گزارشي از ميزگرد ايرنا با مهاجراني و کديور پيرامون تهديدها و فرصتهاى انقلاب

تهران ، ايرنا : ۱۹ بهمن ۱۳۸۲ برابر با هشتم فوريه ۲۰۰۴
"عطاءالله مهاجراني " در آستانه ورود به دهه ششم زندگي خود، از عرصه
سياست کناره گرفته است و علت اين امر را جذابيتهاى فعاليت دانشگاهي و
نويسندگي عنوان مي کند.
اين استاد دانشگاه تربيت مدرس با وجود چالش رد صلاحيتها که اصلاح طلبان
در انتخابات مجلس هفتم با آن روبرو شده اند، نسبت به آينده چندان بدبين
نيست .
مهاجراني و همسر او "جميله کديور" نماينده مردم تهران در مجلس شوراى
اسلامي ، در نشستي در جمع خبرنگاران ايرنا حاضر شدند و به پرسشهاى آنها
درباره مسايل روز کشور پاسخ دادند.
جميله کديور با اينکه در زمره نمايندگان رد صلاحيت شده نبود، به روند
رد صلاحيتها معترض است و نام او در جمع نمايندگان مستعفي به چشم مي خورد.
مهاجراني در اين نشست در پاسخ به پرسشي درباره " تهديدها و فرصتهاى "
پيش روى انقلاب اسلامي ، به مقاطع تاريخي انقلاب مشروطيت ، کودتاى ۱۲۹۹ ،
پيروزى نهضت ملي شدن نفت ، کودتاى سال۱۳۳۲ ، انقلاب سال۱۳۵۷ و مقطع زماني
کنوني اشاره کرد و اين مقاطع را در تاريخ معاصر ايران بااهميت دانست .
وى افزود : بسيارى از انقلابها در مسير حرکت خود با کودتا سرکوب شده اند
اما انقلاب اسلامي خوشبختانه متوقف نشد و در دوم خرداد۷۶ با پديده اصلاحات
روبه رو شد.
مهاجراني گفت : تلقي رهبران انقلاب درباره قدرت ، به آنها کمک مي کند
تهديدها و فرصتها را شناسايي کنند. اگر قدرت را يک اصل بدانيم ، اين
اصل، نوعي "تهديد انقلاب" تلقي مي شود و اگر به قدرت به ديده يک ابزار
براى رسيدن به اهداف نگاه کنيم ، يک فرصت است .
" وقتي سپاه معاويه به يکي از شهرهاى قلمرو حضرت اميرالمومنين علي (ع )
حمله کرد، در نهج البلاغه هست که خلخال از پاى يک دختربچه باز کردند و
حضرت امير گفت اگر يک فرد مسلمان بشنود که يک سرباز خلخال از پاى يک دختر
بچه درآورده و از غصه بميرد حق دارد."
مهاجراني گفت : يک زمان يکي از آقايان سخنراني کرده بود که حادثه
مرگ "زهرا کاظمي " يک مساله معمولي است . اگر قدرت را اصل بدانيم ، مرگ
زهرا کاظمي عادى است و اگر قدرت را اصيل ندانستيم ، باز کردن خلخال از پاى
يک دختربچه هم ، حادثه دلخراشي است .
وى افزود : همين امروز دو نفر را بطور اتفاقي در مقابل شوراى نگهبان
ديدم که به من مراجعه کردند. يکي مي گفت که مفسر قرآن است و ديگرى از
معتمدان يکي از شهرستانها است و هر دو رد صلاحيت شده اند و مي گفتند
نمي دانيم بايد به کجا مراجعه کنيم ؟
مهاجراني با اشاره به سخنان اخير آيت الله موسوى اردبيلي گفت : ايشان
گفتند نظارت تصويب شد که کسي را با تهمت از ميدان به در نکنند.
" يک زمان تهمتي به فردى مي زنند و در محکمه هم ثابت شده و طبعا او حق
ندارد در انتخابات شرکت کند اما زماني بدون اينکه در محکمه اى ثابت شود
گفته مي شود که فرد مورد نظر صلاحيت ندارد يا سوءشهرت دارد و در دادگاهي
هم اين موضوع ثابت نشده است . اين بحث در تحليل قدرت مي گنجد. اگر نگاه به
قدرت به عنوان ابزارى براى ساماندهي امور و خدمت باشد، يک فرصت است اما
زماني که اين فرايند معکوس شود قدرت به تهديد بدل خواهد شد."
کديور نيز عوامل پيروزى انقلاب۵۷ را "مردم "، "رهبرى " و "دين " برشمرد
و گفت : قرائت جديد حضرت امام خميني (ره ) از دين ، با اقبال مردم مواجه شد
و پيروزى انقلاب را رقم زد.
نماينده مردم تهران در مجلس شوراى اسلامي ، شرط استمرار انقلاب را نيز
تداوم و بقاى اين سه عنصر عنوان کرد و افزود : اگر اين عوامل سه گانه
نتوانند نقش خود را ايفا کنند، انقلاب استحاله مي شود.
رييس انجمن روزنامه نگاران زن ايران تصريح کرد : اگر عنصر "مردم " حذف
شود يا قرائتي "طالباني " از دين ارايه شود، انقلاب استحاله مي شود.
وى با اشاره به تاثير انقلاب در تغيير ساختار سياسي و اجتماعي ، گفت :
البته انقلاب اسلامي به تغيير ساختار فرهنگي و ارزشهاى حاکم بر جامعه توجه
داشت و اصولا انقلاب ما يک انقلاب اخلاقي و ارزشي بود.
کديور اضافه کرد : اکنون پس از۲۵ سال بايد ببينيم تا چه ميزان اين
ويژگي انقلاب اسلامي ، تحقق يافته و ارزشهاى ديني و اخلاقي حاکم شده است .
وى با اشاره به ديدگاه شهيد مطهرى مبني بر جلوگيرى نکردن از طرح
نظرات مختلف ، حتي گروههاى مارکسيستي در دانشگاهها ، گفت : متاسفانه پس
از۲۵ سال به جايگاهي رسيده ايم که حتي معتقدين و ملتزمين به اسلام نيز از
صحنه حذف مي شوند.
به اعتقاد اين نماينده مجلس ، شرايط به گونه اى است که فقط نيروهايي که
به يک "نگرش خاص " تمکين مي کنند، مي توانند در صحنه سياسي فعاليت کنند.
کديور درباره تاثير پديده دوم خرداد بر عرصه داخلي و خارجي گفت : دوم
خرداد نقطه عطفي در تاريخ تحولات کشور بود و آثار داخلي و خارجي زيادى بر
جاى گذاشت .
نماينده مجلس شوراى اسلامي "قانونمدارى "، "افزايش آگاهي مردم نسبت به
حقوق خود"، "تغيير گفتمان در عرصه سياسي " و "تحول در حوزه فرهنگي " را
از جمله دستاورهاى داخلي دوم خرداد ذکر کرد.
وى افزود : در عرصه بين المللي نيز، اعتبارى که پديده دوم خرداد براى
نظام ايجاد کرد به هيچ وجه قابل انکار نيست .
از مهاجراني سوال شد "برخي مي گويند در هفتمين انتخابات مجلس يک
کودتاى سفيد در حال تکوين است نظر شما چيست ؟" وى پاسخ داد : من مثل
دوستاني که عنوان کودتاى سفيد را به کار مي گيرند بدبين نيستم و همه تلاشها
بايد بشود تا اين اتفاق نيافتد.
وى افزود : اگر مردم احساس کنند که رقابت جدى است به انتخابات توجه
مي کنند اما شايسته نيست مثل انتخابات مجلس خبرگان مطرح مي شود که فقط يک
نفر در يک استان نامزد است و او اگر به خودش راى بدهد انتخاب مي شود. سوال
اين است که آيا در يک استان بزرگ ، روحاني شاخصي براى نامزد شدن نبوده است ؟
" مجلس خبرگان متاسفانه با تمهيداتي که صورت گرفت ، انحصارى شد و صرفا
از روحانيون تشکيل شد در حالي که حق اين بود افراد متخصص از حوزه هاى
مختلف علمي بتوانند در اين شورا حضور يابند."
وى افزود : ما انتقاد مي کنيم که در فلان کشور عربي يک نفر در انتخابات
رياست جمهورى شرکت مي کند. اگر امکان رقابت نباشد طبيعي است که مجلس در
اختيار جمعي قرار مي گيرد که برخي مي پسندند.
مهاجراني درباره مشارکت مردم در انتخابات گفت : اينطور نيست که ما به
مردم علامت بدهيم بيايند در انتخابات شرکت کنند و علامت بدهيم نيايند،
اعتماد مردم در يک فرايند طولاني ايجاد مي شود و برعکس ، عدم اعتماد به سرعت
شکل مي گيرد.
"مدتي پيش اسقف آلماني که يک فيلسوف الهي هم هست براى ديدار از شهر
زلزله زده بم به ايران آمده بود و مي گفت که با رد صلاحيت اين افراد، همه
خانواده و بستگان آنها و همه آشنايانشان دچار بدبيني مي شوند و شمار قابل
توجهي از افراد جامعه بي اعتمادى را پمپاژ مي کنند."
از مهاجراني سووال شد" گفته مي شود تحولات اجتماعي جريانهاى سياسي را
به دنبال خود مي کشند. در صورت پيروزى جناح مخالف اصلاحات ، اين جريان چالش
خود را با تحولات اجتماعي چگونه برطرف مي کند؟"
وى پاسخ داد : امروز دعوا بر سر لحاف ملا است . حتي ممکن است قدمهاى
جدى ترى بردارند. اگر شوراى شهر در دست اصلاح طلبان بود و قرار بود اسم يک
خيابان را عوض کنند نمي دانيم چه اتفاقهايي مي افتاد. اما شما ديديد که
شوراى شهر که در دست اصلاح طلبان نيست اين کار را کرد و اتفاقي نيفتاد نه
گروه فشارى اعتراض کرد و نه خبرى بود.
"زماني بنده مقاله اى نوشتم درباره ارتباط مستقيم با آمريکا، ديديد
چه مسايلي پيش آمد اما امروز وزير خارجه ما با سناتور آمريکايي جلسه
برگزار مي کند و نماينده ايران با سناتورهاى آمريکايي مذاکره مي کند. البته
نمي گويم که اين کارها اشتباه است ، هر چند زمان مذاکره مهم است .
وى افزود : آرمان و ارزش گاهي پوشش و لفاف قدرت است . در زماني که
آقاى محمد هاشمي در راس صدا و سيما بود هر سريال يا برنامه اى مي توانست
بهانه اى براى جنجال باشد اما بعد از او هيچ اعتراض جدى به برنامه هاى
صدا و سيما نشد. اين اتفاق ممکن است در مجلس هفتم هم بيافتد. اتفاقا
مي گويند بايد مقدارى آزادى اجتماعي بدهيم تا جوانان مشغول شوند.
از مهاجراني سووال شد "آيا در اين مسير، محافظه کاران با چالش
ايدئولوژيک روبه رو نمي شوند؟" وى پاسخ داد : اسلام اين ظرفيت را دارد که
قابل انعطاف است و گاهي دستاويزهاى حيرت آورى پيدا مي شود.
از وى سووال شد "در جوامع سنتي افراد معيار و شاخص عمل قرار مي گيرند
اما در جوامع مدرن ، شاخص ها چارچوبهاى از پيش تعيين شده هستند و اگر افراد
نتوانند خود را با چارچوبها سازگار کنند کنار مي روند. در اين باره چه
نظرى داريد؟"
مهاجراني گفت : عمر۲۵ ساله انقلاب اسلامي براى تبيين اينکه گروههاى
سياسي بتوانند چهره مشخص خود را پيدا کنند کافي نيست و از اين نظر با
کشورهاى پيشرفته قابل مقايسه نيستيم و احزاب سابقه طولاني ندارند.
"متاسفانه هميشه با انقطاع زندگي کرده ايم و اين انقطاع ها اجازه
نداده امور ساماندهي شود. حتي در حوزه هاى فرهنگي هم اينطور است . ما ناشر
با سابقه ۲۰۰ ساله يا يک روزنامه با سابقه صد ساله نداريم و اين گسستها
مانع مي شوند که گروهها به تبيين خود بپردازند. گاهي مي بينيم يک نفر از
طيف اصلاح طلبان با يک نفر از طيف محافظه کاران ديدگاههاى مشترکي دارند."
وى افزود : ما چيزى به نام آموزش حزبي نداريم ، تبيين و بريفينگ هم
نداريم . مثلا نمي گوييم در قبال آمريکا اين مواضع مشخص را داريم . ديگران
براى هر مساله اين کار را مي کنند اما ما از تعريف کردن مي ترسيم و تعريف
کردن هم نيازمند دقت ، دانش و صبورى است .
مهاجراني گفت : در کشورهاى پيشرفته احزاب و گروههاى سياسي مزاحم
يکديگر نيستند حتي به حزب پيروز هم براى پيشبرد کارهايش کمک مي کنند.
گروهها و احزاب بايد در نيکويي ها با يکديگر مسابقه بدهند.