محمدجواد لاريجانی: تا زمان روی ميز بودن گزينه نظامی بايد تأسيسات هستهای زيرزمينی بسازيم
خبرگزاری تسنيم: معاون اسبق وزارت امور خارجه کشورمان تأکيد کرد: ما بايد جايی داشته باشيم که به آمريکا بگوييم تا وقتی گزينه نظامی عليه ايران داريد و نوچه پُرروی شما مرتب کرکری میخواند، تأسيسات ما نهتنها زير زمين میماند بلکه زيرزمينتر هم میرود.
به گزارش خبرنگار سياسی خبرگزاری تسنيم، موضوع هستهای علاوه بر اهميت مباحث فنی، از منظر راهبردی و استراتژيک نيز به يکی از اصلیترين مسائل کشور طی ۱۲ ــ ۱۰ سال گذشته تبديل شده و چگونگی مديريت اين موضوع و آنچه در توافق نهايی احتمالی در سه ماه آينده خواهد گذشت، میتواند بر بسياری از مؤلفههای قدرت ملی و امنيت ملی در ايران تأثيرگذار باشد.
خبرنگار سياسی خبرگزاری تسنيم در ادامه سلسله گفتوگوهای خود با شخصيتهای برجسته و کارشناسان مسائل راهبردی که بهمنظور ارائه تصويری شفاف، حقيقی و عميق از روند مذاکرات هستهای و مسائل جانبی آن صورت میگيرد، اين بار بهسراغ محمدجواد لاريجانی، از ديپلماتها و تئوريسينهای باسابقه و صاحبنظر در مسائل داخلی و امور بينالمللی رفته است.
محمدجواد لاريجانی که هماينک رياست پژوهشگاه دانشهای بنيادی و همچنين رياست ستاد حقوق بشر قوه قضائيه را بهعهده دارد، سالها بهعنوان معاون وزير امور خارجه کشورمان فعاليت کرده و مرکز تحقيقات اين وزارتخانه را نيز خود راهاندازی کرده است.
لاريجانی در اين مصاحبه علاوه بر ارائه تحليل از روند مذاکرات و برخی نقدهای وارد بر آن، پيشنهاد مهم خود در اين زمينه را نيز مطرح کرد. آنچه در ادامه میآيد بخش دوم گفتوگوی خبرنگار سياسی خبرگزاری تسنيم با محمد جواد لاريجانی است:
رئيس ستاد حقوق بشر درباره ريلگذاریهای اشتباه در مذاکرات فعلی هستهای اظهار داشت: در وهله اول اينکه ما بگوييم چرخ سانتريفيوژ بايد بچرخد ولی چرخهای توليد و اقتصاد هم بايد بچرخد، بدان معناست که عملاً يک نوع ديدگاه راجع به وضع اقتصادی کشور در اين حرف خوابيده است، يعنی اولاً معتقديم تحريمها مؤثر بوده و ثانياً برای اينکه کار را درست کنيم بايد هرطور شده تحريمها را برداريم.
* انتقاد شديد لاريجانی از شعار برد ــ برد در مذاکرات/ در قبال برداشته شدن تحريمها نبايد از هيچيک از حقوقمان دست بکشيم
محمد جواد لاريجانی با انتقاد شديد از طرح اين شعار "ما در مذاکرات هستهای بهدنبال نتيجه برد ــ برد هستيم" خاطرنشان کرد: شعار برد ــ برد برای زمانی مناسب است که مثلاً ايران با کمپانی معتبری بخواهد مذاکره کند که حداقل در يک "نرم" مشترک باشند.
وی افزود: تحريمها در حقيقت تجاوز به حقوق ماست. اينطور نيست که آنها محقّ به اعمال تحريم باشند. آنها کوچکترين حقی برای تحريم ما ندارند، بنابراين ما هيچيک از حقوق خودمان را نبايد در قبال برداشتن تحريم بدهيم. درباره آنچه غير از حقوق خودمان است میتوانيم صحبت کنيم اما نبايد از حقوق خودمان چيزی به آنها ببخشيم.
لاريجانی با تأکيد بر اينکه ادبيات سند ژنو بسيار آسيبپذير است، تصريح کرد: بهدليل اينکه بحث ژنو را پيش از اين بهتفصيل مطرح کردم نمیخواهم تکرار کنم اما مقدار زيادی دواير مبهم در اين سند وجود دارد که میتوان روی آن سرمايهگذاری کرد و تفسيرهای مختلفی را داشت. آمريکا هم استاد تفسيرهای مختلف است و جالب اينجاست که ما هم میتوانيم استاد اين کار باشيم ولی احساس کرديم بايد ما تفسير ملايمتری بدهيم!
* مذاکرات لوزان نقاط ضعف بسيار جدی دارد
لاريجانی درباره ساير ريلگذاریهای اشتباه در مذاکرات لوزان نيز گفت: مذاکرات لوزان بدون توفيق نيست و نقاط جالب دارد ولی برای رسيدن به غرض قطعاً کافی نيست و نقاط ضعف بسيار جدی دارد. بخشی از اين نقاط ضعفها مانند مسئله فردو است که گفتم. ما بايد بخشی از نطنز را در فردو استفاده کنيم و علاوه بر سايت فردو، ۵ سايت زيرکوهی ديگر نيز بايد درست کنيم. اگر بنا باشد گزينه نظامی توسط آمريکايیها يا نوچههای آنها روی ميز باشد چرا بايد فردو را تعطيل کنيم؟
وی افزود: من زمانی میتوانستم بگويم اين قسمت خوب بيان شده که در لوزان بگوييم ما زمانی بهطور کلی غنیسازی را از فردو برمیداريم که هرگونه ادعا و تهديد و گزينه نظامی عليه ايران توسط آمريکا از دستور کار خارج شود. ولی حقيقت اين است که در حال حاضر رسماً به ما میگويند: سرت را بيرون بياور تا هروقت خواستيم بزنيم! برای همين گزينه نظامی روی ميز است.
* تا زمانی که گزينه نظامی روی ميز است بايد تأسيسات اتمی خود را به نقاط امنتر ببريم
رئيس پژوهشگاه دانشهای بنيادی با تأکيد بر "تا زمانی که گزينه نظامی روی ميز است حق مسلم ماست که تأسيسات اتمی در چارچوب NPT خودمان را به نقاط امنتر ببريم" تصريح کرد: البته نقاط زير کوه هم قابل منفجر کردن هست، مثلاً بمبهای خلأ وجود دارد که اول مدخل را میزنند و دل و روده را بيرون میکشند، ولی اين هم جواب دارد. در اين مورد سيستمهای باردار کردن خلأ وجود دارد و بهمحض اينکه بمب را میزنند، خلأ را باردار میکنند تا تخريب صورت نگيرد. اتفاقاً ما بايد در اين زمينهها کار کنيم.
* اگر تعداد سانتريفيوژهای نطنز ۳هزار میشد اما فردو با هزار سانتريفيوژ کار میکرد بسيار بهتر بود
محمد جواد لاريجانی تأکيد کرد: من معتقدم اگر تعداد سانتريفيوژهای نطنز ۳هزار سانتريفيوژ میشد ولی فردو با هزار سانتريفيوژ کار میکرد بسيار بهتر بود. ما بايد جايی داشته باشيم که به آمريکا بگوييم تا وقتی گزينه نظامی عليه ايران داريد و نوچه پُرروی شما مرتب کرکری میخواند، تأسيسات ما نهتنها زير زمين میماند بلکه زيرزمينتر هم میرود.
* انتقاد شديد از تفاهم صورت گرفته در لوزان درباره تحقيق و توسعه
لاريجانی در خصوص اشکالات و نقدهای ديگر وارد بر مذاکرات لوزان، تأکيد کرد: بهعنوان مثال ديگر، مسئله تحقيق و توسعه را در نظر بگيريد. تحقيق و توسعه بر اساس مذاکرات لوزان، منوط به اين است که بگوييم چهکاری میخواهيم انجام دهيم. مگر در تحقيق و توسعه میتوانيم بگوييم کجا میخواهيم برويم؟ چرا بايد بگوييم کجا میخواهيم برويم؟ فرض کنيد نهايتاً دستگاه پيچيدهای ساختيم، ورودی و خروجی آن را به آژانس انرژی اتمی میگوييم و آنها اندازهگيری میکنند، دليلی ندارد جزئيات اکتشافات خود را به آنها بگوييم.
* دلواپسی فقط از دشمن غدار نيست؛ ريلگذاری نامناسب آسيبپذيری ما را بالا برده است
رئيس پژوهشگاه دانشهای بنيادی در زمينه نقدهای خود به مذاکرات صورت گرفته درباره تحقيق و توسعه فناوری هستهای در ايران، افزود: مگر بشر میداند در امر هستهای کجا میخواهد برود. چرا ما بايد در زمينه فناوری صلحآميز هستهای سقف داشته باشيم؟ چرا قد ما بايد کوتاهتر از ديگران باشد؟ اينها ريلگذاریهای نامناسب در مذاکرات است و باعث شده که من دغدغه و دلواپسی داشته باشم. دلواپسی فقط از دشمن غدار نيست، دشمن غدار بهعلاوه ريلگذاری نامناسب، آسيبپذيری ما را بالا برده است.
* هر وطنپرستی بايد دلواپس مذاکرات هستهای باشد
محمد جواد لاريجانی با تأکيد بر "هر وطنپرستی بايد دغدغه و دلواپسی درباره مذاکرات هستهای داشته باشد"، خاطرنشان کرد: مسئله هستهای يک مسئله فراجناحی است. من در روزنامههای اصلاحطلب ديدم که درباره دلواپسهای مذاکرات مطالب مضحکی مینويسند، مثل اين است که اصلاحطلبی معادل اين است که هرچه از مذاکرات درآمد خوب است، اين مسئله سادهلوحانه است و اصلاحطلبان نبايد چنين اشتباهی را مرتکب شوند. مسئله حقوق ملت ايران بايد فراجناحی باشد.
* دنبال نخودسياه فرستادن ايران در مذاکرات هستهای معادل اقاله حق است
لاريجانی اضافه کرد: حرف من اين است که بهلحاظ فنی و کارشناسی، هر جناحی که ميهنپرست است، چه اصولگرا و چه غيراصولگرا بايد با هم جمع شوند و بهترين توافق را برای کشور خودمان در نظر بگيريم. حتی اگر ما قسمتهايی از صنعت اتمی را نمیخواهيم توسعه بدهيم حق آن را نبايد از خودمان اقاله کنيم، اين مسئله مهمی است. دنبال نخود سياه فرستادن ايران در مذاکرات هستهای، معادل اقاله حق است. حتی اگر بگويند ما در داخل فردو حق غنیسازی نداريم ولی آزمايشگاه پيشرفته بسازيم، اين اقاله حق است. اصلاً هيچ کاری هم نکنيم ولی حق داريم تأسيسات هستهای را زير زمين درست کنيم، همانطوری که حق داريم روی زمين درست کنيم. آژانس بايد بتواند در چارچوب NPT بازديد کند، اين مسئله مشکلی ندارد ولی زير زمين و روی زمين ندارد و اين بحث کاملاً جداگانهای است.
رئيس پژوهشگاه دانشهای بنيادی در ادامه با بيان "مسائلی در حوزههای ديگر انرژی هستهای وجود دارد که بهنظر من در بحثها و مذاکرات به آن اشارهای نشده است" اظهار داشت: ما در ابتدای کار هستيم و بايد جهشهای عظيمی در فناوری هستهای داشته باشيم و نيروهای خوب و سرمايهگذاریهای بالاتر پای کار بيايد. ما نبايد فکر کنيم کار تمام شده است، بلکه ما تازه زمينه بسيار مهمی از کار را در زمينه پيشرفتهای فناوری هستهای شروع کردهايم که باعث بالا آمدن دهها زمينه ديگر در علم و تکنولوژی میشود.