در بارۀ پایه‌های فلسفی، نظری، سیاسی، فرهنگی و اخلاقی سوسیال دموکراسی، و تاریخ پیدائی و تطور و تکامل آن بسیار نوشته و گفته‌اند. سوسیال دموکراسی موافقان و مخالفان بسیاری نیز دارد که درنوشته‌ها و گفته‌ها بازتاب یافته است. تفاوت و نکته قوت برنامه و نظام سیاسی سوسیال دموکراسی با دیگر برنامه‌ها و نظام‌ها موفقیت نسبی‌اش در عمل و کردار اجتماعی و انسانی ست که می‌توان نمونه‌های آن را در نظام‌های سیاسی و یا احزاب سیاسی سوسیال دموکرات در اروپا و سایر کشورهای جهان مشاهده کرد. ما نظام سرمایه داری غیر کنترل شده را پیشاروی داریم، و فاجعه‌ای به نام " سوسیالیسم واقعا موجود" را هم به چشم دیده‌ایم. امروز دست به نقد الگوها و تجربه‌های سوسیال دموکراسی را نیز در برابرمان داریم، تجربۀ گلی روئیده از میانۀ دو سنگ آسیاب کمونیسم و سرمایه داری غیرکنترل شده، و انواع و اقسام فشارهای ارتجاعی کینه توزانه و دشمنانه، گُلی که به نماد امید مردم آزادیخواه و عدالت جو بَدَل شده است.
دلیلِ تمایل روز افزون به سوسیال دموکراسی در جهان و در ایران ساده و همه فهم است، تجربه زندگی نشان داده است در حال حاضر، در مقایسه با نظام‌های سیاسی موجود و فلسفه و پنداربافی‌های حول و حوش ایده‌ها و ایدئولوژی‌ها تنها سوسیال دمکراسی است که به طور نسبی عادلانه در زندگی مردم و حیات اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی آنان تغییرمثبت و پیشرونده ایجاد کرده است. این تجربه موفق در عمل سبب شده است تا حنای آنان که تلاش کرده‌اند افشاگر" خیانت‌های سوسیال دموکراسی" باشند بی رنگ تر شود. نمی‌توان با آوازه گری و غوغاسالاری پدیده هایی به نام " واقعیت" و " قیاس" را به عنوان ملاک و محک هایی پراهمیت پس زد و نادیده گرفت. راه رهایی و رسیدن به آزادی، دموکراسی، رفاه و همبستگی از مسیر سوسیال دموکراسی می‌گذرد، نظام سیاسی و فرهنگی‌ای که تامین کننده نیازها و خواست‌های مردم، بویژه زحمتکشان است و در این راه از ویژگی‌های مثبت ایدۀ سوسیالیسم و دستاوردهای عملیِ مثبت وآزادی‌های مدنی و لیبرال دموکراسی نظام‌های سرمایه داری بهره مند شده است. امروز نیروی پیشرو، آینده نگرو هدایت کننده در اروپا سوسیال دموکراسی ست و ظرفیت و بن مایۀ آزادیخواهی و عدالت جوئی و پرچمدار و پیشتازِ آزادی و دموکراسی و حقوق بشر در سراسر جهان نیز سوسیال دموکراسی ست.
سوسیال دموکراسی عصای جادو نیست، چراغ واقع بینی و امکانات است، روی زمین راه می‌رود. عقلانی ترین و عملی ترین راه گذارجامعه ما از وضعیت اسفبار کنونی به ساختاری دموکراتیک و عادلانه و انسانی ست. سوسیال دموکراسی یک سامانۀ فکری ورفتاری، یک پراکسیس، یک اندیشه، عمل وفعالیت آگاهانه و هدفمندِ تغییر و پیشرفت برای انسان و محیط زیست است.

مسعود نقره‌کار
*****
آزادی و عدالت اجتماعی - آزادی و عدالت اجتماعی (azadivaedalat.com)