تقدير دانشجويان از نمايندگان مجلس ششم، اکبر گنجي و آراي او، روزنامه شرق

گروه سياسى - نيلوفر منصوريان: پارچه زردرنگ نصب شده بر روى ميله هاى در ورودى دانشگاه تهران حكايت از برنامه اى با عنوان «در پى آغاز به كار مجلس هفتم. با محوريت اخراج از حاكميت» دارد و روزهاى پررونق فعاليت هاى دانشجويى را به ذهن مى آورد. روزهايى كه با حوادث مختلف و فعاليت هاى جنبش دانشجويى سپرى شد و اينك فضاى دانشگاه پس از گذشت آن دوران، سرد شده است. اينك با پايان كار مجلس ششم، مجلسى كه عنوان مجلس اصلاحات را بر خود داشت، بهانه اى به دست آمده تا در دانشگاه تهران حركتى آغاز شود. حركتى با عنوان «تجمع دانشجويى اخراج از حاكميت».

هر چند مجلس ششم چند روز پيش به كار خود پايان داد، اما نمايندگان اصلاح طلب آن همچنان مورد اقبال جنبش دانشجويى هستند.همچنانكه روز گذشته ۱۶ تن از اين نمايندگان مهمان انجمن اسلامى دانشكده فنى دانشگاه تهران بودند.آنها آمده بودند تا اين تجمع دانشجويى را با محوريت هاى «سكوت، تحمل، حركت تازه و فرصت دوباره»، «جنبش مدنى اصلاحات آرمان يا واقعيت»، «اصلاح طلبى حكومتى، مشروعيت زدايى يا مشروعيت دهى» و «مجلس هفتم، تعامل يا تقابل» همراهى كنند.آنها آمده بودند تا پاسخگوى پرسش هاى دانشجويان باشند. آيا اين نقطه آغازى است براى گرم شدن مجدد فضاى دانشگاه. به هر حال سالن شهيد چمران دانشكده فنى دانشگاه تهران ديروز حال و هواى ديگرى داشت. حال و هواى روزهايى كه سرود يار دبستانى من با دست هاى دانشجويان گره خورده بود و ديروز اين سرود در كنار روزنامه هاى توقيف شده اى كه بر روى ديواره كوچك مقابل سن تالار شهيد چمران قرار گرفته بود، خاطرات آن روزهاى پر از اميد به اصلاحات را در اذهان زنده مى كرد.بيان، خرداد، مشاركت، صبح امروز، آفتاب امروز، عصر آزادگان، ياس نو و حيات نو كه يك به يك به محاق توقيف رفتند.

در ابتداى اين برنامه دانشجويى كه روز گذشته برخلاف روال معمول در فضاى بسته و درون تالار شهيد چمران دانشكده فنى دانشگاه تهران برگزار شد، فاطمه حقيقت جو از جمهورى و آزادى به عنوان مهم ترين آرمان هاى انقلاب اسلامى ياد كرد.اين نماينده سابق جنبش دانشجويى با بيان اين كه اين آرمان ها امروز در كشور زير سئوال رفته و پايه هاى آن سست شده است گفت: اگر مجلس به عنوان مهمترين نهاد مردمى كه منتقل كننده خواست آنهاست در نظر گرفته شود، نحوه شكل گيرى آن تاثير بسزايى در سرنوشت مردم دارد، لذا مجلس بايد با يك انتخابات آزاد شكل بگيرد كه شكل دهنده جمهوريت نظام باشد.اولين نماينده زن مستعفى مجلس ششم ۷ خرداد ۸۳ را آغاز يك روند جديد در كشور دانست.حقيقت جو تصريح كرد: در اين روند جديد پايه هاى جمهوريت نظام آسيب ديد و دانشجويان كه همواره در زمان هاى حساس از خود واكنش نشان داده اند، مى توانند امروز هم نظر خود را بگويند.وى سكوت در اين مورد را جايز ندانست و حساسيت نسبت به آزادى و تشكيل مجلس آزاد را به عنوان يكى از مسائل موردنظر حضرت امام خمينى(ره) نام برد.

وى ويژگى هاى خاصى را براى مجلس هفتم برشمرد و اظهار داشت: اراده تصميم گيرى در بخش قانونگذارى، و نظارت نه بر عهده نمايندگان آن كه در جاى ديگرى است.وى پيش بينى كرد كه در داخل خود دچار شكاف و انشعاب خواهند شد.به اعتقاد وى رويكرد كلى مجلس هفتم در ارتباط با دولت، تقابلى خواهد بود و اين بار به جاى استيضاح هاى سياسى، استيضاح هاى كارآمدى مدنظر است. حقيقت جو با طرح اين پرسش ها كه تكليف ما به ويژه جنبش دانشجويى در قبال اين مجلس چيست، سكوت است يا راه ديگر؟ افزود: جنبش اصلاحات ادامه دارد و در اين ميان دانشجويان نقش ويژه اى خواهند داشت.

• تحولات فضاى پس از اصلاحات

با قرائت مختصرى از متن استعفا نامه ۱۲۵ نماينده مجلس ششم كه نمايندگان در اعتراض به رد صلاحيت در انتخابات مجلس هفتم انجام داده بودند، مجرى برنامه از احمد پورنجاتى رئيس كميسيون فرهنگى مجلس ششم دعوت كرد تا به عنوان دومين سخنران، سخنرانى كند.پورنجاتى پس از حضور در جايگاه، سخنان خود را با خواندن بيتى از حافظ آغاز كرد: خرقه حرام است اى مجلسيان راه خرابات كدام است؟پورنجاتى با بيان اين كه براى اين برنامه از وى خواسته شده بود كه به عنوان سخنران حضور پيدا كند گفت: اين هم شايد از تحولات فضاى پس از اصلاحات باشد كه همه چيز به اراده ديگرى است.وى به ذكر داستانى در مورد مظفر الدين شاه پرداخت و گفت: مجلس هفتم فرمايشى نيست، بلكه آمايشى است براى اين كه همه چيز مان به همه چيزمان بيايد و اگر جز اين بود بايد شگفت زده مى شديم.وى ادامه داد: ما بايد در يك فضاى واقع بينانه حركت كنيم و به ناكامى ها و شكست هاى خود واقف شويم و به هر دليل بدانيم كه از پتانسيل اجتماعى كه همراه خود داشتيم نتوانستيم در بزنگاه هاى تاريخى استفاده كنيم. به اعتقاد من جنبش مدنى يك واقعيت است و به تعبير حضرت على (ع) پديده ها به اعتبار مخالفانشان شناخته مى شوند. جنبش مدنى نيز اگر واقعيت نداشت، اين تلاش ها و شيوه ها و اين بگير و ببند ها براى از بين بردن آن براى چيست؟

پس مى فهميم كه اين جنبش مدنى واقعيت دارد، اما اين كه اين واقعيت تا كجا آمده است را بايد بررسى كنيم. همان طور كه در ابتدا چند نقطه به خط و چند خط به حجم تبديل مى شوند، جنبش مدنى نيز در لايه هاى اجتماعى پيشرفت خواهند كرد. پورنجاتى از گذشته سخن گفت: «در دوران دانشجويى در همين دانشگاه و همين سالن به نام اسلام و براى فهم انديشه هاى شريعتى گردهم مى آمديم و صحبت از خودآگاهى و پيشرفت مى كرديم، بعد از آن نيز به خاطر اين آرمان ها قدم برداشتيم و جامعه نيز با پيروزى انقلاب قدم بلندى به سمت آنها برداشت.»اين نماينده مجلس ششم گفت:عده اى وقتى صحبت از دموكراسى مى شود، صورتشان آبله مرغان مى گيرد و براى رد و انكار آن كلاس ها و محفل هاى بسيار مى گذارند، كه آيا دمو از دم است يا بازدم و يا كراسى از هيتوكراسى مى آيد و يا...

وى افزود: امام(ره) نيز خود بارها صحبت از حاكميت قانون مى كرد و در پايان عمر به اين واژه نگاه ويژه اى داشت.پورنجاتى با اشاره به شعرى كه در آخرين جلسه دولت و مجلس خوانده بود گفت: شايد نظام هايى به پايان عمر خود برسند اما ما همچنان در وصف حكومت قانون مانده ايم.وى همچنين با بيان اينكه جنبش مدنى در يك مدار مدنى پيش خواهد رفت اظهار داشت: حركت اصلاحى پرتوان به دست شما نسل جوان مى نگرد و پيش خواهد رفت و ديرى نخواهد پاييد كه فضاى دموكراسى واقعى را در سايه اسلام راستين جشن خواهيم گرفت.

• پاسخگويى در مقابل ملت

داوود سليمانى يكى ديگر از نمايندگان سابق مجلس در جمع دانشجويان با بيان اينكه مهم اين است كه ملت ما را از حاكميت اخراج نكرده افزود: بايد سيستمى در جامعه نهادينه شود تا تمام دستگاه ها از راس تا ذيل در مقابل ملت پاسخگو باشند، ملت در صورتى كه كسى در مقابل عملكرد خود پاسخگو نبود، بايد او را از حاكميت اخراج كند، چون ملت قيم حاكميت است، نه حاكميت قيم ملت. من به شما مى گويم كه حاكميت ما را از حاكميت اخراج كرد.وى گفت: اكنون بايد استراتژى اصلاح طلبان تغيير ساختار و مديريت باشد و بايد توجه داشته باشيم كه شرايط سياسى و اجتماعى جامعه به نحوى نيست كه بتوان يك تغيير اساسى در حاكميت ايجاد شود.سليمانى معتقد است كه بايد از فرصت هايى كه اكنون داريم در قالب اسلام و دموكراسى استفاده كنيم و آنها را پيش ببريم. وى توجه به پتانسيل دانشگاهيان و فرهيختگان را يك استراتژى كارآمد براى تغيير و اصلاح ذكر كرد.

اين نماينده مجلس ششم كه طى سال هاى گذشته ارتباط بسيارى با دانشجويان داشت، ادامه داد: اكنون عده اى شكست ها را بر عهده محافظه كاران و عده اى ديگر، پيروزى ها را بر عهده اصلاح طلبان مى گذارند در صورتى كه تمامى شكست ها يا پيروزى ها بر عهده اين دو گروه نيست.وى با اشاره به اهميت احزاب و روزنامه ها در جوامع دموكراتيك افزود: در جوامع دموكراتيك كه دولت و پارلمان بر اساس راى مردم شكل مى گيرند و نهادهاى مدنى و احزاب، جزيى از قدرت محسوب مى شوند، بود و نبود آنها در صحنه سياسى كشور بسيار موثر است، ولى ما متاسفانه مشاهده كرديم كه به راحتى در جامعه روزنامه ها بسته مى شوند، حزب ها تخطئه مى شوند ولى اتفاق چندانى در جامعه رخ نمى دهد و اين نشانگر آن است كه هنوز به آن حد از ظرفيت نرسيده ايم كه بتوانيم دموكراسى را در كشور پياده كنيم، اگر بخواهيم در جامعه اين روند را ادامه دهيم و سكوت و انفعال را در جامعه نهادينه كنيم، نتيجه آن عدم مشاركت مردم در صحنه خواهد بود.وى تصريح كرد نظارت واقعى مردم امكان پذير نمى شود مگر با يك جنبش سياسى.

• اصلاح طلبى نمى ميرد

انصارى راد كه مجرى برنامه از وى به عنوان پيرمرد دوست داشتنى مجلس و احياكننده كميسيون اصل ۹۰ نام برد مهمان ديگر برنامه دانشجويى دانشكده فنى دانشگاه تهران بود.وى در همان ابتدا تأكيد كرد كه اصلاح طلبى نمى ميرد و كسانى كه فكر مى كنند آن را مهار كرده اند، اشتباه مى كنند. وى كه چندى پيش جايزه قلم طلايى را از انجمن دفاع از آزادى مطبوعات دريافت كرده بود گفت: اصلاح طلبان نبايد خود را از مردم جدا مى كردند، نبايد اجازه مى دادند كه فاصله ميان شعار هاى اصلاح طلبان و مطالبات مردم با اقدامات و نوع عملكرد اصلاح طلبان پديد مى آمد، نبايد اجازه مى دادند مردم ملول و مأيوس شوند.اين نماينده مجلس ششم با طرح اين پرسش كه بايد چه مى كرديم كه نكرديم؟ ادامه داد: كارى كه بسيار حساس بود و بايد انجام مى گرفت رهبرى مجموعه ملت و اصلاح طلبان بود، نيرو و انرژى عظيم و انفجار در همه اقشار و اصناف بازار و ميان كارگران، كشاورزان، روستائيان و غيره وجود داشت؛ در تمام اقشار مطالبه اصلاحات به شدت به چشم مى آمد.انصارى راد افزود: در تاريخ مشروطيت با اين وسعت و گستردگى در بدنه جامعه، مطالبه اصلاحات به چشم نمى خورد. برخى دوران مصدق را با دوران اصلاحات، مجلس ششم و دولت خاتمى مقايسه مى كنند كه اين مقايسه درستى نيست.

انصارى راد در بخش ديگرى از اظهارات خود، انتخاب سال ۷۶ رياست جمهورى را نمودار يك فهم، دريافت، درك درست از مطالبات و دريافت دقيق از شخصى كه شعارهاى اصلاح طلبانه را مطرح مى كرد، بيان كرد و گفت: آن انرژى كه در انتخابات سال ۷۶ و مجلس ششم خود را نشان داده بود با آگاهى، شعور و آمادگى براى فداكارى به عرصه وارد شد.انصارى راد افزود: بدنه دولت در انتخابات مجلس هفتم و استعفاها خود را نشان داد. چه ميزان از بدنه دولت و نزديكان رياست جمهورى اعلام استعفا كردند و آماده بودند عوارض آن را تحمل كنند. مجلس ششم يكنواخت نبود و افراد و گروه ها و ايده ها و انديشه هاى مختلف بودند اما در تعيين حاكميت ملت يكپارچه بودند.رئيس كميسيون اصل ۹۰ مجلس ششم گفت: در كجاى دنيا ملتى با آرامش و آسوده به مقصد نهايى كه حاكميت ملى است، رسيده است؟

انصارى راد با بيان اينكه معتقد به خشونت و نقض قانون نيست، ادامه داد: آن را مضر و غيرمفيد براى هميشه مى دانم اما در عين حال فكر مى كنم اگر زندان مى رفتم چه مى شد؟ اگر عده اى بالاتر از من بازداشت و زندان مى رفتند چه مى شد؟ امروز چه مى شود؟

انصارى راد گفت: خروج از حاكميت به چه قيمت؟ با چه قيمتى بهترين فرزندان شكور را از عرصه انتخابات خارج كردند؟ به چه قيمتى چهره هاى متدين و فرزندان نجيب را از عرصه انتخابات خارج كردند؟ به چه قيمتى و چه اسمى بر آن گذاشتند؟ براى تحقيق به خانه كسانى مى فرستادند كه از عنفوان جوانى براى تشكيل حكومت اسلامى مجادله كردند و از همه چيزشان استفاده كردند.وى ادامه داد: كسانى را به نام غيرمسلمان و يا فاسق از عرصه انتخابات خارج كردند كه گاهى نيم قرن سابقه التزام به دين دارند، بسيار عجيب است كه در خانه آنها تجسس كردند. كسى كه ۴۰ سال فعاليت سياسى دارد و در زندان بوده است و يك ربع قرن در جمهورى اسلامى نقش ايفا كرد، برخى افراد را به خانه او فرستادند تا تحقيق كنند، به در خانه من هم فرستادند.وى تجسس در زندگى خصوصى افراد را يكى از محرمات قطعى و مسلم دانست و گفت: برائت عقلى مهم است. فقها بر آن تاكيد دارند و هيچ فقيهى در آن صحبت ندارد و هيچ كس حق ندارد برائت عقلى و شرعى را ناديده بگيرد؛ قانون اساسى مى گويد همه انسان ها بى گناه هستند.وى افزود: براى ثبات، دوام و بقاى نظام لازم است كه نه تنها اين جماعتى كه فرزندان اسلام، انقلاب، ايران و جمهورى اسلامى هستند بلكه بايد كسانى كه مخالف هستند و به اسلام معتقد نيستند اما در اين جغرافيا زندگى مى كنند داراى حق و حرمت، آبرو، امنيت جان و مال و شرايط استفاده از حقوق سياسى و اجتماعى شان شوند.وى گفت: در قانون اساسى تفتيش عقايد جايز نيست. كسانى كه حكم ارتداد و اعدام مى دهند به قانون اساسى توجه نمى كنند. مسئولان جمهورى اسلامى بدون استثنا موظفند به قانون اساسى عمل كنند و كسى حق شكستن و نقض آن را ندارد.وى افزود: همه بايد به قانون اساسى عمل كنيم و اين كليد فهم همه گفته ها و موضع گيرى هاى موسس جمهورى اسلامى است و حاكم بر آنهاست. قانون اساسى چارچوب اداره مملكت است و همه بايد به آن عمل كنيم.انصارى راد معتقد است: اين اعمال اعتماد به نظام و مسئولان و ديانت اسلام را مخدوش كرده و به آن صدمه زده است.

• دوره شعار و احساسات گذشته است

محسن آرمين آخرين نماينده اصلاح طلبى بود كه ديروز مهمان دانشكده فنى دانشگاه تهران بود.

وى براين اعتقاد بود كه حركت اصلاحى با آنچه كه در طول ۶ سال حاكميت اصلاح طلبان بر جامعه ايران گذشت، در آينده مورد نقد هاى كارشناسى قرار خواهد گرفت، اكنون زود است كه بخواهيم يك ارزيابى منصفانه و مطابق با واقعيت از جريان اصلاحات در طول اين ۶ سال داشته باشيم.وى ادامه داد: اصلاحات در آينده نقش تعيين كننده اى خواهد داشت و تاكنون نيز نتايج مثبتى در پى داشته و باعث ارتقاى سطح آگاهى مردم و آشنايى بيشتر آنها با حقوق شهروندى خود شده است. مردم با جامعه مدنى آشنا شده اند، البته بايد توجه داشت كه اين حركت با محدوديت ها و ناكامى هايى نيز مواجه شد. وى گفت: نقد اصلاحات امرى مطلوب است اما ترس از اين است كه در كنار نقد ها و بيان ايرادات، جنبه هاى مثبت جريان اصلاحات به فراموشى سپرده شود و فضاى دلمردگى در جامعه حاكم شود، ما به عنوان نخبگان و فرهيختگان جامعه، بايد نگاه خود را به جريان اصلاحات همه جانبه كنيم.وى با اشاره به اين كه فضاى قبل از دوم خرداد را نمى توان با بعد از آن مقايسه كرد، اظهار داشت: در دوره هاى گذشته ممكن بود كه انتخاباتى مانند انتخابات مجلس هفتم برگزار شود، همان طور كه در انتخابات خبرگان در بعضى مواقع شاهد بوديم كه كانديداها به اندازه نمايندگان مورد نياز بودند، ولى چندان واكنشى نسبت به اين امر صورت نمى گرفت، اما اكنون مشاهده مى كنيد كه با برگزارى انتخابات مجلس هفتم، چه واكنش هايى نسبت به اين انتخابات انجام شد.

آرمين با اشاره به بخش نامه اخير رئيس قوه قضائيه گفت: ببينيد چه اتفاقى مى افتد كه رئيس قوه قضائيه بخشنامه اى در مورد داشتن حق متهم براى گرفتن وكيل صادر مى كند، در صورتى كه ما در اين ۴ سال لايحه هاى متعددى براى دفاع از حقوق شهروندى ارائه كرديم و همه آنها رد شدند.وى ادامه داد: آنچه كرديم وظيفه مان بود و خجل هستيم كه نتوانستيم بيش از اين انجام دهيم؛ به نظر من جنبش دانشجويى در آينده بايد اقدام به برگزارى اجتماعات و مراسم هايى فارغ از هياهو براى بازانديشى و نوعى هم انديشى برگزار كند.آرمين در پايان گفت: دوره شعار و احساسات گذشته است و اكنون عرصه تفكر و عقل است؛ واقعيت هاى جامعه نشان مى دهد كه با هياهو و شعار نمى توان به خواست هاى مدنى رسيد. ما در حركت هاى اصلاحى خود در بعضى از مواقع دچار عدم استمرار بوده ايم، در صورتى كه بايد حركت هاى اصلاحى خود را به صورت مستمر و با آگاهى دنبال كنيم. حركت هاى ناگهانى و قطع آن، جز يأس در جامعه چيز ديگرى به وجود نخواهد آورد.