دوم: عامل خودکشی بخش اعظم افرادی که همبستگی اجتماعی را از دست می‌دهند، حکومت تمامیت‌خواه است. زنان و دخترانی که نمی‌توانند بطور معمول و مثل همه دنیا زندگی کنند، زنان و شوهرانی که بخاطر زندگی مسموم اجتماعی از هم جدا می‌شوند، اینکه شما از خودتان متنفر هستید و احساس بیهودگی می‌کنید چون مجبورید دائم نقش دیگری بازی کنید، در واقع وقتی خودکشی می‌کنید هم، یا دارید خودی را که دوست دارید از میان می‌برید یا دارید آن خودی که مانع شخصیت واقعی شماست نابود می‌کنید. وقتی عباس نعلبندیان خودکشی کرد، محمود استاد محمد گفته بود: «زندگی بدون کارگاهِ نمایش برای او بی‌معنی بود.» به من نگوئید آزاده نامداری کجا و عباس نعلبندیان کجا؟ مساله تعلق و بیگانگی است. اینکه تو معنای خودت را از دست می‌دهی. فرض کنیم که شما شخصیت خودتان را از دست داده باشید تا موقعیتی به دست بیاورید و بعد بخاطر یک تصادف یا بدشانسی یا دق دلی مردم، همه موقعیت خودتان را از دست می‌دهید. در واقع هم شخصیت تان را بخاطر موقعیت از دست دادید و هم موقعیتی که بخاطرش شخصیت را از دست دادید. در چنین شرایطی پناه می‌برید به خانواده و زندگی معمولی و این نوع زندگی هم تا حدی جواب می‌دهد، بعد شما می‌مانید و یک شب سیاه طولانی و تعدادی تصویر دردناک و سابقه کلمات تلخ و یک جعبه بزرگ داروهای ضدافسردگی که پام پام پام پام پام توی مغزتان می‌کوبد.

سوم: اما قاتل اصلی ما جامعه است؛ جامعه‌ای که سالهاست بخاطر یک ایدئولوژی ضد بشری تبدیل به موجودی وحشی شده است که به راحتی خودش و عزیزانش را می‌کشد. اجازه بدهید! شما مقصر نیستید، مقصر مجموعه‌ای از باورها و کابوس‌ها و رویاها هستند که در آن اصول زندگی وحشی، تنازع بقا، کشتن دیگری برای حفظ خود، کشتن عزیزان برای پایان دادن به زندگی غیرانسانی آنان که دوست می‌دارید جریان دارد. جامعه‌ای که به قول شاملو در آن مزد گورکن از جان آدمی افزون است. در چنین جامعه‌ای است که همه دچار احساس نفرت نسبت به دیگران هستند، بازندگان به برندگان حسادت می‌کنند، فروشندگان به خریداران حسادت می‌کنند، نسل شصتی‌ها به نسل پنجاهی‌ها حسادت می‌کنند، مهاجران با ساکنین ایران حسادت می‌کنند و ساکنین ایران به مهاجرانی که از کویر وحشت گذشتند و در کنار شکوفه و باران هستند، حسادت می‌کنند. در چنین جامعه‌ای مردم هر روز به شناسنامه‌شان نگاه می‌کنند و محاسبه می‌کنند که چند سال و ماه و روز به ادامه زندگی‌شان باقی مانده و به کسانی که جوان‌تر هستند و هنوز فرصت بیشتری برای زندگی دارند حسادت می‌کنند. دوازده سال قبل در مقاله‌ای نوشتم اشتباه نکنید جامعه ما در حال مرگ نیست، جامعه ما مرده است و روحش به باد فنا رفته. این حجم عظیم بیرحمی ناشی از محدودیت منابع برای گروهی است که زندگی سختی را در پیش رو دارند و همین می‌شود که یک آزاده نامداری یا احسان علیخانی یا هر الف و میم و نون و دال دیگری مجبور می‌شود برای قرار گرفتن در یک موقعیت خوب، دروغ بگوید و ریا کند، و بعد می‌شود موضوعی برای کینه ورزی دیگران، و همین کینه است که زندگی او را در خانه شیشه‌ای قرار می‌دهد، و این دوربین‌ها هم به خودشان حق می‌دهند، و در یک جامعه طبیعی حق هم دارند که آن برگزیدگان یا سلبریتی‌هایی که بخاطر سلبریتی بودن باید دروغ بگویند فاش کنند، و بعد بکوبند و بعد له کنند و بعد تبدیل‌شان کنند به یک تکه آشغال. در چنین حالتی اگر آن خانمی که جلوی دوربین شوهرش که نقش مرد ایدئولوژیک خانواده را بازی می‌کند و جلوی دوربین برای زنش شعر شبه عاشقانه می‌گوید، توی خانه بشود همان آدم معمولی و با مشت توی صورت زنش بکوبد( و در واقع همان کاری را بکند که هر زنی که افتخار می‌کند چادری است، به شوهرش اجازه می‌دهد با مشت توی صورتش بکوید.) در چنین شرایطی اگر زن عکس ورم صورتش را در اینترنت بگذارد که شوهرم که مجری تلویزیون هست مرا کتک زده، کلی آدم برایش بنویسند «چشمت کور، تو که طرفدار حجابی، پس بخور» و شوهر هم نه تنها عذرخواهی نکند بلکه به زنش اتهام خیانت و سقط کودک یا عضویت در گروه‌های برانداز را بزند که مجازاتش اعدام است و همین بازی مرگ بشود بازی طبیعی زندگی. و همین می‌شود که توی پایتخت ام‌القرای اسلام، هر روز از توی یک سطل زباله سر بریده یک زن یا مرد را پیدا کنند، با حجم خشونتی که در باندهای مواد مخدر کلمبیا هم دیگر دیده نمی‌شود. و همین می‌شود که ما می‌شویم قاتلین معصومی که وقتی می‌شنویم «فلانی خودکشی کرد» فکر می‌کنیم یک سوسک زیر دمپایی له شده است. جامعه کینه و نفرت که مملو از زشتی و خشونت و سیاهی و تباهی است.

چهارم: آنچه عامل اصلی همه این قضایاست یک باور- دین ایدئولوژیک است که برای زندگی انسانی ساخته نشده. لازم نیست نام ببریم، ایدئولوژی‌ای که توسط حکومت ترویج می‌شود، و همچنان هم در حال رواج است عامل اصلی افسردگی عمومی حاکم بر کشور است، یکی خودش را می‌کشد، یکی شوهرش یا زنش را می‌کشد، سه تا خواهر با هم در ایلام خودکشی می‌کنند، فلان مرد ایرانی در سوئد یا لوئیزیانا زنش را با کتک زدن می‌کشد و همه اینها مجموعه‌ای است از یک حکومت غیراستاندارد که زندگی ۴۲ سال ضربدر ۳۷ یا ۸۰ میلیون ایرانی را در سه نسل بیمار کرده است و در کشوی هر کدام از ماها یا در کنار تخت مان یا توی یخچال خانه به اندازه‌ای داروی روانگردان داریم که با خوردن آن بتوانیم این وضع ضدبشری را تحمل کنیم. آزاده نامداری یکی از قربانیان این وضع است.