 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
گزارش تحليلي «پژمان شهيدي» كارشناس روابط بينالملل از نشست آتي اوپك
پژمان شهيدي، كارشناس ارشد روابط بينالملل: پس از گذشت بيش از يك ماه از كاهش ده درصدي توليد نفت اوپك كه توسط اكثريت اعضا در 31 مارس سال جاري به تصويب رسيد بار ديگر وزراي نفت كشورهاي عضو در 3 ژوئن در بيروت حاضر شدند و درباره پيشنهاد عربستان مبني بر افزايش 5/2 ميليون بشكه در روز را تصويب كردند. بسياري از كارشناسان معتقدند كه پيشنهاد عربستان تحت فشار جامعه مصرف‌كنندگان به ويژه ايالات متحده صورت گرفته است زيرا در خلال ماه‌هاي گذشته دولت جرج بوش چندين بار به صورت صريح اعضاي اوپك را به علت اتخاذ چنين تصميمي مورد انتقاد قرار داده و رسماً به آنها اعتراض كرده است.
نتيجه اين فشارها به صورت مشخص در ملاقات سفير عربستان و جرج بوش در واشنگتن نمود داشت كه شاهزاده بندر بن سلطان به وي قول داد عربستان نخواهد گذاشت از رهگذر افزايش قيمت نفت اقتصاد بينالملل با مخاطره رو به رو شود. همانطور كه پيش‌بيني مي‌شد وابستگي ساختاري حكومت عربستان به غرب و ايالات متحده آن را در به تصويب رساندن افزايش توليد مصمم ساخت.
به هر حال با اتخاذ اين تصميم، تأثيرات احتمالي آن بر بازار جهاني انرژي نتايج جالبي را از حيث ميزان افزايش يا كاهش قيمت‌ها دردرازمدت در بر داشته است، در ماه‌هاي گذشته مصادف با آغاز فصل گرما و نيز با توجه به وجود بيش از يك ميليون بشكه نفت اضافي در بازار پيش‌بيني مي‌شد بهاي نفت خام درماه‌ها و سال‌هاي آينده به شدت افت خواهد كند و اين پيش‌بيني مبناي تصميم‌گيري اوپك در كاهش توليد خود در ماه مارس بود اما گذشت زمان نشان داد كه پيش‌بيني‌هاي كارشناسان درنزول قيمت نفت صحيح نبوده است و تداوم تقاضاي گسترده از محيط بين‌المللي قيمت نفت را به بالاترين حد خود در 13 سال گذشته رسانيد. اينكه چه عواملي سبب استمرار افزايش قيمت‌ها شده طيف وسيعي از استدلال هاي متفاوت را در بر داشته است. بسياري با اعتقاد به تأثير عوامل سياسي و رواني در فرايند قيمت‌گذاري استدلال مي‌كنند كه پيچيده‌تر شدن اوضاع امنيتي عراق و افزايش حملات انتحاري عليه مواضع آمريكايي در اين كشور از جمله مهم‌ترين عوامل موثر بر سير صعودي قيمت نفت بوده‌اند. به ويژه اينكه حملات اخير به تأسيسات نفتي بندر بصره كه به «القاعده» منتسب شده، اين نگراني را در محافل استراتژيك به وجود آورد كه استمرار اين وضعيت در عراق و احتمال سرايت حملاتي از اين دست به كشورهاي نفت خيز منطقه به ويژه عربستان سعودي و احتمال مختل شدن صادرات نفت به شوك جديد بينجامد و بازارهاي جهاني نفت را به شدت متأثر سازد. كمااينكه به ادعاي برخي منابع، القاعده حمله به تأسيسات نفتي منطقه را به عنوان «استراتژي جديد» خودبرگزيده است و اين امر، امكان تحقق شرايط بحراني در منطقه را افزايش مي‌دهد. در اين شرايط، اگر عوامل نظري با مصاديق عملي همراه شوند. پيام‌هاي خاصي را مبني بر بحراني بودن اوضاع ارسال مي‌كنند. بر اين اساس، ايالات متحده در ماه‌هاي اخير روزانه 100 هزار بشكه نفت مازاد بر مصرف خود خريده و آنها را به عنوان ذخاير استراتژيك نفتي خود ذخيره مي‌نمايد. اين خريد اضافي در كوتاه مدت باعث ايجاد كمبود مصنوعي در بازار شده و درنتيجه قيمت‌ها را در درازمدت بالا خواهد برد. حتي اخبار غيرموثقي از اقدام كشورهايي چون هند، ژاپن،كره جنوبي و … در استقرار تأسيسات ذخاير استراتژيك نفت در دست است كه از افزايش نگراني از پردامنه گشتن بحران در منطقه حكايت دارد. البته علاوه بر اين عوامل، نمي‌توان اين احتمال را كه افزايش اخير قيمت نفت به عنوان «سناريوي هدايت شده»اي كه توسط شركت‌هاي نفتي داخلي ايالات متحده طراحي شده رد كرد.
طبق اين سناريو، به منظور به صرفه كردن استخراج نفت آلاسكا كه سال‌ها به علت هزينه توليد بالا و مخاطرات زيست محيطي متوقف بوده، به هر حال، تصميم اوپك در پذيرش افزايش سقف توليد در درازمدت به پر شدن ذخاير استراتژيك نفتي غرب و وجود بيش از 3 ميليون بشكه نفت اضافي در بازار- به ويژه اگر با استقرار آرامش در عراق همراه باشد- به افت شديد قيمت‌ها در بلندمدت منتهي خواهد شد.
