ایران وایر - احسان مهرابی
دولت اصول‌گرای «ابراهیم رئیسی» تا حدود یک ماه دیگر آغاز به کار می‌کند. هرچند اوضاع اقتصادی کشور به دلیل تحریم‌های امریکا با شرایط روی کار آمدن دولت اصول‌گرای قبلی به ریاست «محمود احمدی‌نژاد» متفاوت است اما اوضاع سیاسی داخلی شباهت بسیاری به ۱۶ سال پیش دارد.
احمدی‌نژاد نیز هم‌چون رئیسی در حالی شروع به کار کرد که تمام اجزای حاکمیت با او هم‌سو بودند؛ از مجلس اصول‌گرای هفتم که محصول ردصلاحیت گسترده بود تا دیگر نهادهای نظامی، اقتصادی و رسانه‌ای وابسته به رهبر جمهوری اسلامی.
این تشابه شرایط، این سوال را مطرح کرده است که آیا ابراهیم رئیسی نیز همانند محمود احمدی‌نژاد رفتار خواهد کرد و در نهایت به تقابل با آیت‌الله «علی خامنه‌ای» می‌رسد؟
از همین رو، در کنار تمجیدها و ستایش‌های چهره‌های سیاسی طرف‌دار او، از هم اکنون هشدارها و طعنه‌ها به رئیسی و حامیان حکومتی وی آغاز شده‌اند.
***
برخی از تحلیل‌گران ویژگی‌های شخصیتی رئیسی را متفاوت از احمدی‌نژاد و او را فردی مطیع می‌دانند و تاکید می‌کنند که به دلیل روحانی بودن، درک بهتری از روحیات آیت‌الله خامنه‌ای و نزدیکانش دارد و کارش به تقابل نخواهد کشید. در مقابل، برخی درگیری دایمی بین دو ساختار انتصابی و انتخابی را یادآوری می‌کنند و معتقدند که این ساختارها در نهایت روسای جمهوری را به سمت درگیری پیش خواهند برد چرا که آن‌ها با سیل توقعات رای دهندگان روبه‌رو هستند و در سوی دیگر، کارشکنی نهادهای انتصابی.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
«غلامعلی حدادعادل» که خود در پایان دوره هفتم مجلس شورای اسلامی با احمدی‌نژاد درگیر شد، با اظهار امیدواری به «هم‌افزایی مساعی» مجلس اصول‌گرای فعلی با دولت رئیسی گفته است: «باید خدا را شکر کنیم که دولتی روی کار آمده که سخن رهبری را می‌فهمد و می‌پذیرد و برای اجرایش همت می‌کند.»
او افزوده است: «من در این چهار دولت هشت ساله (از زمان اکبر هاشمی رفسنجانی تا حسن روحانی) چنین حسی نداشتم ولی الان روز تازه‌ای پدید آمده و مجلس و دولت باید باهم همکاری کنند.»
چند ساعت پس از این سخنان، «اسدالله بادامچیان»، دبیر کل حزب اصول‌گرای «موتلفه اسلامی» انتخابات این دوره ریاست جمهوری را «انتقال آرام قدرت در ایران» خواند و گفت: «غرب متوجه شد که یک ضلع رقابت در ایران سرمایه اجتماعی خود را از دست داده است.»
تمجیدهای چهره‌های اصول‌گرا اما واکنش برخی منتقدان داخلی را موجب شده‌اند؛ از جمله روزنامه «جمهوری اسلامی» به ستایش‌های «احمد علم‌الهدی»، امام جمعه مشهد از ابراهیم رئیسی واکنش نشان داده و نوشته است: «لطفا دولت او را به امام زمان گره نزنید.»
واکنش این روزنامه به خطبه‌های نماز جمعه این هفته پدر زن ابراهیم رئیسی است که گفته بود: «رییس‌جمهوری منتخب سر سفره امام زمان بزرگ شده است و با انگیزه خدمت به ساحت مقدس ولی‌عصر آمده است.»
روزنامه جمهوری اسلامی به مقدس‌سازی مسوولان» در دوره هشت ساله محمود احمدی‌نژاد اشاره کرده و نوشته است: «به نظر می‌رسد با استقرار دولت جدید، شاهد مقدس‌سازی مسوولان و بیان این‌گونه سخنان خواهیم بود.»
«هاله نور»، «یارانه» را پول «امام زمان» دانستن، «الهام الهی» خواندن نامه احمدی‌نژاد به «جرج بوش»، رییس‌جمهوری سابق امریکا و مقایسه اطاعت از احمدی‌نژاد با اطاعت از امام زمان از جمله این مقدس سازی‌ها بوده است.
«اکبر اعلمی»، نماینده پیشین مجلس نیز مجموعه‌ای از حمایت‌های رهبر جمهوری اسلامی از احمدی‌نژاد را در قالب یک پی‌دی‌اف در کانال تلگرامی خود منتشر و اظهار امیدواری کرده است: «دست‌کم از این پس در تعریف و تمجید از آقای رئیسی خیلی مبالغه نشود تا اگر در آینده او هم مسیر خود را کمی تغییر داد و معاذالله مانند روسای جمهور پیشین به پسوندهایی مانند فتنه‌گر، بی‌بصیرت، انحرافی و ... بنفش و ...مزین شد، امکان توجیه و جبران وجود داشته باشد.»
«رسول جعفریان،» روحانی و رییس کتاب‌خانه مجلس در دوره ریاست «علی لاریجانی» نیز به دولت رئیسی هشدار داده است تجربه دولت احمدی‌نژاد را دوباره بررسی کند تا در همان چاه نیفتند.
او در توییتی نوشته است: «حالا دیگر آمدید، اما بد نیست یک دور تجربه دولت مشابه خودتان، یعنی دولت احمدی‌نژاد را از نظر رویه‌هایی که در پیش گرفت، بازی با مفاهیم مذهبی و دینی، پخش کردن پول بین مردم، تحقیر علم، خرافه گرایی‌ها و طرح شعارهای بی‌محتوا ... را بررسی و مرور کنید تا دوباره در همان چاه نیفتید.»
اشاره این روحانی علاوه بر تعریف و تمجیدهای طرف‌داران حکومتی رئیسی، احتمالا به گمانه زنی‌هایی است که درباره اعضای کابینه دولت سیزدهم مطرح است.
در بسیاری از لیست‌ها و نام‌های احتمالی اعضای دولت بعدی، نام برخی از همکاران دولتی محمود احمدی‌نژاد مطرح است؛ از «علی نیکزاد»، رییس ستاد انتخاباتی ابراهیم رئیسی که وزیر مسکن دولت احمدی‌نژاد بود تا «کامران باقری لنکرانی» (وزیر بهداشت سابق)، «فرهاد رهبر» و حتی «سعید جلیلی» که دبیر مورد تایید احمدی‌نژاد در شورای عالی امنیت ملی بود.
در پیش‌بینی آینده ابراهیم رئیسی یک عامل مهم دیگر مطرح است که کمتر با محمود احمدی‌نژاد هم‌خوانی دارد و آن ویژگی‌های شخصیتی او است. برخی با توجه به سوابق ۴۱ ساله رئیسی در خدمت به حاکمیت و مطیع و کم حاشیه بودن او، احتمال طغیان علیه رهبر جمهوری اسلامی را همانند احمدی‌نژاد، غیرممکن می‌دانند و حتی برخی منتقدان رئیسی نیز با اشاره به این خلق و خو، به عملکرد او امیدوارند.
«عباس عبدی،» روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب به شبکه خبری «المیادین» گفته است: «احمدی‌نژاد سیاست خارجی بدون منطق داشت و سبب شد تا مردم تاوان سنگینی بدهند. فکر می‌کنم رئیسی ابدا این کار را انجام نخواهد داد و نشانه آن هم صحبت‌هایش در کنفرانس خبری درباره توافق هسته‌ای است. علاوه بر این، شخصیت و رفتار رئیسی از احمدی‌نژاد کاملا متفاوت است. لذا معتقدم که اساساً دولت رئیسی با دولت احمدی‌نژاد تفاوت خواهد داشت.»
او حتی از اصلاح‌طلبان خواسته است با دید مثبت به دولت رئیسی نگاه کنند. عبدی در عین حال درباره ترکیب کابینه گفته است: «من اطمینان ندارم و این مساله مثل هندوانه دربسته است و باید باز شود تا ببینیم داخلش چیست.»
«علی مطهری»، نایب رییس مجلس پیشی، هم ابراهیم رئیسی را فردی عاقل توصیف کرده است. او گفته است رئیسی «فراجناحی» و در مجموع به نحو قابل قبولی رفتار خواهد کرد اگرچه تندروهایی در اطراف او وجود دارند.
با این همه، ساختار قدرت در جمهوری اسلامی و ویژگی‌های نظام حقیقی و حقوقی آن، عامل مهم دیگری است که بسیاری از تحلیل‌گران در پیش‌بینی رفتار و فرجام روسای جمهور قبلی مدنظر قرار می‌دهند.
این موضوع پیش از این بارها توسط بسیاری از چهره‌های سیاسی بیان شده است.
«ابوالحسن بنی‌صدر»، نخستین رییس جمهوری ایران گفته است: «رهبر و رییس جمهوری در نظام ایران همیشه با هم درگیری داشته‌اند. این به خاطر اختلاف‌هایی است که این دو در فانکسیون و وظیفه خود دارند. آقای خامنه‌ای رابطه‌ای یک طرفه با مردم و دستگاه اجرایی ایجاد کرده و می‌گوید همه باید از خواست او پیروی کنند. فانکسیون رییس جمهوری دقیقا عکس این است چون با توقعات و نیازمندی‌های مردم و جامعه روبه‌رو است و از این منظر نمی‌تواند به آن‌ها بی توجه باشد. از اول انقلاب این دعوا میان رهبر و رییس جمهوری بوده است.»
«احمد فعال»، جامعه‌شناس نیز در کانال خبری «تحکیم ملت» تغییر رویه و مشی روسای جمهوری را به ساختار سیاسی ایران مرتبط دانسته، نه ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها و گفته است: «علت تغییر مرحوم هاشمی در فاصله دولت اول تا دولت دوم و علت تغییر احمدی‌نژاد در همین فواصل، نه ویژگی‌های شخصیتی است و نه نافرمانی از ارزش‌های اصول‌گرایی بلکه اقتضای نظام تکنیکی و اجرایی کشور است.»
در این میان به جز درگیری‌های معمول بین رییس جمهوری و نهادهای زیر نظر رهبر جمهوری اسلامی، مطرح شدن نام ابراهیم رئیسی در میان گزینه‌های جانشینی «علی خامنه‌ای» ممکن است این درگیری‌ها را تشدید کند. چرا که اگر «مجتبی خامنه‌ای» قصد رهبری داشته باشد، تلاش خواهد کرد او را در دوره ریاست جمهوری مفتضح کند. با این حال، شکل این درگیری‌ها ممکن است با درگیری‌ها در دوره احمدی‌نژاد متفاوت باشد و خبر و حاشیه‌های آن کمتر به بیرون درز کنند.
چرخش مواضع انتخاباتی آیت‌الله خامنه‌ای
سالگرد ترور بهشتی؛ آپاراتچیک واقعی جمهوری اسلامی
