دویچه وله - نمایندگان سیاسی کشورهای حاضر در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ منهای آمریکا به دعوت اتحادیه اروپا در وین تشکیل جلسه می‌دهند. محور اصلی گفت‌وگوها بر سر بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و پایبندی ایران به تعهدات برجامی‌اش اعلام شده است.
شروع گفت‌وگوها پیرامون احیای توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ از سوی هر دو کشور ایران و آمریکا اقدامی مثبت ارزیابی شده است. به‌رغم آن، در حال حاضر، مذاکره مستقیم نمایندگان سیاسی دو کشور ممکن نیست.
در حالی که ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا و رابرت مالی، مسئول امور ایران در دولت بایدن از آمادگی این کشور برای گفت‌وگوی مستقیم با ایران سخن گفته‌اند، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد که در وین، محل برگزاری این نشست، هیچ مذاکره‌ای با نمایندگان سیاسی آمریکا برگزار نخواهد شد.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران نیز گفته است که در حال حاضر ضرورتی به دیدار و گفت‌وگوی مستقیم با نمایندگان سیاسی آمریکا وجود ندارد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در وین، نتایج این جلسه به اطلاع نمایندگی سیاسی آمریکا خواهد رسید.
اهمیت اجلاس ۱+۴
اجلاس کشورهای۱+۴ دو هدف را دنبال می‌کند: یافتن راهی برای بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای و تعیین گام‌هایی برای پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات برجامی این کشور.
پس از خروج دولت ترامپ از توافق هسته‌ای در ماه مه ۲۰۱۸ و تجدید و تشدید تحریم‌های ایران از سوی آن کشور، جمهوری اسلامی ایران نیز از سال ۲۰۱۹ به این سو، در چند گام، از سطح تعهدات هسته‌ای خود کاست.
هدف از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ کنترل فعالیت‌های هسته‌ای ایران و ممانعت از دست‌یابی این کشور به جنگ‌افزارهای هسته‌ای اعلام شده بود. اکنون، در پی خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، ذخایر اورانیوم ایران به میزان فوق‌العاده‌ای افزایش یافته است.
پس از روی کار آمدن دولت جو بایدن در آمریکا، این کشور از آمادگی خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای خبر داد. دولت بایدن اما لغو تحریم‌ها را به پایبندی ایران به تعهدات برجامی آن کشور مشروط کرد. ایران نیزاعلام کرد که تنها زمانی از نقض تعهدات خود دست می‌کشد که آمریکا تحریم‌ها را پیش از آن لغو کرده باشد.
در نشست روز سه‌شنبه قرار است نقشه‌راهی برای بازگشت گام‌به‌گام دو کشور به تعهدات برجامی تهیه شود.
جنیفر ساکی، سخنگوی کاخ سفید برگزاری نشست نمایندگان سیاسی تروئیکای اروپایی در همراهی با روسیه و چین در وین را گامی مثبت ارزیابی کرده است.
خبرگزاری آلمان به نقل از علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران گفته است که این کشور نیز برای خروج از بن‌بست آمادگی دارد.
سرگئی ریابکوف، معاون وزارت امور خارجه روسیه نیز نسبت به احتمال دست‌یابی به توافق در نشست وین ابراز خوش‌بینی کرده است.
ریابکوف گفته است: «آیا کسب این توافق یک شبه ممکن است؟ اگر اراده سیاسی برای رسیدن به این توافق وجود داشته باشد، احتمال آن منتفی نیست.»
مسائل دیگری و از جمله برنامه موشکی ایران و نقش این کشور در منطقه از جمله نکاتی است که می‌تواند پیشبرد مذاکرات بر سر بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای را دشوار سازد.
دولت بایدن پیش از این اعلام کرده که این کشور نه تنها خواستار تمدید دوره محدودیت‌های پیش‌بینی شده برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران است، بلکه مایل است به توافق جامع‌تری با ایران دست یابد.
چقدر فرصت باقی است؟
مقدمات جلسه سه‌شنبه کشورهای ۴+۱ روز جمعه دوم آوریل فراهم شد. پیش‌بینی مدت زمان لازم برای حل مناقشه برخاسته از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای در شرایط کنونی ممکن نیست.
خبرگزاری آلمان با انتشار پیش‌گزارشی درباره نشست روز سه‌شنبه به انتخابات ریاست جمهوری خردادماه در ایران اشاره کرده و از این منظر، فرصت برای دست‌یابی به یک توافق را محدود اعلام کرده است.
در گزارش این خبرگزاری یادآوری شده که دوره زمامداری حسن روحانی به زودی به پایان می‌رسد و طبق قانون اساسی ایران، امکان نامزدی او برای دوره بعدی وجود ندارد.
نشریه "پولیتیکو" در گزارشی که پس از پایان نشست روز جمعه دوم آوریل منتشر کرد، احتمال داده بود که گفت‌وگوها بر سر احیای برجام دو ماه به طول بیانجامد.
خبرگزاری آلمان نیز به نقل از یکی از دیپلمات‌های اتحادیه اروپا نوشته است که این مذاکرات می‌توانند از دو هفته تا دو ماه ادامه یابند. به باور این دیپلمات اما، گفت‌وگوها در زمانی کوتاه‌تر از دو ماه به نتیجه خواهند رسید. همین خبرگزاری نوشته است که شرایط برای کسب یک توافق هیچ‌گاه ظرف ماه‌های اخیر چنین مطلوب نبوده است.
ایده برگزاری نشست فنی بر سر دست‌یابی به یک نقشه راه برای احیای برجام در ماه دسامبر سال گذشته از سوی جوزپ بورل، هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیشنهاد شده بود.
