محمدعلي عمويي : کودتاي 28 مرداد 32 اعتبار سياسي حزب توده را خدشه‌‏دار کرد، ايلنا

تهران-خبرگزاري کار ايران
عضو حزب توده ، گفت : با صورت گرفتن کودتاي 28 مرداد 32 ، اعتبار سياسي حزب خدشه‌‏دار شد .
يه گزارش خبرنگار سياسي "ايلنا" ، محمدعلي عمويي در جلسه هفتگي سازمان دانش‌‏آموختگان ايران (ادوار تحکيم وحدت) با محوريت "بررسي تاريخچه احزاب ايران" ، گفت : کساني که بر مبناي باورهايشان در راه مبارزه قدم مي‌‏گذارند ، بايد تمام پيامدهايش را تحمل ‏کنند ؛ زندان رفتن در هيچ دوره‌‏اي ارزش نيست ، کم نيستند کساني که مدت زيادي از عمرشان را در زندان به سر برده‌‏اند ولي بعد از آن احساس غبن نموده و روش‌‏هايي مغاير با آرمان‌‏هايشان را اتخاذ کرده‌‏اند .
وي با اشاره به تأسيس حزب توده در 10 مهر 1320 ، تصريح کرد : گروه‌‏هاي زيادي جز اولين اعضاء حزب شدند که در روند فعاليت معلوم شد که آنها نه تنها صلاحيت ندارند ، بلکه در عمل هم دشمنان واقعي راه مردم مي‌‏باشند . کساني مثل ؛ محمد يزدي , عباس نراقي ، عبدالغدير آزاد افرادي بودند که بعدها معلوم شد خدمتگزار شرکت نفت انگليس يا قوام‌‏السطنه هستند که خوشبختانه حزب توده ، زود اينها را شناخت و تصفيه کرد.
عمويي خاطر نشان کرد : زماني مصدق اصطلاح "توده نفتي" را به کار برد که خيلي از معاندين تلاش کردند آنرا به کل تاريخچه حزب توده معطوف نمايند در حالي‌‏که مصدق به تاريخ حزب توده واقف بود و مي‌‏دانست چه کساني در بدو تأسيس حزب ، در اطراف حزب بنا به دلايل مختلف حضور داشتند .
وي ادامه داد : حزب هنگام تأسيس ، هيچ روزنامه و دفتري نداشت و آن موقع مسأله جنگ جهاني دوم و مسأله تشکيل يک جبهه ضد فاشيست مطرح بود و همه کساني که توان و ظرفيت و سابقه سياسي در ايران داشتند ، مي‌‏توانستند عليه عوامل فاشيست ، تبليغات نمايند .
عمويي تصريح کرد : احزاب کمونيست دنيا از جمله حزب توده ، اتحاديه شوروي سابق را کعبه آمال خود مي‌‏‏دانستند . امروز در مورد رخدادهاي شوروي که در 1930 اتفاق افتاد ؛ کتاب نوشته مي‌‏شود . جوان‌‏هاي آن روز هيچ اطلاعي از اين موضوعات نداشتند .
وي با بيان اين مطلب که هيچگاه فرقه خواهان جداسازي آذربايجان از ايران نبود ، گفت : آذربايجان جدا از مجموعه ايران هيچ آينده‌‏اي ندارد ، اما آنها مطالباتي دارند که در طول تاريخ ناديده گرفته شده است .
عمويي افزود : در قضيه پيوستن کميته ايالتي حزب توده به فرقه دموکرات ، حزب در عمل انجام شده قرار گرفت يعني پس از انجام اين اتفاق از آن مطلع شد .
عمويي با بيان اين مطلب که اولين چالش حزب در مساله نفت شمال بود که آمريکايي‌‏ها براي بدست آوردن آن با دولت به توافق رسيده بودند ، گفت : مصدق و فراکسيون حزب توده در مجلس با اين مسأله مخالفت کردند .

وي افزود : شوروي بعد از اطلاع از اين مسأله پيشنهاد کسب امتياز نفت شمال را داد ، برداشت شوروي اين بود که داشتن امتياز نفت در تقابل با پايگاه امپرياليسم ، پايگاهي براي آنها در ايران به وجود مي‌‏آورد .
عضو حزب توده ايران در ادامه از عملکرد رهبري حزب توده در دفاع از کسب امتياز نفت شمال توسط شوروي ، انتقاد کرد .
وي با بيان اين مطلب که درون حزب ما نسبت به ساکت ماندن حزب در مورد کودتا انتقاد کرديم ، گفت : درست اين بود که ما به ميدان مي‌‏رفتيم ، هر چند ممکن بود کودتا ساقط نشود و ماهم پيروز نشويم ، اما با اين کار مي‌‏توانستيم از حيثيت سياسي حزب دفاع کنيم . با کودتايي که صورت گرفت ؛ اعتبار سياسي حزب توده خدشه‌‏دار شد ، هر چند همسر کيانوري چند بار تلفني به مصدق ، وجود کودتا را خبر داده بود و ايشان اين حرف را باور نکرد ، بالاخره کودتا صورت گرفت و فعاليت حزب هم بعد از آن به سختي صورت گرفت .