طی مدت زمانی که از آغاز به کار دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور آمریکا می گذرد، هنوز درباره مواضع وی در قبال طیفی از مسائل مهم بین المللی ابهام وجود دارد. یکی از این مسائل، رویکرد آتی آمریکا در قبال ایران است. با این حال، مجموعه ای از موضع گیری ها توسط خود ترامپ و وزیر خارجه وی به همراه برخی اخبار منتشره دیگر، خط سیر احتمالی این رویکرد را مشخص تر ساخته است.
به گزارش «تابناک»، اگرچه ترامپ در ایام تبلیغات انتخاباتی خود از توافق هسته ای ایران با لحنی بسیار تند انتقاد کرده و از «پاره کردن» این توافق در صورت ورود به کاخ سفید سخن گفته بود، به نظر می رسد واقعیات بین المللی کم کم وی را در مسیری متفاوت قرار می دهد. با این حال، این بدان معنا نیست که ایده کلی وی برای افزایش فشار و تشدید تقابل با ایران کنار گذاشته شده است.
در حقیقت، انتقادات ترامپ از برجام پس از آغاز ریاست جمهوری تاکنون نیز ادامه داشته و وی همواره از این توافق با عنوان توافقی بسیار بد یاد کرده است. در یکی از آخرین موارد، در جریان کنفرانس مطبوعاتی مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل، ترامپ برجام را «یکی از بدترین توافق هایی که تاکنون دیده ام» خواند. وی همچنین تأکید کرد دولتش به اقداماتی دست خواهد زد تا اطمینان یابد ایران هرگز به سلاح هسته ای دست نخواهد یافت.
روز گذشته، دومین نشانه رسمی از رویکرد دولت آمریکا در قبال ایران، در اظهارات رکس تیلرسون، وزیر خارجه این کشور نمود پیدا کرد. پس از آنکه ژان مارک آیرو، وزیر خارجه فرانسه در پی گفت و گو با مقامات آمریکایی از نگرانی های خود مبنی بر تمایل واشنگتن به بازنگری کلی توافق هسته ای با ایران خبر داد، تیلرسون مخالفت با این توافق و تلاش برای لغو آن را تکذیب کرد.
در همین حال، ترامپ در بخشی از کنفرانس مطبوعاتی شب گذشته خود به موضوع ایران نیز پرداخت و ضمن اشاره به وضع تحریم هایی علیه ایران از زمان روی کار آمدن خود تاکنون، مدعی شد ایران «اصلی ترین حامی تروریسم» است. با این وجود، وی باز هم تلاش کرد تا حد امکان فضای ابهام را در موضوع ایران حفظ کند و گفت: «من مجبور نیستم به شما بگویم با کره شمالی چه خواهم کرد. مجبور نیستم به شما بگویم با ایران چه خواهم کرد. می‌دانید چرا؟ چون آنها نباید بدانند».
به این ترتیب، آنچه که تاکنون می توان با درجه ای حداقلی از قاطعیت درباره آن سخن گفت، این است که مواضع ترامپ درباره توافق هسته ای اکنون تحت تأثیر واقعیات بین المللی قرار گرفته و تعدیل شده، اما در عین حال، این امر به معنای تغییر رویکرد کلی وی در قبال ایران نیست. در همین راستا، به نظر می رسد اکنون محور اصلی تمرکز وی، بر تشدید فشارها بر ایران از کانال های مختلف قرار می گیرد.
در همین راستا، روز گذشته اعلام شد گفت‌وگوها بر سر ایجاد یک ائتلاف نظامی بین دولت ترامپ و متحدان عرب آمریکا آغاز شده است. هدف از این گفت‌وگوها محدود کردن نفوذ ایران در منطقه و مقابله با تهدیدات نظامی این کشور اعلام شده است. قرار بر این است که این کشورها یک پیمان نظامی از نوع پیمان ناتو ایجاد کنند و در صورت حمله به یک کشور، سایر کشورهای هم‌پیمان وارد عمل شوند. از آن گذشته، قرار است با رژیم اسرائیل و آمریکا نیز در زمینه تبادل اطلاعات امنیتی و نظامی همکاری‌های گسترده‌ای صورت گیرد.
به نوشته «وال استریت ژورنال» گرچه ایالات متحده آمریکا، همچون رژیم اسرائیل رسماً عضو این ائتلاف نظامی نخواهد بود، ولی دولت آمریکا گفته است که هم به لحاظ امنیتی و هم نظامی از این ائتلاف حمایت و پشتیبانی خواهد کرد. سطح حمایت‌های نظامی آمریکا از کشورهای عضو این پیمان فراتر از اقداماتی است که آمریکا در شرایط کنونی به عنوان مثال در یمن انجام می‌دهد.
به این ترتیب، با قرار دادن تأکیدات ترامپ بر وضع تحریم های جدید علیه ایران در کنار اخباری از این دست، می توان نتیجه گیری کرد که اعمال فشار سیاسی، دیپلماتیک و اقتصادی از طریق تنگ تر کردن حلقه تحریم ها و افزایش سخت گیری بر اجرای برجام از یک سو و ارتقای همکاری با متحدین منطقه ای آمریکا به منظور تشکیل ائتلافی علیه ایران در منطقه، دو ستون اصلی سیاست جدید آمریکا در قبال ایران را تشکیل می دهد. سیاستی که هرچند ملغی کردن برجام دیگر در محور آن نیست، اما سعی در اعمال فشاری بیش از گذشته بر ایران دارد.
