 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
از اين ستون تا تو
donna@Shahrvand.com
drobati@yahoo.com
سلام
شنيده يا خوانده ايم كه خيلي از نظرمندان مسائل اجتماعي ــ سياسي دولت هايي مثل دولت ايران را «دولت نفتي» مينامند و همچنين وجود آن را كه عامل اصلي ساختار اين دولتهاست مهمترين عامل عقب افتادگي از «دموكراسي» به مفهوم عام آن قلمداد ميكنند. به اين معني كه اين دولت ها خيلي سريع تبديل به انگل هاي نفتي ميشوند كه بدون آن نميتوانند وجود داشته باشند.
و در اين رهگذر است كه دولتها در نهايت تبديل به بازرگانان نفتي ميشوند كه براساس پايين و بالا شدن قيمت آن ــ تازه آن هم در بهترين حالت ــ سياست هاي خود را اعمال ميكنند.
در چنين شرايطي به محض سر كار آمدن دولت، اين دولت خيلي سريع تبديل به جزيره خودكفايي در اقيانوس مردم ميشود كه هيچ نيازي آن را به مردم مرتبط نميكند و شكاف و فاصله آن با مردم بنا به ذات پايه ريزي شده آن هر دم افزون تر ميشود و اين در حالي ست كه «دموكراسي» زماني شروع ميشود كه حركت ملت و دولت توأمان ــ در بهترين حالت ــ در جهت از ميان برداشتن اين فاصله و شكاف باشد.
دولت و انتخابات
برگرديم به كشور خودمان ايران و انتخاب رياست جمهوري در دو دوره ي پيش و به تبع آن مجلس ششم و دولت خاتمي.
واقعيت اين است كه در دو دوره متوالي خاتمي با پشتيباني قاطع مردم در رأس دولت قرار گرفت و در اين امر تاريخي و تعداد آراء و نشاط و فضاي نيمه روشني كه در آسمان سياست به وجود آمد، نميتوان شك كرد. اما در نهايت دولت خاتمي و به اعتراف ايشان و خيلي از وزرايش نتوانست بسياري از كارهاي وعده داده شده را جامه عمل بپوشاند. به راستي چرا؟ مگر بيشتر از 20 ميليون رأي مردم كافي نبود؟
مگر نه اين است كه اتفاقا اين دولت از مردم خواست كه دولت منتخب شان را جوابگو بدانند و واقعيت هم اين است كه دولت خاتمي جوابگو بود و تا الان هم در كنار مردمش ايستاده و اين معضل را دائم با خود مردم در ميان مينهد و به باور من مردم هم پذيرفته اند كه «دولت» برخلاف شعارها و نوشته ها... بالاترين مرجع قدرت در ايران نيست. بارها از دولتمردان و حتي خود خاتمي شنيده ايم كه نميگذارند و حتي ايشان در نامه اخيرشان به مردم ــ اشاره هايي بعضا سريع به اين موضوع دارند كه دستهاي بالا دست دولت كم نيستند. اصولا خود وجود نامه خاتمي به مردم شاهد اين مدعاست.
به باور من خاتمي در اين نامه دارد ميگويد ملت، دولت شما قدرت ندارد، دولت برآمده از مردم، بالاترين قدرت سياسي در اين مملكت نيست و... به اين لحاظ شايد عجيب به نظر آيد كه بشود گفت دولت خاتمي در اين 25 سال گذشته تنها دولتي بود كه كمترين شكاف و فاصله را با مردم داشت. بارها در خبرها شنيده يا خوانده ايم كه خاتمي خطاب به مردم ميگويد كه، نميگذارند، اگر بگذارند، اگر اجازه دهند و...
اما چرا نتوانستيم در دو دوره گذشته به اندازه ظرفيت سياسي ــ اجتماعي هم دولت و هم ملت پيشتر برويم؟ و در يك تند پيچ هم دولت و هم ملت جلوتر نتوانست برود.
و اما چرا بيشتر جلو رفتيم
در بالا اشاره كردم كه نبود فاصله بين ملت و دولت بهترين شرايط براي رشد و نمو دموكراسي ست و با وجود اين كه در دو دوره قبل تا حد چشمگيري آن را داشتيم اما مقصود حاصل نشد. و اين به عنوان يك «چرا» چه راه حل هايي مطلبد.
من فكر ميكنم دولت خاتمي اگر موفق نشد به وعده هايش جامه عمل بپوشاند به اين دليل ساده بود كه مجلس و دولت بالاترين رده تصميم گيرنده در ايران نيست و دقيقا همينجا بود كه هم دولت و هم ملت پشتيبان او در اپوزيسيون قدرتي مجهزتر و قدرتمندتر از خود قرار گرفتند و همين جاست كه عامل عدم موفقيت اتحاد دولت و ملت در واقع ساختار «حكومت» است كه بالاترين قدرت تصميم گيري را نه به مجلس بلكه به «ولايت» سپرده است.
و اگر قرار باشد كه «ميزان رأي ملت» باشد «حكومت» بايد تن به اصلاح دهد و بالاترين قدرت در كشور مجلس باشد و نه «ولايت فقيه».
|
advertisement@gooya.com |
|
يك نكته
در ابتداي مقاله اشاره به «دولت نفتي»شد. به نظر من اين عبارت براي دولت هايي نظير كشور ما چندان جامع نيست، چرا كه اين دولتها قدرت اول ممالك خودشان نيستند. اگر بگوييم «حكومت/هاي نفتي» شايد بهتر باشد چرا كه خود دولت عملا در اين كشورها بخشي از هزينه حكومت است. به اين معني كه مثلا در ايران تعداد زيادي نهادهاي بودجه خور حكومتي داريم كه اصلا دولتي هم نيستند و اتفاقا در ساختار عشيرتي قدرت ايران بودجه آنها ارجح به بودجه دولت است.
فلاش بك
نميدانم چرا به فكر «تمدن بزرگ» محمدرضا شاه كه زياد به آن اشاره ميكرد و همچنين ساختن 1500 سال «تمدن اسلامي» كه هدف نهايي رفسنجاني در دوره هاي رياست جمهوري اش بود افتادم.
به نظر شما اين گونه شعار دادن ها و بگير و ببندها زائيده ساختارهاي قدرت پادشاهي ــ كه ما داشتيم ــ و ولايتي ــ كه الان داريم ــ نيست، كه دائم يك نفر در رأس هرم قدرت يك ارابه خيالي را به سوي مقصدي خيالي ميراند، در حالي كه كور هستند بر آنچه در خيابانها و دفاتر ادارات ميگذرد؟!
