دویچه وله - به دنبال خودداری برخی پزشکان و دندانپزشکان ایران از پرداخت میلیاردها تومان مالیات، سازمان امور مالیاتی و مجلس طرح‌هایی را برای جلوگیری از فرار مالیاتی آماده کرده‌اند اگرچه می‌گویند فشارها برای لغو مصوبه‌ها بیشتر شده است.
پزشکان و دندانپزشکان ایران در سال ۹۶ حدود ۱۵۰ میلیارد تومان مالیات پرداخت کرده‌اند. این در حالی است که سازمان امور مالیاتی اعلام کرده رقم واقعی مالیات این صنف ۷۰۰ میلیارد تومان است و این سازمان برای اخذ این مبلغ که با رقم پرداختی اختلاف زیادی دارد با مشکلات زیادی مواجه است.
اختلاف میان مالیات گیرنده و این مالیات دهنده‌ها بر سر رقم حداقل ۶۰ هزار میلیارد ریال یا همان ۶ هزار میلیارد تومان است که مرکز پژوهش‌های مجلس گفته باید از پزشکان و دندانپزشکان دریافت شود ولی "فرارهای مالیاتی" نمی‌گذارد این اتفاق بیفتد.
فرار مالیاتی تا چقدر؟
فرار مالیاتی اصناف مختلف از جمله پزشکان را عددها و رقم‌ها مشخص می‌کند. گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس درباره لایحه بودجه ۹۸ منتشر کرد شامل این اعداد هم بود و برخی نماینده‌های مجلس و مسئولان سازمان امور مالیاتی پیگیر موضوع شدند. این پیگیری‌ها نشان داده که برخی پزشکان درباره اعلام میزان درآمد خود "شفاف" عمل نمی‌کنند و با "ترفندهای خاص" نه تنها درآمد خود را مخفی نگه می‌دارند که از پرداخت واقعی مالیات هم فرار می‌کنند.
کمیسیون تلفیق بودجه ۹۸ در مجلس شورای اسلامی گفته اگر حداقل ۶۵۰۰ تا ۶۷۰۰ میلیارد تومان از پزشکان گرفته شود می‌توان بودجه کشور را برای سال ۹۸ تقویت کرد.
اطلاعات افرادی که فرار مالیاتی دارند از سامانه‌های طرح جامع مالیاتی اخذ و به اداره‌های خاص رسیدگی پزشکان داده شده است تا به طور ویژه و با اولویت مورد حسابرسی قرار گیرند. «این افراد همچنین با توجه به عدم ارائه اظهارنامه مالیاتی، طبق قانون مشمول جریمه می‌شوند.»
مالیات پزشکان حدود ۷۰۰ میلیارد تومان در سال تخمین زده شده است که پزشکان از این مبلغ فقط ۱۵۰ میلیارد تومان واریز کرده‌اند و این یعنی پرداخت کامل مالیات. این روند و میزان مالیات، موافقان و مخالفانی در مجلس، سازمان امور مالیاتی و سازمان نظام پزشکی دارد.
مخالفان می‌گویند که بسیاری از کارکنان دولت و حتی بخش خصوصی که معمولاً "قشر ضعیف‌تری" هستند، مالیات‌های خود از جمله مالیات حقوق را به طور کامل پرداخت می‌کنند ولی چطور ممکن است پزشکان زیر بار مالیات واقعی نروند.
به تازگی رئیس امور مالیاتی شهر و استان تهران گفته که از میان حدود ۲۰ هزار پرونده پزشکان در تهران، تنها ۱۱ هزار نفر برای عملکرد سال ۱۳۹۶ اظهارنامه مالیاتی تکمیل کردند که میانگین مالیات اعلامی از سوی آنها برای هر نفر پنج میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده است. پزشکان درآمد سال ۱۳۹۵ خود را هم عددی مشابه سال ۱۳۹۶ اعلام کرده بودند.
بررسی‌های مسئولان مالیاتی شهر و استان تهران اما نشان داد که بر اساس آمار و اطلاعات سامانه‌های طرح جامع مالیاتی، میانگین درآمد برای هر پزشک در سال ۹۵ - ۹۶ حدود ۱۴ میلیون تومان بوده است نه پنج میلیون و ۷۰۰ هزار تومان.
پرونده ۵۰۰ پزشک با درآمد بالا
از میان پزشکان شاغل گویا ۵۰۰ پزشک درآمد بالاتری نسبت به بقیه دارند چرا که برای آنها پرونده فرار مالیاتی هم تشکیل شده است. میانگین مالیات ماهانه اعلام شده توسط این پزشکان حدود ۱۷ میلیون تومان بوده در حالی که محمدرضا نوری، رئیس امور مالیاتی شهر و استان تهران، گفته است مالیات واقعی آنها بیش از ۷۶ میلیون تومان تعیین و تشخیص داده شده است که باید پرداخت شود.
ضعف سازوکارهای قانونی و عدم اتصال پایگاه‌های اطلاعاتی به یکدیگر به اعتقاد مسئولان امور مالیاتی، امکان اخذ مالیات واقعی را نه تنها از پزشکان بلکه از اصناف دیگر هم با مشکل همراه کرده است تا جایی که دریافت مالیات واقعی را "غیرممکن" می‌دانند.
به حساب منشی واریز کنید!
نصب نکردن کارتخوان و واریز حق ویزیت دکتر به حساب منشی را هم به مشکلات و ضعف سازوکارهای گفته شده اضافه کنید. این موضوع که تازگی هم ندارد ولی با تعجب برخی در مجلس، رسانه‌ای هم شده که «برخی پزشکان درآمدهایشان را به حساب منشی‌شان واریز می‌کنند».
"راه‌های پنهان کردن درآمد" از جمله اشاره‌های برخی نمایندگان کمیسیون تلفیق بودجه مجلس به روند "رو به افزایش" این اتفاق در میان برخی پزشکان است به شکلی که این افراد، درآمدها و واریزی‌های خود را به حساب منشی منتقل کرده و می‌کوشند تا «ردپایی از این درآمدها وجود نداشته باشد».
بر اساس آمارهای رسمی ۴۰ درصد اقتصاد ایران مالیات می‌دهند، ۴۰ درصد از پرداخت مالیات معافند و ۲۰ درصد هم از زیر بار مالیات "شانه خالی" می‌کنند و مالیات نمی‌دهند. ۶۰ درصد دیگر یا هنوز در "تور مالیاتی" نیفتاد‌ه‌اند یا به دلایل متعدد معاف شده‌اند.
تراکنش‌های مشکوک پیگیری می‌شود
نصب کارتخوان در مطب یکی از تردیدهای پزشکان برای گرفتار شدن در همین تورهای مالیاتی تلقی می‌شود و همواره با آن مخالف هستند. همین موضوع باعث شد مدت‌ها پیش کمپینی علیه پزشکانی راه بیفتد که کارتخوان ندارند و بیماران را مجبور می‌کنند پول نقد پرداخت کنند. در این کمپین از همه خواسته شده بود تا اسامی پزشکانی را در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنند که در مطب خود کارتخوان ندارند.
نبود کارتخوان در مطب پزشکان یکی از مشکلاتی است که به گفته مسئولان امور مالیاتی باعث فرار مالیاتی هم شده است تا جایی که غلامحسین دوانی، عضو انجمن حسابداران خبره ایران، این ادعا را مطرح کرد که «بسیاری از پزشکان دستگاه‌های کارتخوان خود را به نام منشی‌های‌شان گرفته‌اند».
این شیوه جدید شاید راهی موقت برای فرار از پرداخت مالیات باشد ولی "تراکنش‌های مشکوک به حساب منشی‌ها" موضوعی است که سازمان امور مالیاتی اعلام کرده پیگیر آن است.
در همین حال نماینده شورای حل اختلاف مالیاتی سازمان امور مالیاتی تهران، عدم استفاده از کارتخوان را به سود پزشکان و به ضرر مردم و بیماران دانسته است. از نظر موافقان پرداخت مالیات پزشکان، نصب دستگاه کارتخوان در مطب‌ها باید به یک الزام قانونی تبدیل شود.
"فشار" برای لغو مصوبه‌های کمیسیون تلفیق
نصب و استفاده از دستگاه کارتخوان در حالی مورد تاکید سازمان امور مالیاتی است که خبرهایی از "فشار" برای لغو مصوبه‌های جدید کمیسیون تلفیق مجلس گزارش شده است.
دو مصوبه اخیر کمیسیون تلفیق مجلس ایران درباره الزام پزشکان به نصب دستگاه کارتخوان و کسر ۱۰ درصد از حق‌الزحمه آنها از سوی مراکز درمانی به عنوان مالیات است.
مخالفان این دو مصوبه که برخی نماینده‌ها سخنان آنها را "فشار" تلقی کرده‌اند بر "عادلانه" بودن شرایط پرداخت مالیات اصرار دارند.
هم‌اکنون بیمارستان‌ها موظف شده‌اند هر سه ماه یک‌بار درآمدهای کسب‌شده پزشکان در بیمارستان‌ها را به روش مکانیزه به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.
استفاده نکردن از دستگاه کارتخوان هم به‌صورت ویژه بررسی می‌شود. قرار شده این روند سختگیرانه‌تر هم باشد و از سال آینده شمسی که حدود دو ماه به آغاز آن مانده، نسبت به پذیرش هزینه‌ها و تعیین درآمد مشمول مالیات پزشکان برخوردهای سختگیرانه انجام شود.
