تحليل «كمال ناظر ياسين» در خصوص نقش سپاه پاسداران در تحولات ايران، رويداد

تحليل «كمال ناظر ياسين» در خصوص نقش سپاه در پايگاه خبري «يوريژيا»
كمال ناظر ياسين، تحليلگر پايگاه خبري «يوريژيا» در آخرين تحليل خود به نقش سپاه پاسداران در تحولات سياسي ايران پرداخته است
سپاه پاسداران انقلاب اسلامي كه در اوايل انقلاب ايران و براي حفظ انقلاب پايه‌گذاري شده درحال حاضر قصد دارد با كسب استقلال بيشتر به عنوان يك قدرت سياسي فعال وارد منازعات سياسي شود. چنين حضوري ازسوي سپاه پاسداران مي‌تواند عواقب زيادي درخود داشته باشد و بررسي نمونه مي‌توان به دوباره بازبيني حركت سياسي احزاب در ايران منجر شود.

در زمان وقوع انقلاب و سال‌هاي اوليه روحانيت ايران اين سپاه را پايه‌گذاري كرد تا انقلاب را از شر دشمنان داخلي و خارجي مصون نگهدارد. تا قبل از رخت بستن رهبر معنوي انقلاب ايران (آيت الله خميني) وي سپاه را از هر گونه دخالت سياسي برحذر داشته بود و اجازه هيچ گونه حركت حزبي و دخالت سياسي به آنها نداد. تجلي از تفكر او در قانون اساسي ايران نيز ديده مي‌شود كه طبق آن كليه نيروهاي نظامي حق ورود به حوزه سياست را ندارند.

به هر حال، وقايع و رخدادهاي اخير در حوزه سياست داخلي، سپاه پاسداران را برآن داشت كه با شكست اين تابو، به دايره فعاليت‌هاي سياسي وارد شود. روحانيون محافظه‌كار در پي آن برآمدند كه براي حفظ قدرت، نيروي نظامي فرمانبرداري خود را تقويت كرده و از آن براي اهداف خود استفاده كنند.

در حوزه مسايل داخلي،سپاه پاسداران به كليدي‌ترين عامل براي جذب وحفظ آراي مردم تبديل شد. هر چند برخي موضع‌گيري‌ها از كنترل آنها خارج بود، ولي به تدريج راه جديدي پيدا كردند و براي نمونه مي‌توان به انتخابات مجلس هفتم اشاره كرد.

در ديگر حوزه داخلي كه نقش سپاه پاسداران بسيار پررنگ است، حوزه فعاليت‌هاي هسته‌اي است كه زير نظر آنان دنبال مي‌شود. برنامه هسته‌اي ايران كه به شدت و با حساسيت بالا از سوي جوامع بين‌المللي دنبال مي‌شود، به تدريج به مايه غرور و افتخار ايرانيان تبديل شده است. در خصوص حفظ امنيت بايد گفت كه سپاه پاسداران با شروع جنگ آمريكاعليه تروريسم و حضور در دو كشور همسايه ايران- افغانستان وعراق- تحريك شد كه به شكل فعال‌تري در امورحفظ منافع ايران واردعرصه شود. درحال حاضر سپاه پاسداران مسووليت امور وكارهاي سفارت ايران درعراق را بر عهده دارد و به كرات از سوي مقامات عالي رتبه ايران به دليل كسب اطلاعات خاص و عملكرد مناسب ديپلماتيك درعراق مورد تشويق قرارگرفته است. اين عملكرد اينقدر قوي است كه تمامي حدس و گمان‌هاي دستگاه دولت بوش براي تغيير رژيم در ايران عقيم شده است.

علاوه بر اين، سپاه پاسداران درحوزه اقتصاد به موفقيت‌هايي در سطح سياست نيز دست يافته است و دايره وسيعي از حوزه‌هاي كليدي اقتصاد ايران كه درآمدهاي سرشاري در خود دارد، و در حوزه اختيارات سپاه پاسداران است.

در حال حاضر، فعاليت‌ اقتصادي چشمگير سپاه به اين سمت مي‌رود كه اين نيرو را به لحاظ درآمد مستقل كند. به نظر مي‌رسد دراين راه مقامات سپاه روش كشورهاي همسايه چون پاكستان و تركيه را الگو قرار داده‌اند. در هر دو كشور يادشده، نقش نيروي نظامي درحد كليدي‌ترين عامل حفظ منافع كشور است: هم در حوزه سياست نقش مهمي دارند و هم به دنبال كسب منافع ملي هستند.

نشانه‌هاي اوج‌گيري سپاه پاسداران درايران هر روز بيشتر به چشم مي‌خورد براي مثال مي‌توان به پست تازه يكي از فرماندهان سپاه به نام عزت‌الله ضرغامي در نقش رئيس صدا و سيما اشاره كرد.

در زمان انتخابات جلس هفتم، سپاه نقش پررنگي داشت و در تهيه فهرست افرادي كه بايد به مجلس بروند، بسيار فعال بود. با اين حساب و در مجلس آينده، تعداد زيادي از قانونگذاران ايران وامدار و فرمانبر سپاه خواهند بود. به نظر تحليلگران سياسي، اين نخستين بار طي 25 سال اخير است كه سپاه توانسته به اين وسعت و قدرت در پارلمان ايران حضور داشته باشد.

بزرگ‌ترين مانور قدرت سپاه در ايران در هفته‌هاي اخير رخ داد و اعلام كرد كه برخلاف نظر دولت، مي‌تواند فرودگاه تازه تاسيس امام خميني را درست در روز افتتاح به حالت تعطيل درآورد. آنها به بهانه اكران حضور شركت تركيه‌اي TAV اعلام كردند كه چنين كاري خلاف منافع ملي كشور است. اما پشت پرده اين وقايع، حكايت متفاوت است. سپاه پاسداران از اصلي‌ترين متقاضيان برد مناقصه‌ فرودگاه بود ولي اين قرارداد به شركت تركيه‌اي رسيد. شركت TAV در بيانيه‌اي اعلام كرد كه تا به حال 15 ميليون دلار در راستاي وظايف خود هزينه كرده است و هنوز قراردادهاي اين شركت با وزارت راه و ترابري ايران معتبر است ولي سپاه اعلام كرد كه قراردادهاي اين شركت از درجه اعتبار ساقط است.

افراد زيادي در خصوص فرودگاهي اظهار نظر كردند كه 465 ميليون دلار تا به حال براي آن هزينه شده است. روحاني هزار چهره، مهدي كروبي اين كار را رسوايي و شرم‌آور خواند. در فضاي سياسي ايران محال است كه بتوان نقش روحانيون قدرتمند به نيروي نظامي را دست كم گرفت. به نظر مي‌رسد تغيير شرايط ژئوپلتيك منطقه، ايران را به سمتي مي‌برد كه ساختارهاي سياسي داخل را عوض كند.

نقش مهم ديگر سپاه پاسداران، در انتخابات سال آينده رياست جمهوري ديده خواهد شد. اگر بار ديگر يك چهره از سپاه بتواند از كانال شوراي نگهبان رد شود،- براي مثال شهردار فعلي تهران- بايد گفت كه ديگر سپاه در بستر نشسته است.