گزارشي از جزئيات حادثه پاسگاه نصرت آباد، قربانيان در ميان قير مذاب، محمد غمخوار، روزنامه شرق

در حالى كه منابع خبرى از كشته شدن بين ۷۰ تا ۱۰۰ نفر در حادثه آتش سوزى ۱۱ خودرو در پاسگاه نصرت آباد خبر داده اند، يك مسئول هلال احمر استان سيستان و بلوچستان به خبرنگار اعزامى «شرق» به زاهدان گفت: «تعداد زيادى از اجساد مسافران اين اتوبوس در ميان شعله هاى آتش پودر شده اند.» با اين وضع مشخص كردن آمار دقيق قربانيان اين سانحه دلخراش ناممكن به نظر مى رسد.همچنين به گفته رئيس سازمان هلال احمر اين استان، اتوبوس ها كه متعلق به چهار شركت مسافربرى بودند پس از خارج شدن از ترمينال اقدام به سوار كردن مسافران آزاد كرده اند كه هويت آنها در جايى ثبت نشده است.

به طورى كه يكى از اتوبوس ها طبق آمار شركت مسافربرى چهار مسافر داشته ولى ما ۹ جسد از داخل اتوبوس خارج كرده ايم.آخرين دريافت هاى «شرق» حاكى است تاكنون اجساد ۷۱ نفر از داخل پنج كاميون و شش اتوبوس خارج شده ولى با توجه به وسعت و شدت آتش سوزى به احتمال قوى آمار قربانيان اين تصادف مرگبار بيش از اين تعداد است. زيرا اجساد تعدادى از مسافران در ميان شعله هاى آتش پودر شده و هيچ نشانه اى از آنها باقى نمانده است.اجساد اكثر افرادى هم كه از اتوبوس خارج شده به طرز فجيعى سوخته و مسئولان قادر به شناسايى هويت آنها نيستند. همچنين از تعدادى مسافران تنها تكه اى استخوان و يا جمجمه سر باقى مانده است.

• تريلر مرگ

ساعت ۲۲ و ۴۸ دقيقه شب پنج شنبه است. در ۱۱۰ كيلومترى شهر زاهدان مقابل پاسگاه نصرت آباد، پنج دستگاه كاميون و شش اتوبوس مسافربرى توقف كرده اند و ماموران پاسگاه در حال بازرسى وسايل نقليه هستند.مسافران شش اتوبوس كه دو ولوو و چهار بنز ۳۰۲ هستند بى صبرانه منتظر پايان بازرسى نشسته اند. ناگهان صداى كشيده شدن لاستيك هاى تريلرى توجه همه را به سمت بالاى پاسگاه جلب مى كند. سربازى از ماموران مى خواهد كه خود را از وسط جاده كنار بكشند مهار تريلر از دست راننده خارج شده و تانكر عقب آن پس از برخورد با تريلر ديگرى كه آن هم حامل بنزين بود به راهش ادامه مى دهد. سرانجام پس از برخورد تانكر حاوى ۳۰ هزار ليتر بنزين با اتوبوس صداى انفجار و شعله هاى آتش همه جا را فرا مى گيرد.

• كودكان و زنان در آتش

تعدادى از مردانى كه از اتوبوس ها پياده شده بودند موفق مى شوند از مهلكه فرار كنند اما كودكان و زنان در ميان شعله هاى آتش گرفتار شده اند. هيچ وسيله اى براى مهار آتش نيست. آتش هر لحظه گسترده تر مى شود. تريلرهاى حاوى بنزين، قير و مواد شيميايى يكى پس از ديگرى منفجر مى شوند. قيرهاى مذاب شعله ور كف جاده جارى مى شود.همه نظاره گر سوختن مسافران در ميان شعله هاى آتش هستند. چند نفرى خود را پس از شكستن شيشه هاى اتوبوس به بيرون پرت مى كنند. ولى در ميان قيرهاى مذاب گرفتار شده و سرپا ذوب مى شوند.عبدالقادر، يكى از مسافران اتوبوس بود كه در اين حادثه همسر و خواهر خود را از دست داده است. او در مورد حادثه مى گويد: «در اتوبوس نشسته بوديم كه ناگهان تريلر كه كنترلش از دست راننده خارج شده بود پس از برخورد با چند كاميون و اتوبوس منفجر شد.

آتش بلافاصله به همه جا سرايت كرد. سريع چاقويى از جيبم درآوردم و با آن شيشه اتوبوس را شكستم و همراه خواهرزاده ام كه كنارم نشسته بود از اتوبوس بيرون پريديم. ولى وقتى خواستم براى نجات جان همسر و خواهرم برگردم به علت شدت آتش موفق به اين كار نشدم و آنها مقابل چشمانم زنده در آتش سوختند. پس از خاموش كردن آتش هيچ اثرى از آنها باقى نمانده بود و از طريق فلاكس چاى همسرم توانستم محل آنها را شناسايى كنم، ولى از آن دو فقط مقدارى گوشت و استخوان سوخته باقى مانده بود.»

• گرفتارى در ميان قير مذاب

يكى ديگر از شاهدان ماجرا كه در اين حادثه دچار سوختگى سطحى شده و روز جمعه از بيمارستان مرخص شده بود گفت: «اتوبوس براى ايست و بازرسى در محل توقف كرد، من براى كارى از ماشين خارج شدم كه اين حادثه رخ داد. در كمتر از پنج ثانيه آتش همه جا را فرا گرفت. تريلرى كه بارش قير بود هم دچار آتش شد و قيرها كه در اثر حرارت ذوب شده بودند شعله ور در جاده سرازير شدند.

تعدادى از مسافران هم غافل از اين ماجرا پس از شكستن شيشه براى نجات جان خود، اقدام به بيرون پريدن از اتوبوس كردند اما در ميان قيرهاى مذاب گرفتار شدند و به طرز فجيعى زنده زنده سوختند. در ابتدا در ميان صداى انفجار تانكر صداى ضجه هاى مسافران به خصوص زنان و كودكان شنيده مى شد كه پس از چند ثانيه ديگر اين صداها هم ساكت شدند. دود سياه و بوى اجساد سوخته محيط را فراگرفته بود تا اينكه پس از ۵۰ دقيقه اولين گروه امدادگران در محل حاضر شدند.

• استخوان هاى سوخته در اتوبوس

به گزارش خبرنگار «شرق» از محل حادثه، در حالى كه ۳۶ ساعت از زمان اين فاجعه مى گذشت و در حالى كه مسئولان آتش نشانى اعلام كرده بودند چهار ساعت پس از حادثه آتش را مهار و خاموش كرده اند اما همچنان قسمت هايى از اتوبوس ها در حال سوختن بود كه بوى ناشى از آن محدوده را فراگرفته بود. همچنين با گذشت دو روز از ماجرا قسمت هايى از اجساد قربانيان اين حادثه داخل اتوبوس هايى كه از آنها فقط بدنه فلزى شان باقى مانده بود مشاهده مى شد.

• اتوبوس ها در حال حركت بودند

فرمانده نيروى انتظامى قرارگاه استانى سلمان هم در خصوص حادثه گفت: «حدود ساعت ۲۳ پنج شنبه گذشته ماموران پاسگاه از صداى بلند ترمز متوجه تريلر شدند كه به سرعت از شيب جاده به طرف پايين مى آمد. تريلر ابتدا با تريلر حاوى سوخت كه به آرامى در حال حركت بود برخورد كرد و در اولين برخورد شعله هاى آتش زبانه كشيد. تريلر سپس با اتوبوس برخورد كرد و واژگون شد كه بلافاصله نهرى از بنزين و سپس آتش سوزى مهيب منطقه را دربرگرفت. به طورى كه به مسافران فرصت فرار نداد.

سرهنگ حسين قطبانى با اشاره به اين موضوع كه دو تريلر حمل كننده سوخت در مجموع حاوى ۶۰ هزار ليتر بنزين بوده اند، اظهار داشت: «پس از وقوع اين فاجعه اولين گروه امدادى تشكيل شده از ۳۰۰ نفر نيروهاى قرارگاه به محل آمدند كه در عمليات امداد و نجات ۱۳ نفر امدادگران دچار سوختگى شديد شدند.»در حال حاضر چهار تن از نيروهاى قرارگاه استانى سلمان كه در اين حادثه مجروح شده اند در بخش سوختگى بيمارستان خاتم الانبيا شهر زاهدان بسترى هستند و ۹ نفر ديگر پس از مداواى سرپايى از بيمارستان مرخص شده اند. مجروحان كه سه درجه دار و يك سرباز هستند به علت سوختگى بالاى ۹۰ درصد در وضعيت وخيمى به سر مى برند.

• بى ملاقات مسئولان

به گفته يكى از پرستاران بيمارستان،تاكنون كسى براى بررسى وضعيت مجروحان به بيمارستان نيامده است. سرهنگ قطيانى با اعلام اين مطلب كه هيچ نيروى امدادى در اطراف پاسگاه مستقر نشده، گفت: «فاصله پاسگاه تا شهر زاهدان ۱۱۵ كيلومتر است و در اين فاصله هيچ گروه امدادى مستقر نشده است. پس از حادثه مرگبار پنج شنبه تمام نيروهاى امدادى از زاهدان به محل اعزام شدند كه اين طولانى شدن زمان امدادرسانى خود يكى از علل بالا رفتن آمار تلفات بود. در صورتى كه اگر اكيپى از آتش نشانى در نزديكى پاسگاه مستقر بود مى توان گفت، آمار كشته ها از هفت نفر بيشتر نمى شد.»در ۱۵ كيلومترى محل حادثه، شهر نصرت آباد قرار دارد كه به گفته يكى از مسئولان بخشدارى آن محل، شهردارى شهر تصميم به ساخت يك پايگاه آتش نشانى در آن شهر ۵۷۰۰ نفرى گرفته است.

در حالى كه بعضى از مسئولان استان و مجروحان اين تصادف علت اين فاجعه را برخورد تريلر حاوى بنزين با وسايل نقليه پارك شده در مقابل پاسگاه ايست وبازرسى نصرت آباد عنوان مى كنند، فرمانده قرارگاه استانى سلمان اين موضوع را تكذيب كرد و گفت: «اتوبوس و تريلرها در محل توقف نكرده و در حال حركت با سرعت پايين بودند. ما فقط خودروهايى كه قصد خارج شدن از زاهدان را دارند بازرسى مى كنيم و آن هنگام هيچ وسيله اى در حال بازرسى نبود.»

وى همچنين با كذب دانستن اخبار منتشره در مورد وجود مخازن سوخت در اطراف پاسگاه نصرت آباد گفت: «در اين محل ما مخزن سوختى نداريم فقط چند گالن سوخت وجود دارد كه به آن نمى توان مخزن سوختى گفت. شايعه ها در اين خصوص بسيار است به طورى كه حتى بعضى از رسانه ها اعلام كردند آتش سوزى بر اثر انفجار مهمات رخ داده است.»

قطيانى در پايان گفت: «همه تيم بررسى كننده صحنه تصادف در محل حاضر شده و تحقيقات و بررسى هاى خود را انجام داده اند كه گزارش آن از سوى مقامات مسئول ارائه خواهد شد.»

• مردم فعال

پس از حادثه انفجار بلافاصله موضوع از طريق نيروى انتظامى به دستگاه هاى ذيربط همچون اورژانس، هلال احمر، بيمارستان ها، آتش نشانى و... اطلاع داده شد و آنها بلافاصله مسير ۱۱۵ كيلومترى زاهدان _ پاسگاه نصرت آباد را طى كردند و خود را به محل آتش سوزى رساندند. در اين فاصله زمانى كه حدود يك ساعت به طول انجاميده بود، خودروهاى عبورى دست به كار شده و اقدام به انتقال تعدادى از مجروحان حادثه به بيمارستان هاى شهر زاهدان كرده اند.مديرعامل جمعيت هلال احمر استان سيستان و بلوچستان اظهار داشت: «پس از وقوع اين حادثه فرمانده نيروى انتظامى استان كه از طريق پاسگاه متوجه ماجرا شده بود موضوع را به ما اطلاع داد. بلافاصله ۳۳ نفر از گروه امدادى همراه ۱۲ نيروى امدادى به محل اعزام شدند.»

دكتر عليرضا غديانى ادامه داد: «با توجه به آتش سوزى گسترده در محل تمامى مسافرانى كه در داخل خودروها گرفتار شده بودند در همان لحظه هاى اوليه جان باختند و اجسادشان در ميان شعله هاى آتش شعله ور بود. فضاى ملتهبى بود، دود و بوى اجساد سوخته تمام فضا را گرفته بود و نفس كشيدن به سختى امكان پذير بود. پس از خاموش شدن آتش ۱۱۴ مجروح اين سانحه را به چهار بيمارستان زاهدان و يك بيمارستان در كرمان منتقل كرديم. ساعت يك و سى دقيقه بامداد تمامى مجروحان از محل تخليه شدند و با توجه به گرم بودن بدنه اتوبوس قادر به خارج كردن اجساد داخل اتوبوس نبوديم.»

غديانى در ادامه گفت: «ماموران آتش نشانى در ابتدا قصد داشتند با آب بدنه اتوبوس ها را سرد كنند اما ما مخالفت كرديم. زيرا اين كار سبب متلاشى شدن اجساد قربانيانى كه به توده اى كوچك تا اندازه يك توپ تبديل شده بود، مى شد. سرانجام ساعت ۱۰ صبح تمامى اجساد را از داخل اتوبوس ها تخليه كرديم و تحويل سازمان پزشكى قانونى استان داديم. هم اكنون هم كميته اى پنج نفره در پزشكى قانونى مشغول شناسايى اجساد و تحويل آنها به خانواده هايشان است.»

• شش بيمار با وضعيت وخيم

بخش سوختگى بيمارستان خاتم الانبياى شهر زاهدان كه قديمى ترين بيمارستان اين شهر است محلى بود براى مراجعه خانواده هايى كه اقوامشان مسافر اتوبوس هاى سوخته بودند. آنها كه تعدادشان به بيش از ۲۰ نفر مى رسيد جمعه شب با مراجعه به بيمارستان در ميان مجروحان حادثه كه وضعيت جسمى مناسبى ندارند دنبال گمشده خود در اين حادثه بودند.«هم اكنون ۱۳ بيمار در اين بيمارستان بسترى هستند كه ۱۲ نفر آنها در بخش سوختگى و نفر آخر هم در بخش آى سى يو بيمارستان بسترى است.»

دكتر سيد محمدتقى حسينى طباطبايى رئيس دانشگاه علوم پزشكى زاهدان ظهر ديروز پس از بازديد از بخش سوختگى بيمارستان و بررسى وضعيت بيماران با بيان اين مطلب افزود: «يك ساعت ونيم پس از حادثه تمامى مجروحان در محل آتش سوزى بر اساس شرايط جسمى تفكيك و با آمبولانس هايى كه به محل اعزام شده بودند به پنج بيمارستان شهر منتقل شدند.» وى در ادامه در خصوص وضعيت جسمى بيماران گفت: «شش تن از بيماران داراى سوختگى بالاى ۸۰ درصد هستند كه اميد چندانى به زنده ماندن آنها نيست ولى ما تمام تلاش خود را براى جلوگيرى از فوت اين افراد انجام مى دهيم. همچنين احتمال مى دهيم حدود شش نفر از بيماران را هم با توجه به بهبودى حالشان ظرف چند روز آينده ترخيص كنيم.»

•پاسگاه همچنان قربانى مى گيرد

دكتر طباطبايى در خصوص علت وقوع اين فاجعه در مقابل پاسگاه نصرت آباد اظهار داشت: «شناسايى علت حادثه نياز به كار كارشناسى دارد. اما نكته اى كه مشخص است شيب منطقه باعث خارج شدن كنترل ماشين از دست راننده شده است. ما پيش از اين هم شاهد تصادفات ديگر در آن منطقه بوده ايم كه تعدادى از آن تصادفات تلفاتى هم داشت.»

•راننده به مسير آشنا بود

در حالى كه معاون راهنمايى و رانندگى ناجا در مصاحبه روز جمعه خود احتمال داده بود كه راننده تريلر حاوى بنزين براى اولين بار بود در آن جاده تردد مى كرده است در پيگيرى هاى خبرنگار «شرق» مشخص شد، راننده احمد عباس زاده نام داشته و چند شب قبل اين مسير را براى حمل بنزين طى كرده است. راننده اهل شهرستان بم بوده و ساعت ۵/۱ بامداد روز پنج شنبه بنزين را در كرمان به مقصد زاهدان بار زده و به شهرستان بم رفته و ساعت چهار بعدازظهر از بم راهى زاهدان شده و مسير ۱۵۰ كيلومترى بم _ پاسگاه زاهدان را در مدت ۷ ساعت طى كرده كه با اين وجود نمى توان احتمال داد او با سرعت بالا در طول مسير رانندگى كرده است.

• نجات ۱۵۰ دانش آموز

چند ثانيه بعد از حادثه هم اتوبوس هاى حامل ۱۵۰ دانش آموز در اين مسير در حال حركت بوده كه با مهارت راننده آنها از گرفتار شدن در ميان شعله هاى آتش نجات پيدا كردند.