ایران اینترنشنال - عباس عراقچی با ۲۴۷ رای موافق از مجموع ۲۸۸ نماینده حاضر در جلسه رای اعتماد به وزیران پیشنهادی مسعود پزشکیان، رسما وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی شد. او نام برنامه‌اش برای وزارت امور خارجه را «فراگیر، فعال و اثرگذار» گذاشته است.
عراقچی روز ۲۸ مرداد ۱۴۰۳، در نطق دفاع از خود در مجلس، صحبت‌هایش را با تایید نظرات علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی درباره روابط خارجی آغاز و تاکید کرد سیاست خارجی همان سیاست‌های خامنه‌ای خواهد بود.
عراقچی در اردیبهشت ۱۳۹۲ به عنوان سخنگوی وزارت امور خارجه انتخاب شد و چهار ماه در این سمت بود. پس از آن چهار ماه، عراقچی به سمت معاونت حقوقی و بین المللی وزیر امور خارجه منصوب شد. از بهمن سال ۱۳۹۶، عراقچی در دولت حسن روحانی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه شد.
در دولت روحانی، محمدجواد ظریف از همان ابتدا و از مهر ۱۳۹۲، عراقچی را عضو تیم مذاکره کننده با ۵+۱ کرد. زوج ظریف و عراقچی در دولت روحانی به نماد برجام تبدیل شدند.
مطالب بیشتر در سایت ایران اینترنشنال
سال ۱۴۰۰ و پس از پایان دولت دوازدهم، عراقچی به سمت ریاست شورای راهبردی سیاست خارجی، از جمله شوراهای زیر مجموعه بیت رهبر جمهوری اسلامی، منصوب شد. پیشتر و در زمان مذاکرات برجام، شایعاتی درباره نزدیکی عراقچی در تیم مذاکره کننده به خامنه‌ای شنیده می‌شد.
در جریان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳، تصویری از نماز جماعت مسعود پزشکیان و ظریف که در آن به عراقچی اقتدا کرده بودند مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.
رفع شرافتمندانه تحریم‌ها
عراقچی پیش از رای اعتماد گفته بود: «مقام معظم رهبری به صراحت فرمودند اولویت ما خنثی‌سازی تحریم‌هاست ولی ما می‌توانیم تحریم‌ها را با استفاده از ابزارهای شرافتمندانه رفع کنیم؛ بنابراین این تکلیف وزارت امور خارجه دولت چهاردهم خواهد بود».
در دولت چهاردهم، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های وزارت امورخارجه و کل مجموعه جمهوری اسلامی تحریم‌هاست. تحریم‌هایی که ظریف در دولت حسن روحانی کوشیده بود آنها را رفع کند، با این حال ماجراجویی‌های سپاه پاسداران از یک سو و روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا از سوی دیگر، تلاش‌های او را بی ثمر ساخت.
در پایان دوره مسوولیت، ظریف مصاحبه‌ای انجام داد؛ در آن مصاحبه وقتی خبرنگار از او پرسید «چقدر از صفر تا صد سیاست خارجی در این هشت سال دست محمدجواد ظریف بود؟»، ظریف پاسخ داد: «صفر»
ظریف پیشتر هم در مصاحبه‌ای به غلبه قاسم سلیمانی و آنچه او «میدان» نامید در سیاست خارجی جمهوری اسلامی اشاره کرده بود. ظریف بارها مستقیم و غیر مستقیم اعلام کرده است سپاه و نهادهای خارج از دولت چوب لای چرخ وزارت امورخارجه در زمینه رفع تحریم‌ها گذاشتند. در انتخابات هم کلیدواژه کاسبان تحریم توسط حامیان پزشکیان دوباره مطرح شد.
چین و روسیه و مذاکرات فرسایشی
وزیر جدید امور خارجه جمهوری اسلامی تاکید کرده به قانون اقدام راهبردی مجلس پایبندی کامل خواهد داشت؛ این همان قانونی است که ظریف در مبارزات انتخاباتی آن را مانع بازگشت آمریکا به برجام معرفی کرد. پزشکیان هم بارها نسبت به تصویب آن معترض شده است.
رابطه با گروه‌های شبه نظامی دشمن اسراییل و سیاست نگاه به شرق، از جمله سیاست‌های ترسیمی خامنه‌ای در زمینه سیاست خارجی است. عراقچی در دفاع از برنامه‌های خود اعلام کرده است چین و روسیه و دیگر کشورهایی که در زمان تحریم همراه جمهوری اسلامی بودند، در اولویت سیاست خارجی او خواهند بود. قرارداد بلند مدت با چین و روسیه، هر دو با نظر شخص خامنه‌ای منعقد شدند. در مورد قرارداد چین، خامنه‌ای علی لاریجانی را مامور انعقاد قرارداد کرده بود.
در زمینه حمایت از گروه‌های فلسطینی هم عراقچی اعلام کرده است که حمایت از محور مقاومت و فلسطین از اساس سیاست خارجی ایران است و همین رویه را ادامه خواهد داد.
اگر عراقچی و برنامه‌هایش با سیاست‌های ترسیم شده از سوی خامنه‌ای زاویه‌ای داشت، مجلس شورای اسلامی که ۵۶ درصد نمایندگان آن اصولگرا هستند، با ۲۴۷ رای به او اعتماد نمی‌کردند. مسعود پزشکیان، معاون پارلمانی او و فعالان اصلاح‌طلب نیز بارها تاکید کرده‌اند که همه وزیران هماهنگ با خامنه‌ای و با تایید او انتخاب شده‌اند.
در این شرایط، بیش از آنکه برنامه‌های عراقچی اهمیت داشته باشد، به نظر رویکرد خامنه‌ای اهمیت دارد. اگر خامنه‌ای بخواهد سیاست خارجی را مثل دوره روحانی هدایت کند، عراقچی می‌تواند مجری خوبی برای اجرای سیاست‌های او باشد، از جهاتی او از ظریف هم برای خامنه‌ای مطلوب‌تر است؛ نباید فراموش کرد که عراقچی پس از اتمام کار دولت دوازدهم، از سوی خامنه‌ای در شورای راهبردی سیاست خارجی منصوب شد.
