یورونیوز - بیانیه میرحسین موسوی درباره ضرورت برگزاری همهپرسی و تشکیل مجلس موسسان برای تغییر قانون اساسی ایران با واکنشهای گسترده و متفاوتی در میان فعالان سیاسی و اجتماعی داخل و خارج ایران مواجه شده است. در این باره یورونیوز فارسی با اردشیر امیرارجمند، مشاور سابق میرحسین موسوی گفتگو کردیم.
تا کنون حدود دو هزار نفر از چهرههای سیاسی و مدنی از این بیانیه حمایت کردهاند.
همچنین هفده تن از مخالفان سرشناس جمهوری اسلامی نیز بیانیهای منتشر کردند با عنوان «ما نگران سرنوشت ایرانیم»، و در این بیانیه خواهان احیاء حق تعیین سرنوشت به مردم ایران از طریق برگزاری رفراندوم آزاد با نظارت نهادهای بینالمللی شدند. حاتم قادری، نرگس محمدی، نسرین ستوده، صدیقه وسمقی و ابوالفضل قدیانی جزو امضاکنندگان این بیانیه بودند.
درخواست برگزاری رفراندوم زیر نظر نهادهای بینالمللی، شاید تفاوت اصلی این بیانیه با بیانیه میرحسین موسوی بود. هر چند که به نظر میرسد ضرورت عبور از جمهوری اسلامی، در بیانیه دوم با صراحت و قعطیت بیشتری مطرح شده است.
بخشی از منتقدین بیانیه میرحسین موسوی اما معتقدند این نامه نهایتا در پی ممانعت از براندازی کامل و حفظ پارههای قابل توجهی از نظام جمهوری اسلامی است.
با این حال اردشیر امیرارجمند، حقوقدان ایرانی که ریاست کمیتۀ حقوقی ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی در انتخابات سال ۱۳۸۸ را برعهده داشت و پس از آن مشاور میرحسین موسوی بود معتقد است بیانیه آخرین نخست وزیر ایران «میتواند به تأسیس نظام جدیدی» منتهی شود.
آقای امیرارجمند در گفتوگو با یورونیوز میگوید که مطابق بیانیه میرحسین موسوی «ساختار کنونی نظام» همه مردم ایران را نمایندگی نمیکند و بعد از برگزاری یک رفراندوم آزاد، میتوانیم «تصمیم بگیریم که آیا این نظام باید باقی بماند یا باید تغییر کند؟»
اردشیر امیرارجمند در پاسخ به این سؤال یورونیوز که «آیا بیانیه میرحسین موسوی به معنای ضرورت عبور از نظام جمهوری اسلامی است یا اینکه میتواند این نظام را با پارهای تغییرات و اصلاحات ساختاری مهم و اساسی، حفظ کند؟» میگوید:
«فکر میکنم که پاسخ میرحسین به این سؤال، در بیانیه روشن است. میرحسین میگوید ساختار کنونی نظام همه مردم ایران را نمایندگی نمیکند و به همین خاطر است که باید رفراندومی صورت بگیرد تا نظامی تعیین شود که آن نظام همه مردم ایران را نمایندگی کند. قطعا بخشی از مردم ایران هنوز طرفدار این نظام هستند ولی با برگزاری یک رفراندوم بر اساس معیارهای انتخابات آزاد، سالم و منصفانه میتوانیم نظر اکثریت مردم ایران را دریابیم و بر اساس آن تصمیم بگیریم که آیا این نظام باید باقی بماند یا باید تغییر کند؟ و اگر باید تغییر بکند، مجلس مؤسسانی تشکیل میشود که با نظر و مشارکت همه مردم خواهد بود و بازتاب نظر همه مردم ایران است و میتواند به تأسیس نظام جدیدی مبادرت ورزد.»
اما برگزاری رفراندوم در نظام جمهوری اسلامی نیازمند تصویب مجلس و تایید رهبر است. آقای امیرارجمند در پاسخ به این سؤال که «با توجه به خط مشی سیاسی مجلس فعلی و رهبر جمهوری اسلامی، آیا پیشنهاد میرحسین موسوی برای برگزاری رفراندوم جهت تؤسیس مجلس مؤسسان قانون اساسی، آیا اصلا شانس تحقق دارد؟» میگوید:
«این سؤال را باید در چارچوب یک دیدگاه بزرگتری نگاه کرد و آن اینکه، چرا ما اصلا به سمت رفراندوم میرویم و رفراندوم چه کارکردی دارد؟ رفراندوم را به این دلیل مطرح میکنیم که کشور در وضعیت بسیار خطیری قرار دارد و به ترتیبی که الان دارد مدیریت میشود، امکان بقا و تمامیت ارضی و استقلال سیاسی و یکپارچگی سرزمینیاش و تضمین توسعهاش در آینده وجود ندارد. به این دلیل است که ما میخواهیم از طریق رفراندوم و انرژیای که ایجاد میکند، توازن قوایی ایجاد کنیم که حاصلش عقبکشیدن نظام و تن در دادن به یک گذار مسالمتآمیز خشونتپرهیز با توسل به رفراندوم خواهد بود. اگر به این نکته توجه کنیم، معلوم میشود که ما نمیخواهیم در چارچوب قانون اساسی قبلی که مورد اعتراض مردم است، نسبت به برگزاری رفراندوم در وهله اول اقدام کنیم. رفراندوم باید بر اساس معیارهای انتخابات آزاد، سالم و منصفانه صورت بگیرد.»
برخی از طرفداران میرحسین موسوی، از زمان انتشار بیانیۀ وی انتقاد کردند چراکه بیانیه در روزهای پس از اتمام جنگ منتشر شد، در حالی که احتمال آغاز مجدد جنگ نیز جدی است. آقای امیرارجمند در پاسخ به این منتقدان میگوید:
«در اینجا به سؤال دیگری هم پاسخ داده میشود که آیا با توجه به شرایط جنگی، زمان طرح ایده رفراندوم مناسب بوده یا نه؟ جواب این سؤال از دل پاسخ سؤال قبلی بیرون میآید. یعنی اتفاقا الان زمان مناسب رفراندومخواهی است. هر چند که ما شاهد هستیم عدهای ایراد میگیرند چرا الان، یعنی در زمان جنگ، موضوع رفراندوم مطرح شده؟ بخشی از این افراد کسانی بودند که دفعۀ قبلی هم که آقای مهندس موسوی مسئلۀ رفراندوم را مطرح کرد، مخالف بودند. برخی هم البته مخالف نبودند. ولی به هر حال، الان که زمان بحران است و راه حلی هم وجود ندارد و کشتی نظام در گل گیر کرده و در حال غرق شدن است، میباید که ما بتوانیم از فرصت این رفراندوم استفاده کنیم برای نجات کل کشور.»