خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس مجلس شوراي اسلامي
معاون دبير كل جبهه مشاركت اظهار داشت:« چيزي كه از دست اصلاحطلبان خارج شده اين نيست كه اكثريت قدرت را در اختيار داشتند و حالا از دست دادند، آنها فقط اكثريت مجلس را از دست دادهاند.»
علي شكوري راد ، نماينده مردم تهران، در گفتوگويي تفصيلي با خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) كه متن كامل آن در روز جمعه ارسال شده بود، فرصت آينده را فرصتي براي سازماندهي، تشكل، برنامهريزي و تدوين برنامه كاري اصلاحطلبان عنوان كرد و گفت:« قطعا در آينده فرصت مجدد در اختيار اصلاحطلبان قرار خواهد گرفت. ما بايد خود را براي آن روز آماده كنيم و با آمادگي كامل بتوانيم متصدي كارهايي باشيم كه از جانب مردم به اصلاحطلبان واگذار خواهد شد.»
شكوريراد با اشاره به انتخابات مجلس هفتم و در تحليل فضاي سياسي آينده كشور گفت:« توزيع قدرت در جامعه ما، مانند ساير كشورها، متعارف نيست. گرچه اصلاحطلبان مجلس ششم را در اختيار داشتند، اما قدرت آنها حتي به 20 درصد مجموعه قدرت حاكميت نميرسيد. شوراي نگهبان به دليل اختيارات ويژهاي كه دارد و درستتر آنكه اختيارات ويژهاي كه براي خود قائل است؛ اجازهي قانون گذاري را آن طور كه نظر اصلاحطلبان بود از آنها سلب كرده بود. در بعد نظارتي هم بخشهاي غيرانتخابي نسبت به حق نظارتي مجلس يا قانونا و يا غيرقانوني تمكين نميكردند.»
اين نمايندهي مجلس ششم مجلس آينده را مجلسي متناظر با مجلس ششم و با ميزان قدرت اثرگذاري آن ندانست و ادامه داد:« براساس تركيبي كه در مجلس هفتم ايجاد شده است، عناصر اصلي محافظهكار در مجلس حضور ندارند و ادارهي مجلس از خارج از مجلس صورت خواهد گرفت نه از درون؛ فقط آنها با به دست گرفتن مجلس هفتم امكان نظارت نمايندگان واقعي مردم بر ادارهي كشور را از آنها سلب كردند و اين سلب امكان نظارت واقعي و پيگير، تهديدي براي كل حاكميت حساب ميشود، زيرا در حاكميتي كه نظارت برآن فعال نباشد، امكان بروز فساد بسيار زياد خواهد بود. »
وي ناهنجاريهاي سياسي و اقتصادي قبل از دوم خرداد و ناهنجاريهايي كه از نظر رعايت كرامت انسان در جامعه پديد آمده بود را عاملي براي ايجاد جنبش اصلاحي و حماسهي دوم خرداد دانست و اظهار داشت:« براي جناح محافظهكار اين امكان فراهم شده است كه مجلس هفتم را به عنوان قدرتي براي خود به حساب بياورد و طبعا در جهت اجراي برنامههاي خود دستشان بازتر است و دست اصلاحطلبان را براي پيشبرد برنامههايشان تاحدي بستند.»
معاون دبير كل جبهه مشاركت بدنه بزرگ جوان اصلاحطلبان را پتانسيل قوي براي جنبش اجتماعي دانست كه اين گروه در دوم خرداد اميدوار شدند و به صحنه آمدند و يكم اسفند نااميد شدند و صحنه را ترك كردند و گفت: « شرايط اجتماعي است كه اقتضا ميكند؛ چه زمان اين نيروي بالقوه به صورت بالفعل درآيد.»
وي با يادآوري اينكه مجموعه اصلاحطلبان هنوز آمادگي كامل براي در دست گرفتن قدرت نداشتند كه مردم قدرت را در اختيارشان قرار دادند، اين قدرت زودرس را مانع از تحكيم پايهها و مباني سياسي و تشكيلاتي آنها برشمرد و اضافه كرد:« در مدتي كه مجلس و دولت در اختيار آنها بود قدمهايي در اين جهت برداشته شده است؛اما به نظر ميرسد قدمهاي اساسي در حوزه مدني هنوز برداشته نشده است؛ از جمله آنها سازماندهي و تشكل است. اگرچه احزاب متعددي تشكيل شدند، اما اكثرا چندان فراتر از اسم و تشكيلات مركزي نرفتند. ما هنوز حزب فراگيري كه بتواند در اقصي نقاط كشور نمايندگي داشته باشد و هواداران را سازماندهي و براي آنان برنامهريزي كند، نداريم و شايد پيشرفتهترين تشكيلات را جبههي مشاركت دارد كه فكر ميكنم هنوز مراحل زيادي را براي رسيدن به وضعيت آرماني يك حزب در پيش رو داريم.»
شكوريراد با بيان اينكه عاليترين وجه مشاركت سياسي مردم درحال حاضر در كشور ما انتخابات است؛ بنابراين انتخابات مهمترين زمان براي جذب نيرو و سازماندهي است، تصريح كرد:« ما به دليل شرايط سياسي ناگزيريم بعد از هر انتخاباتي به انتخابات آينده چشم داشته باشيم و برنامههاي خود را متناسب با فصل انتخابات طراحي كنيم.ما حتي با نگاه جذب نيرو و سازماندهي هم، جدا از اينكه به نتيجه انتخابات نظر داشته يا نداشته باشيم، ميتوانيم در انتخابات حضور فعال داشته باشيم.»
معاون دبيركل جبهه مشاركت اظهار داشت:« ما از انتخابات شوراها اين را دريافتيم كه مهمترين وظيفهي ما سازماندهي تشكيلاتي است و ضعف اساسي ما در اين زمينه است. در اين جهت هم قدمهايي برداشته شد و فكر ميكنيم اگر رد صلاحيت گسترده داوطلبان انتخابات صورت نميگرفت؛ ما ميتوانستيم شاهد پيروزي چشمگير اصلاحطلبان در انتخابات مجلس هفتم باشيم.»
وي با اشاره به اينكه احتمال رد صلاحيت به اين اندازه گسترده از نظر آنها احتمال ضعيفي بود گفت:« فكر ميكنم در برنامههاي اصلي محافظهكاران هم پيش بيني اين مقدار گستردگي رد صلاحيتها وجود نداشت. آنها زماني مبادرت به اين رفتار كردند كه احساس كردند كه فضاي عمومي جامعه در جهت انتخاب مجدد اصلاحطلبان در حال شكلگيري است. محافظهكاران در حقيقت بر اثر ترسي كه بر آنها مستولي شد؛ تن به اين رفتار بسيار پرهزينه هم براي خود و هم براي نظام دادند. وقتي كه گرمي انتخاباتي آنها فروكش كند آن زمان آنان متوجه حجم بالاي خسارتهاي معنوي و مادي اين رفتارشان خواهند شد.»
شكوريراد تاكيد كرد:« ما تلاش خود را كرديم كه انتخابات آزاد و عادلانه باشد. ما نميخواستيم به وضعيتي كه امروز رسيديم برسيم، زيرا وضع امروز هيچ پيروزي براي هيچ جناحي در برندارد. صورت ظاهرش اين است كه محافظهكاران برنده شدند، ولي به نظر ميرسد آنها هم در پيشبرد برنامههاي خود شكست جدي خوردند. آنها براي به دست آوردن اين نتيجه بهاي بسيار زيادي هم از حيثيت خود و هم از حيثيت نظام پرداختند. فكر ميكنم كه در آينده، هم براي خودشان مشكلاتي به بار خواهد آمد و هم بايد در پيشگاه تاريخ پاسخ دهند كه چرا چنين هزينه سنگيني را بر منافع ملي و حيثيت كشور تحميل كردند.»
معاون دبيركل جبهه مشاركت با اشاره به برگزاري كنفرانس مطبوعاتي دبير كل اين حزب و حجم بالاي موضعگيريهاي اين حزب ، انفعال و انزواي جبهه مشاركت را نادرست خواند.
وي تاكيد كرد:« اكنون فضا براي ما فراهم است كه فعاليتهاي سياسيمان را توسعه دهيم، اقبال مردم به جبهه مشاركت افزايش پيدا كرده است. همه شرايط براي اينكه ما احساس كنيم ميتوانيم مجموعهاي فعال و اثرگذار باشيم فراهم است.»
معاون دبير كل جبهه مشاركت معتقد است كه در ميان مجموعه گروههاي موجود در جامعه، جبهه مشاركت نسبت به ساير گروهها از پايگاه اجتماعي گستردهتري برخوردار است.
شكوريراد با اشاره به اينكه حركتهاي سياسي در جامعه ما همچنان پوپوليستي است، يادآور شد:« انتظار نميشود داشت كه حركتهاي تودهوار مستمر باشند و طبيعي است كه اين نوع حركتها و اقبالهاي مردمي كه بر اساس هيجانات عمومي به وجود ميآيد نميتواند مستمر و پايدار باشد و فروكش خواهد كرد.»
وي افزود:« اگر ادعا ميكنيم جبهه مشاركت گستردهترين پايگاه اجتماعي را دارد، اين پايگاه در بين گروههاي مرجع اجتماعي است، اگرچه انتقاداتي از زواياي مختلف نسبت به جبهه مشاركت مطرح شود. ولي اگر پاي گزينش نهايي به ميان آيد هنوز به نظر ميرسد جبهه مشاركت بيشتر زمينه را در گزينش نهايي مردم دارد.»
شكوريراد گفت:« يكي از جنبههاي ضعف سازماندهيوتشكيلات ما، كم توجهي به نهادهاي سنتي جامعه بوده است. نه اينكه ما قصد كم توجهي داشته باشيم،اما روند حوادث امكان پرداختن به اين موضوع را از ما گرفت و گرنه جبهه مشاركت علاقه در برقراري ارتباط با اين پايگاههاي اجتماعي را داشت و دارد. امكانات سختافزاري مربوط به اين پايگاههاي سنتي به لحاظ ساختار حكومتي در اختيار جناح مقابل است و ما صرفا ميتوانيم از زمينههاي نرمافزاري استفاده كنيم. مثلا در مساجد شاهد هستيم كه ائمه جماعت ناگزيرند با مركز رسيدگي به امور مساجد هماهنگ باشند كه اين در اختيار جناح مقابل است. در هر مسجد نيز يك پايگاه بسيج وجود دارد كه اين هم عملا در اختيار جناح محافظهكار است و امكان حضور و استفاده از پتانسيلهاي مسجد را از نيروهاي اصلاحطلب سلب ميكند. ولي اگر فرصتي براي امكان ارزيابي وجود داشته باشد ميتوان گفت بسياري از نمازگزاران مساجد در زمرههاي اصلاحطلبان هستند؛ ولي ظهور و بروزي در فعاليتها و جهتگيريها ندارند.»
وي با بيان اينكه براي به دست آوردن اين پايگاهها تلاش جدي تشكيلاتي صورت نگرفته است ، آن را يكي از نقاط ضعف برشمرد و اضافه كرد:« از انتخابات شوراها توجه ويژهاي به اين مقولهها داشتيم و توفيقاتي هم حاصل شد؛ اما اين نيازمند زمان بيشتري است كه بتوانيم اين نوع ارتباطات را سازماندهي كنيم.»
وي معتقد است فرصت چند ساله گذشته كه اصلاحطلبان در دولت و مجلس حاكم بودند، آگاهي گستردهاي را در جامعه به وجود آورده است كه دستمايهي همه فعاليتهاي سياسي آينده خواهد بود. كنار بودن از قدرت به اصلاحطلبان اين فرصت را ميدهد كه بيشتر خود را اثبات كنند و از ضرورت پاسخگويي در برابر ناهنجاريهاي موجود در جامعه كه بر هر مجموعهاي كه حاكم باشد تحميل ميشود، كنار باشند. در اين شرايط امكان گفتوگوي آزادتر و ارتباط نزديكتر با بدنه اجتماعي را خواهند داشت.
شكوريراد در خصوص اينكه گفته ميشود اصلاحطلبان بايد تا انتخابات رياست جمهوري به بازسازي خود بپردازند، گفت:« ما به انتخابات سال آينده نظر داريم و براي آن برنامهريزي خواهيم كرد. بعيد نيست در طي اين مدت فرصتها و توفيقاتي به دست آيد كه ما را نسبت به نتيجه انتخابات رياست جمهوري اميدوارتر كند. گرچه در تحليل انتخابات علاوه برپارامترهاي عمومي و عملكرد اجتماعي ناگزير هستيم جناح مقابل را به عنوان يك مانع جدي بر سر راه انتخاب مردم در نظر داشته باشيم. اين پارامتر از حيطه قدرت ما خارج است و هرچه امكان توفيق ما در انتخابات بعدي افزايش پيدا كند آنها هم موانع سختتري را در پيش پاي مردم خواهد گذاشت. ارزيابي آنچه در آينده رخ خواهد داد، به راحتي امكان پذير نيست.»
شكوريراد با اشاره به اينكه در بارهي گزينه مشخص براي انتخابات رياست جمهوري در حال حاضر بحث نكرده و نميكنند، تصريح كرد:« ممكن است در آينده اين كار را انجام دهيم. ولي نفس برگزاري انتخابات رياست جمهوري سال آينده را به عنوان يك فرصت نگاه ميكنيم و سعي ميكنيم بيشترين بهره را از آن ببريم. »
شكوريراد در خصوص فشارهاي احتمالي بر جبهه مشاركت و سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي تصريح كرد:« امكان جلوگيري از فعاليت سياسي مجموعه نيروهاي متشكل در جبهه مشاركت و سازمان مجاهدين انقلاب اسلامي وجود ندارد و جناح راست هر اقدامي كه انجام دهد، نميتواند اين مجموعه از نيروها كه نيروهايي از جنس انقلاب و دوران جنگ هستند را از صحنه سياسي جامعه بيرون كنند. عاقلانهترين كار براي رهبران جناح راست اين است كه حضور و وجود اين مجموعه را به رسميت بشناسند و خود فرصت و عرصه فعاليت سياسي را براي آنها باز نگهدارند و گرنه هيچ نيرويي وجود ندارد كه بتواند مانع از تداوم فعاليت سياسي اين مجموعه شود.
ممكن است افراطيون جناح محافظهكار در اين فكر باشند كه نام، ساختمان و ارتباطات را از اين مجموعهها بگيرند. اما حتي اگر اينها هم گرفته شود، منجر به حذف اين مجموعه سياسي از صحنه سياسي كشور نخواهد بود. به خصوص اينكه اين مجموعه همواره مقيد به قانون و رفتار قانوني بوده است و انگيزههاي خود را از آرمانهاي انقلاب و انديشهي امام(ره) ميگيرد.»
شكوريراد در بخش ديگري از اين گفتوگو دربارهي روند برگزاري انتخابات ابراز عقيده كرد:« آنچه بيش از همه در اين انتخابات آسيب و لطمه ديد يكي از بزرگترين دستاوردهاي انقلاب يعني اعتماد مردم به سلامت برگزاري انتخابات و اينكه انتخابات عرصه رقابت آزاد است، بود و اين اعتماد از دو وجه آسيب ديد. اول از نظر رد صلاحيت گسترده كه مانع حضور آزاد نامزدهاي انتخابات در عرصه انتخابات شد و دوم بهرهگيري يك جناح از كليه رانتهاي قدرت براي اثرگذاري بر انتخابات . نهادهايي كه بايد بيطرفي و نقش داوري داشته باشند، جهت گيري كاملا آشكاري داشتند و در برخي از تريبونها، پايگاهها و نهادهاي عمومي و قانونا بيطرف، تبليغات يك جانبهيي صورت ميگرفت. به نظر ميرسد توجيه ذهني برخي عناصر مدعي يا متولي اسلام و ارزشها در جهت به دست آوردن نتيجه خاص از انتخابات به حد اعلي رسيده بود. به نحوي كه بسياري از رفتارهاي غير قانوني و حرام براي آنها مباح و حلال تلقي ميشد. در نتيجه اين فرآيند آنچه از بين رفت، اخلاق و تقوا در رعايت حق انتخاب مردم و پاسداري از حق انتخاب آنها بود. قداست نظام از قبل اين نوع رفتارها بسيار آسيب ديده است.»
وي تاكيد كرد:«محافظهكاران در آينده متوجه حجم بالاي خسارت معنوي و مادي ردصلاحيتهاي گسترده ميشوند.»
اين نماينده مجلس ششم با بيان دربارهي تركيب مجلس هفتم زود است كه همه قضاوتها را صورت دهيم گفت: « چون اكثريت افراد انتخاب شده چندان شناخته شده نيستند. اين كه چه هويتي را از خود بروز خواهند داد بايد منتظر ماند و ديد در مجلس آينده بيش از آن كه جناح اصلاحطلب كه اقليت شده است با جناح اكثريت محافظهكار چالش داشته باشد، چالش اصلي در درون جناح محافظهكار مجلس خواهد بود؛ بين افراطيون و كساني كه سعي ميكنند معتدلتر باشند و چون تعداد افراطيون زياد هستند و آنها چندان مقيد به هنجارهاي جامعهي مدني نيستند ممكن است نحوهي رفتار مجلس را تحتالشعاع رفتار خود قرار دهند و به همين دليل نياز به دخالت از بيرون براي كنترل آنها زياد خواهد بود.
براي اين كه مجموعهي محافظهكاراني كه به مجلس هفتم راه يافتهاند، بتوانند كار مشتركي انجام دهند؛ عامل جمع كننده و سامان دهنده را در ميان نمايندگان انتخاب شده نميبينيم و فكر ميكنم حتي سران مجموعههايي كه ممكن است تعدادي از آنها در مجلس هفتم حضور داشتند براي كنترل زير مجموعهي خود نياز به هماهنگي و دخالت كانون قدرت بيرون از مجلس خواهند داشت.»
شكوريراد وجه بارز انتخابات مجلس هفتم را تاكيد همهي كساني كه انتخاب شدند، بر شعارها و محورهاي اصلاحات دانست و ادامه داد:« از اين نظر شايد بتوان گفت كه اجماع نظري در پيگيري برخي وجوه اصلاحات در مجلس هفتم وجود دارد و چون شوراي نگهبان هم مانعي براي آنها نخواهد بود، ممكن است در بعضي زمينهها بتوانند برنامههايي را كه مجلس ششم اعلام كرده بود و آنها نگذاشتند اجرا شود؛ مجلس هفتم اجرا كند. فرق مجلس هفتم با مجلس چهارم اين است كه مجلس هفتم دريافته است كه خواسته مردم اصلاحات است و براي حفظ ارتباط خود با مردم ناگزير است كه به اين خواسته تن دهد. اين وجه عمومي مجلس هفتم خواهد بود. امتيازاتي در اين زمينه به مردم داده خواهد شد. اما تعارضات دروني جناح محافظهكار به سرعت آشكار خواهد شد. زماني كه آنها خود عامل بعضي برنامههاي اصلاحطلبان شوند مورد اعتراض و نقد بخشي ديگر از خودشان قرار خواهند گرفت كه در مناصب قدرت حكومتي حضور ندارند و دچار چالش دروني جدي خواهند شد. كساني كه در گذشته توانستند زيركانه با طرح برخي شعارهاي اصلاحطلبان، خود را از نظر مردم موجه جلوه دهند، امروز ناگريزند آن شعارها را دنبال كنند. ممكن است دنبال كردن اين شعارها در مجموعهاي از محافظهكاران كه پي بردند براي ادارهي جامعه نياز است اصلاحاتي صورت گيرد، تغييراتي را آشكار كند. البته از اين تغييرات استقبال ميكنيم.»
شكوري راد در بارهي روشي كه مجلس هفتم در قبال اصلاحطلبان پيشه خواهد كرد گفت:« عاقلانه اين است كه كساني كه خود را پيروز انتخابات ناميدهاند، از خود خويشتنداري نشان دهند، عصبانيت مربوط به كسي است كه خود را شكست خورده تلقي كند. آنها براي اين كه احساس كنند در ميدان پيروز شدهاند، طبيعي است كه چنين گفتار و اقدامي را پيشه كنند. ولي اين كه آيا ظرفيت لازم براي تداوم اين رفتار در اكثريت آنها وجود دارد و يا نه جاي سؤال جدي دارد. به نظر ميرسد در درون مجموعهي آنها عدهاي بيشتر به انتقامجويي و برخوردهاي خشن و راديكال ميانديشند و اينها هم كم و ضعيف نيستند و ممكن است نهايتا بتوانند حرف خود را پيش ببرند. اگر چنين شود، قطعا بگير و ببند و برخوردهاي خشن با اصلاحطلبان صورت خواهد گرفت و هزينههاي بيشتري به نظام و جناح راست تحميل خواهد شد. »
وي اظهار داشت:« تا انتخابات رياست جمهوري عقلاي محافظهكار تلاش ميكنند فضا را آرام نگهدارند و رفتارهاي تند و خشن نشان ندهند و افرادي كه چهرههاي خوب ندارند را از صحنهي سياسي دور نگه دارند؛ ولي اين كه بتوانند اين كار را انجام دهند يا نه، من مطمئن نيستم.»
وي با اشاره به اينكه اصلاحطلبان تا كنون خويشتنداري پيشه كردند، تصريح كرد:« با وجود اين كه گزارشهاي زيادي دربارهي تخلفات انتخاباتي رسيده بود، كمترين واكنشها را بروز دادند و سعي كردند آرام و متين با آنچه اتفاق افتاده بود مواجه شوند. فكر ميكنم مشي آينده ما هم همين گونه باشد.»
وي با اعلام اينكه او سخنگو و مدعي اصلاحطلبان نيست، گفت: « به دو دليل اميدوارم همين گونه باشد. اول اين كه وقتي ما خويشتندارانه و صبور برخورد كنيم، فرصت بيشتري پيدا ميكنيم كه به بازسازي خود بپردازيم و ضعفهاي خود را برطرف كنيم و خود را بيشتر براي آينده مهيا كنيم. مشغول نقاط ضعف جناح مقابل نشويم و مأمور به بازسازي و اصلاح خود باشيم. دوم اين كه برخورد خويشتندارانه ما اين امكان را فراهم ميكند كه بخش معتدل جناح محافظهكار بتواند به كنترل بخش افراطي خود بپردازد و فرصت بيشتري را در اختيار جناح معتدل آنها قرار ميدهد و اين براي آينده جامعه و رسيدن به جامعهي مدني پايدار بهتر است.
اگر عجولانه و بيپروا به افشاگري و سرزنش جناح محافظهكار بپردازيم. فرصت اصلاح از درون از آنها گرفته و فرصتهاي سياسي آينده جامعه كمتر خواهد شد و فرصت در اختيار رفتارهاي افراطي و خشن قرار خواهد گرفت.»
وي دربارهي رفتاري كه رييس جمهور در قبال مجلس هفتم پيش خواهد گرفت؛ گفت:« آنچه از كليات عملكرد آقاي خاتمي مشهود است رفتار مدني توام با نگاه عميق و دورانديش است. اگر چه برخي تصميمات و يا تعارضات مقطعي بين گفتار و عمل غيرقابل توجيه جلوه مينمايد. اما در رفتار كلان سياسي، منش ايشان فرهنگ ساز و تاثير گذار در تاريخ ملت است. يقينا آينده از آقاي خاتمي به عنوان بزرگ مرد تاريخ ايران ياد خواهد كرد. در اين انتخابات تعارض و كنتراست بين منش اخلاقي و حقمدارانه آقاي خاتمي و طرفهاي مقابل به غايت رسيد.»
به اعتقاد وي فرصتي كه در اختيار خاتمي است فرهنگ سازي و توجه به زيرساخت رفتارهاي سياسي در جامعه است.
وي در پايان گفت:« حوادث روزمرهي سياسي سپري خواهد شد و آنچه ميماند رفتارهاي عميق فرهنگ ساز است كه از آقاي خاتمي شاهد هستيم. در آينده هم ايشان بيش از آنكه به رقابت با جناح محافظهكار كه مجلس هفتم را در اختيار گرفتهاند بپردازند، به تربيت و ساختن آنها توجه خواهند كرد. براي انسان دلسوز و علاقمند، اين فرصت كمي نيست كه مخالفان خود را نيز تربيت كند تا رفتار بهتري پيشه كنند.»