بی بی سی - ژیائو وانگ، محقق آمریکایی چینی تبار دانشگاه پرینستون که سال گذشته پس از ۴۰ ماه حبس در زندان اوین تهران با مسعود سلیمانی، استاد دانشگاه ایرانی زندانی در آمریکا مبادله شد، گفته است که مقامات ایرانی او را برای معامله با آمریکا «گروگان» گرفته بودند.
ژیائو وانگ در مصاحبه‌ای با رادیوی عمومی ملی آمریکا (ان پی آر) که روز پنجشنبه (۱۱ ژوئن) پخش شد گفت که ماموران امنیتی ایران پیش از بازداشت به او گفته بودند که وسایلش را جمع کند و به همراه آنها به فرودگاه برود تا کشور را ترک کند، اما در عوض او را به زندان منتقل و در یک سلول انفرادی حبس کردند.
ژیائو وانگ گفت که بازجویان به صراحت به او می گفتند: «فایده‌ای ندارد که مقاومت کنی. ما به معامله‌ای با آمریکا احتیاج داریم. اگر اعتراف نکنی، ما پرونده قضایی نخواهیم داشت. اگر پرونده‌ای نداشته باشیم معامله‌ای صورت نخواهد گرفت.»
او افزود: «آنها خیلی رک بودند. می گفتند که ما می خواهیم پولمان را از آمریکا پس بگیریم. می خواهیم زندانی‌هایمان را پس بگیرم.»
ژیائو وانگ: «آنها به طور شگفت انگیزی از من خواستند که فقط یک جمله به فارسی و انگلیسی بنویسم. یک جمله: من جاسوس آمریکا هستم. همین.»
ایران و آمریکا در ماه دسامبر ۲۰۱۹ از طریق دولت سوییس ژیائو وانگ و مسعود سلیمانی را مبادله کردند. در پی آن تبادل زندانی، دونالد ترامپ در شبکه توییتر از ایران به خاطر «مذاکره بسیار منصفانه» بر سر «تبادل گروگان» تشکر کرد و خواهان مذاکره بر سر توافق هسته ای (برجام) شد.
ژیائو وانگ دانشجوی دکترای تاریخ است. او در سال ۲۰۱۶ برای تحقیق درباره روابط ایران با قدرت‌های استعماری در دوره قاجار به ایران سفرکرده بود که دستگیر و به اتهام جاسوسی به ۱۰ سال زندان محکوم شد.
مسعود سلیمانی، رئیس انجمن هماتولوژی ایران و پژوهشگر سلول‌های بنیادی هم به اتهام نقض تحریم‌های آمریکا علیه ایران بازداشت شد. او در سال ۲۰۱۸ با ویزای شش ماهه مطالعاتی راهی ایالت مینه‌سوتای آمریکا شد اما پلیس فدرال آمریکا بلافاصله بعد از رسیدن به خاک آمریکا او را بازداشت کرد.
ژیائو وانگ می گوید که در زندان سیامک نمازی بازرگان ایرانی‌آمریکایی محبوس را دیده است.
ایران و آمریکا اخیرا به آزادی متقابل زندانی دست زده اند. آمریکا حداقل دو ایرانی به نام‌های سیروس عسگری و مجید طاهری را آزاد و ایران مایک وایت، نظامی سابق آمریکایی را رها کرد.
برایان هوک، نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور ایران روز چهارشنبه (۱۰ ژوئن) گفت که آزادی چند ایرانی‌آمریکایی زندانی در ایران از جمله مراد طاهباز، سیامک و محمد باقر نمازی از محورهای رایزنی‌های دیپلماتیک آتی او خواهد بود.
مراد طاهباز عضو هیأت مدیره موسسه حیات وحش میراث پارسیان است که به اتهام "همکاری با آمریکا" در پرونده معروف به محیط زیستی‌ها به ۱۰ سال زندان محکوم شده است. باقر نمازی به همراه پسرش سیامک نمازی به خاطر آنچه جاسوسی برای آمریکا خوانده شده، به ۱۰ سال زندان محکوم شده است.
آقای هوک گفت قصد دارد علاوه بر تلاش برای آزادی زندانیان دو تابعیتی یاد شده، بر پس گرفتن بقایای جسد رابرت لوینسون از ایران تمرکز کند.
رابرت لوینسون - مامور سابق اف بی‌آی که به عنوان پیمانکار خصوصی برای سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) کار می کرد - در سال ۲۰۰۷ میلادی پس از سفر به جزیره کیش ناپدید شد. مقامات ایرانی از سرنوشت وی ابراز بی‌اطلاعی کرده اند.
مقامات ارشد ایرانی می گویند بر سر آزادی این افراد مذاکره‌ای انجام نداده اند و برخی آن را یک مبادله بشردوستانه خوانده اند اما برایان هوک گفت در ظرف چند ماه اخیر به طور غیرمسقتیم از طریق دولت سوییس - حافظ منافع آمریکا در ایران - در حال گفتگو با حکومت ایران بوده است تا مایکل وایت آزاد شود.
