع اتمی

بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل، در واکنش به عدم دستيابی به توافق جامع اتمی با ايران ظرف مدت تعيين شده تا روز دوشنبه ۲۴ نوامبر، اعلام کرد دست نيافتن به توافق بهتر از يک توافق بد است. او معامله‌ای را که ايران به دنبال آن بود «وحشتناک» توصيف کرد و گفت در اين معامله ايران توانايی غنی کردن اورانيوم لازم برای ساخت سلاح هسته‌ای را حفظ می‌کرد اما از سوی ديگر تحريم‌های بين‌المللی از مقابل ايران برداشته می‌شد.

نخست‌وزير اسراييل در گفت‌وگو با شبکه بی‌بی‌سی گفت توافق درست آن است که توانايی ايران برای ساخت سلاح اتمی به‌طور کامل بايد خنثی شود و تنها پس از آن می‌توان از رفع تحريم‌‌ها سخن گفت.

به‌گفته نخست‌وزير اسراييل، از آن‌جا که دستيابی به چنين نتيجه‌ای در افق نزديک قرار ندارد، بنابراين به نتيجه نرسيدن مذاکرات در وين و تمديد آن بهتر است.