بن‌بستِ خامنه‌ای و سُنبه پر زور ترامپ
کیهان لندن - دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا جمعه هفتم مارس ۲۰۲۵ (۱۷ اسفندماه) در مصاحبه با «فاکس بیزینس» گفت به علی خامنه‌ای نامه نوشته و «درباره ایران به زودی اتفاق بزرگی خواهد افتاد.» ساعاتی پس از انتشار این مصاحبه، نمایندگی جمهوری اسلامی در سازمان ملل اعلام کرد، «تا کنون چنین نامه‌ای دریافت نکرده‌ایم.»
ترامپ به خبرنگاران گفت: «ما به آخرین مرحله با ایران رسیدیم، زمان جالبی خواهد بود، اتفاق خیلی خوبی به زودی می‌افتد؛ من ترجیح می‌دهم یک توافق را ببینم تا اتفاقی دیگر؛ اما اتفاقی دیگر مشکل را حتماً حل می‌کند.»
رئیس جمهوری آمریکا با صراحت توضیح داد: «این زمان جالبی در تاریخ جهان است. اما ما با ایران وضعیتی داریم که قرار است خیلی زود، خیلی خیلی زود اتفاقی بیفتد... حدس می‌زنم به زودی در مورد آن صحبت خواهید کرد. امیدوارم که بتوانیم یک توافق صلح داشته باشیم. من از روی قدرت یا ضعف صحبت نمی‌کنم، فقط می‌گویم ترجیح می‌دهم یک توافق صلح ببینم تا چیز دیگری. اما چیز دیگر مشکل را حل خواهد کرد.»
دونالد ترامپ همچنین با اشاره به ترجیح خود برای توافق با جمهوری اسلامی گفت: «مطمئن نیستم که همه با من موافق باشند، اما ما می‌توانیم توافقی انجام دهیم که به همان اندازه خوب باشد که گویی شما از نظر نظامی پیروز شده‌اید. اکنون زمان آن فرا رسیده و در هر حال، اتفاقی رخ خواهد داد.»
او همچنین درباره متن نامه‌ای که برای خامنه‌ای فرستاده است، توضیح داد: «گفتم که امیدوارم شما مذاکره کنید، چون این برای ایران بسیار بهتر خواهد بود.»
از آنسو اما عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی که برای شرکت در بیستمین اجلاس اضطراری وزیران امور خارجه کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی به عربستان سفر کرده است با ابراز تمایل به انجام «مذاکرات غیرمستقیم» به خبرگزاری فرانسه گفت: «تا زمانی که دولت آمریکا سیاست فشار حداکثری و تهدید را ادامه دهد، ما وارد مذاکرات مستقیم با آنها نخواهیم شد. اما این بدان معنا نیست که در مورد برنامه هسته‌ای خود مذاکره نخواهیم کرد.»
عراقچی توضیح داد که جمهوری اسلامی به گفتگو با اروپا، روسیه و چین ادامه خواهد داد.
خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ۱۹ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ در جمع فرماندهان نیروی هوایی ارتش گفته بود «نباید با آمریکا مذاکره کرد.» او تصریح کرد که «مذاکره با آمریکا هوشمندانه، عاقلانه و شرافتمندانه» و «هیچ مشکلی را برای کشور حل نخواهد کرد.»
اکنون شرایط برای او بسیار سخت‌تر از قبل شده و در بن‌بستی با دیوارهای بلند گیر افتاده است. از یکسو «سُنبه پر زور» ترامپ است که با صراحت می‌گوید: یا مذاکره و توافق و یا حمله نظامی؛ و از سوی دیگر به شدت جمهوری اسلامی را زیر فشار تحریم‌ها قرار داده تا فروش نفت را به «صفر» برساند و همزمان می‌خواهد همه معافیت‌های تحریمی مرتبط با ایران را که مجالی برای تنفس حکومت بوده است مسدود کند.
«عملیات روانی» علیه جمهوری اسلامی
ارسال نامه از واشنگتن به رهبر جمهوری اسلامی واکنش‌های مختلفی در پی داشته است. روزنامه «خراسان» در گزارشی با عنوان «دعوت تهدیدآمیز به مذاکره» نوشت، یک روز پس از مانور هوایی آمریکا و اسرائیل در مدیترانه با هدف شبیه‌سازی حمله به ایران، ترامپ در نامه‌ای برای خامنه‌ای درخواست مذاکره کرده است.
خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران نیز نوشت: «آمریکا- حداقل در برهه حاضر- واقعاً به دنبال توافق نیست؛ امّا روی جنگ شناختی و عملیات روانی علیه ایران حساب کرده است. به ویژه اینکه می‌داند رمانتیک‌ها و ساده‌سازان و همکارانی هم در داخل ایران دارد که برای نامه‌ها، حتی اگر عملیات روانی باشد، غش و ضعف می‌روند».
کیهان تهران نیز این نامه را «عملیات فریب احمقانه» توصیف کرده و سرنوشت لیبی و عراق را پس از پذیرش خلع سلاح و عقب‌نشینی از برنامه اتمی و از بین رفتن تأسیسات مربوطه یادآوری کرده است.
در هر صورت جمهوری اسلامی باید تصمیم بگیرد. برای خامنه‌ای چراغ سبز نشان دادن برای مذاکره با «قاتل قاسم سلیمانی» آسان نیست. ضمن اینکه شروط دونالد ترامپ برای توافق چنان سنگین است که عملاً حکومت ایران را از نظر اتمی و موشکی و استفاده از گروه‌های شبه‌نظامی و نیابتی خلع سلاح می‌کند. در چنین وضعیتی که مقامات تهران می‌گویند زیر فشار مذاکره نخواهند کرد و دست به «مقاومت» خواهند زد، فشارهای شدید اقتصادی از یکسو و احتمال وقوع یک حمله نظامی از سوی دیگر موجودیت نظام را تهدید می‌کند.
اکنون تصمیم با خامنه‌ای است: مذاکره برای «خلع سلاح» شدن با «قاتل سلیمانی» یا جنگ؟! آخرین باری که او در چنین وضعیتی قرار گرفته بود پس از خروج آمریکا از برجام در دولت اول ترامپ بود. رهبر جمهوری اسلامی ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۸ با اطمینان گفته بود: «جنگ نخواهد شد، مذاکره نخواهیم کرد.» البته با شکست ترامپ در انتخابات ۲۰۲۰ و روی کار آمدن دولت جو بایدن، اگرچه جنگ نشد ولی جمهوری اسلامی مذاکره کرد! با اینهمه با وجود برخی گشایش‌هایش مالی باز هم به جایی نرسید و اکنون دوباره دونالد ترامپ در کاخ سفید است و اجرای سیاستی را که در سال ۲۰۲۰ متوقف شده بود، در برابر رژیم از سر گرفته است.
در حال حاضر، با توجه به شواهد به نظر نمی‌رسد که جمهوری اسلامی و رهبرش این فرصت را داشته باشند که چهار سال دیگر وقت بخرند تا شاید قدرت در آمریکا به سود آنها تغییر کند! آنهم در حالی که در بهترین شرایط خودِ نظام در داخل و همچنین با وجود دولت‌های مماشاتگری مانند دولت اوباما و بایدن در ایالات متحده، معضل همچنان حل نشده باقی مانده است.
احضار ۱۱ وزیر دولت پزشکیان به مجلس شورای اسلامی
