دونكيشوتيسم در عرصه فرهنگ
علي لاريجاني
تهران-خبرگزاري كار ايران
اگر به سازمان صداو سيما نرفته باشيد؛ حتماً سري به پروازهاي خارجي هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران زدهايد؛ خوب صدا و سيماي ما نيز به لحاظ حراست، چيزي كم از حراست پروازهاي خارجي ندارد؛ منطقه ممنوعهاي كه ياد آور حكايت پيل و اتاقتاريك در مثنوي مولاي روم است.
پس از 10 سال مديريت يكي از برادران لاريجاني، بر سازمان استراتژيك صدا و سيما، امروز دوشنبه 28 ارديبهشت ماه، اخباري مبني بر تغيير مديريت در اين سازمان منتشر شد. روزنامه همشهري با درج مطلبي كه از شب گذشته براي صفحه نخست روزنامه خود پيشبيني كرده بود، خبر از جايگزيني عزتالله ضرغامي به جايي دكتر علي لاريجاني( بيشك با اين خانواده آشنا هستيد) داده است.
خبرگزاريها نيز امروز خبري با همين مضمون، مبني بر مديريت ضرغامي بر سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران مخابره كردهاند. اين درحالي است كه با مسجل بودن صحت اين خبر، هيچ مقام مسئولي در گفتوگو با خبرنگاران ايلنا آن را تأييد نكرد و حتي تنيچند از مسئولان محترم صراحتاً خبر تغيير در مديريت و جايگزيني ضرغامي به جاي لاريجاني را تكذيب كردند. خوب چه شده كه هنوز مقامات به خود اجازه تأييد اين خبر را ندادهاند؟ با اين وصف كه مقام معظم رهبري نيز امروز به صورت غير مترقبه در محل اين سازمان حاضر بودند.
شايد طي اين 10 سال و حتي اگر كمي صادق باشيم، طي ربع قرن اخير پس از شوراي عالي انقلاب فرهنگي سازمان صدا و سيما كه تبلور بيروني آن راديو و تلويزيون فرض مي شود، سياسيترين ارگان فرهنگي به شمارآيد؛ تا جايي كه مديريت آن بيهيچ واسطهاي توسط مقام معظم رهبري تعيين مي شود.
اينكه سياسي بودن يك ارگان فرهنگي چه عواقب و مسائلي را به همراه دارد؛ خود حديثي دارد به درازاي تاريخ سياسي اين كشور. اما جالب است كه اكثر فعالان و دستاندكاران سياسي نيز با اين امر مخالف هستند.
علي اصغر هاديزاده عضو كميسيون فرهنگي و نماينده مردم محلات و دليجان در مجلس ششم، در اينباره به خبرنگار ايلنا ميگويد: مسئولان صدا و سيما بايد بدانند كه رسانه ملي نبايد حزبي و جناحي عمل كند. البته چون در كشور ما امكان به وجود آمدن رسانه خصوصي فراهم نيست كه بتواند با رسانه ملي رقابت كنند، بنابراين همه گوشها و چشمها به اين رسانه دوخته شده است و نتيجه نيز جز اين نخواهد بود.
وي مي افزايد : اگر دولت اين امكان را به هر حزب و گروهي بدهد كه بتواند براي خود رسانهاي داشته باشد، مانعي براي جناحي عمل كردن وجود ندارد و نظارت بر صدا و سيما نيز فقط تشريفات است. همانطور كه شوراي نظارت بر عملكرد سازمان صدا و سيما هيچ نقشي در اين سازمان ندارد و صدا و سيما فقط توسط فرد اداره مي شود و هيچ گاه نظر شوراي نظارت را نخواهد پذيرفت.شوراي نظارت بر سازمان صدا و سيما، شورايي بي فايده است كه بود و نبود آن سود و يا ضرري به جامعه نميرساند.
اگر به واقع چنين چيزي صحت داشته باشد(كه گويا اكثر صاحبنظران نيز بر اين باورند) آنگاه توجيه پذير خواهد بود كه كليديترين ركن فرهنگي يك نظام كه اتفاقاً فراتر از نظام سازماني بر فرهّ شخصي استوار است تا اين اندازه مهم و حساسيتبرانگيز باشد و به تبع نيز بايد براي ورود به چنين دستگاه عريض و طويلي هر گونه مانعي را در نظر گرفت.
اكرم مصوري منش، عضو كميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي نيز در اين خصوص به خبرنگار ايلنا گفته است: جناح محافظه كار به تدريج حكومت خود را در اركان مختلف جامعه توسعه داده و استحكام ميبخشد و در اين راستا سعي ميكند بيشتر افرادي را در رأس نهادها قرار دهد كه خودشان تصميمگير نباشند.
وي درخصوص تغيير يكباره در مديريت سازمان صدا و سيما، خاطر نشان كرده است: لاريجاني فرد تحصيلكرده و صاحبنظري بود و او را به عنوان ايدئولوگ، برنامهريز و سياستگذار كلي در نهادهاي حكومتي لازم داشتند، به همين دليل كار اجرايي وي را سبك كردند تا بتواند در اين ستاد به عنوان تصميمگير فعاليت كند و ضرغامي را به جاي او قرار دادند چون فردي است كه به حرفهاي مسئولين توجه ميكند و چندين سال با نوع حركت خود نشان داده كه ميتواند مجري حركت آنها باشد.
البته جناحي دانستن اين مسأله تنها در اين موضوع خلاصه نميشود به اعتقاد مصوري منش" ظاهرا سياستهاي كلي جناح محافظهكار در نهادهاي حكومتي اين است كه تصميمگيري در ستادهاي بيرون از اين نهادها انجام شود و براي رسيدن به اين منظور افرادي را نياز دارند كه بتوانند فرمان بر و گوش به فرمان ستادي باشند كه بيرون از حاكميت برنامه ريزي ميكند." با توجه به اين مسائل است كه وي تأكيد ميكند: سياستهاي سازمان هيچ تغييري نخواهد كرد و به نظر نميرسد مديران ارشد صدا و سيما تغييرات چنداني كنند، ضمن آنكه برخي از سياستهاي كلي سازمان را برخي افراد، غير از ضرغامي، به انجام خواهند رساند.
مصوري منش با تاكيد بر آنكه ضرغامي آمده تا بافت كلي سازمان باقي بماند و دفاتر مختلف تغيير چنداني نكند، گفت: ادامه روند پاكسازي توسط جناح محافظه كار براي آغاز به فعاليت در مجلس هفتم و هدف بعدي محافظه كاران شوراي نگهبان است كه قرار است تغييراتي در حد دو يا سه نفر در اين بخش نيز انجام پذيرد.
اين نگرش تنها به مصوري منش اختصاص ندارد سيد مهدوي اقدم نيز ميگويد: صدا و سيما هنوز هم يك حزب است و اصلا به صورت رسانه ملي عمل نميكند و با آمدن ضرغامي نيز عملكرد اين سازمان هيچ تغييري نخواهد كرد. تصدي عزت الله ضرغامي در سمت رياست سازمان صدا و سيما علاوه بر آنكه تغييري در راستاي بهبود شرايط اين سازمان ايجاد نميكند، بلكه شرايط را بدتر هم خواهد كرد. زمان تصدي لاريجاني تمام شده بود و بايد يك شخص جديد را ميآوردند. و بر همين اساس متوجه شدند كه ضرغامي هماهنگتر است و بهتر است او را جايگزين لاريجاني كنند. مسلما لاريجاني مديري قوي بود و ضرغامي ضعيفتر و البته هماهنگتر با جناح محافظه كار است ولي بايد اذعان داشت كه با آمدن ضرغامي وضعيت بهتر از آنچه كه بود نميشود.
با اين اوصاف جاي اميدواري است كه محافظه كاران ما تا آن اندازه روزآمد شدهاند كه با نظريات نوين ارتباط جمعي در خصوص نقش رسانهها بر افكار عمومي آشنا شوند و تأكيد اين نظريات را آويزه گوش كردهاند تا فردي هماهنگ با كليت جناح خود را براي تصدي دههاي اين منطقه مقدس انتخاب كنند و مقاصد سياسي خود را همچنان و تا اطلاع ثانوي از مجراي فرهنگ پيبگيرند.
حتماً با حكايت دونكيشوت و جنگ او با آسياب هاي بادي آشنا هستيد و ماجراي محتوم او را خواندهايد، ديدهايد و يا شنيدهايد. سالهاست كه ما در عرصه فرهنگ دچار دونكيشوتيسم شدهايم و دونكيشوت وار اسب سياست را در زمين فراخ فرهنگ ميتازانيم و به تاخت به سوي ناكجا آبادي كه در چشماندازها پيشرو نيز از آن نشاني نيست ميرويم.