شرق، آمنه شیرافکن: دوربین‌ها محمدرضا خاتمی را نشانه رفته، از چهار گوشه خانه. دقایقی بعد قرار است او به طور زنده - نه از صداوسیما که از گوشی موبایل و صفحه اینستاگرام چند جوان - با مخاطبانش سخن بگوید. زهرا اشراقی، صفحه اینستاگرامش را آماده کرده تا مستقیم سخنان همسرش را پخشش کند. خاتمی ابتدا دقایقی به طور کلی از لزوم شرکت در انتخابات می‌گوید و دقایقی بعد پرسش‌ها از او شروع می‌شود. به این ترتیب سؤال‌های این گفت‌وگو را شهروندانی پرسیده‌اند که در برنامه زنده سخنرانی خاتمی حضور داشتند.محمدرضا خاتمی در مجلس ششم نایب‌رئيس بود. در اصل پزشک است. خانه‌اش شمال شهر تهران است. برادرش، رئيس دولت اصلاحات. توی یکی از دوربین‌ها زل می‌زند و سخنانش را این‌طور شروع می‌کند «تجربه شیرینی است که پس از دوره طولانی انحصار رسانه‌ای، بدون مانع با مردم حرف بزنم. این خودش از بهترین دلایل شرکت در انتخابات پیش‌روست. همه ما قدر تغییرات را می‌دانیم و برای تداوم آن تلاش خواهیم کرد».
* اصلاحات هنوز زنده است؟ در این انتخابات جواب می‌دهد؟
- به نظر من تنها راه اصلاحات هست. اصلاحات انقلاب نیست. زیر و رو نمی‌کند. تدریجی است. خشونت در آن جایگاهی ندارد. راه دیگری وجود ندارد. اگر کسی ایده دیگری دارد، بیاید و بگوید. تندروی در هر جریانی موجب پیشرفت جامعه ایرانی نمی‌شود. تکیه بر اصول اصلاحات مورد تأکید است. بنابراین پاسخم آری است. اصلاحات بدون شک جواب می‌دهد.
* آیا آقای روحانی و خاتمی با هم فرق دارند؟
- تفاوت خیلی زیاد است. اما فکر می‌کنم آن چیزی که درباره اداره کشور باشد و اصول کشورداری و مبانی سیاسی و اقتصادی، اتفاق نظر خوبی بین این دو وجود دارد.
* روابط میان اين دو به چه شکل است؟
- روابط خوبی در جریان است. مذاکره و هم‌نشینی بوده اما اخلاق آقای خاتمی این‌طور بوده که درگیر کارهای رئيس‌جمهور نشوند و مداخله نکنند، مگر در حد اظهارنظر.
* آیا در انتخاب بین بد و بدتر حاضر می‌شویم، به این ترتیب روحانی گزینه بد است؟
- سیاست در کل دنیا همین است. سیاست شری است که از آن گریزی نیست. اما درباره این تعبیر مخالفم. اتفاقا ما نه گزینه بد که گزینه مطلوب را داریم. انتخاب بین بد و بدتر نیست.
* نظرتان درباره رد صلاحیت احمدی‌نژاد چیست؟
- یکی از مشکلات ما همین است. اگر احمدی‌نژاد مجرم است، باید در دادگاه محاکمه می‌شد. اگر مدارکی دارید دست‌کم به خود او اعلام کنید. کسی که هنوز عضو مجمع تشخیص مصلحت است، چطور رد صلاحیت می‌شود؟ پدیده احمدی‌نژادیسم، پدیده خطرناکی است؛ با این کار او را مظلوم کردند. به هر شکل او طرفدارانی در جامعه دارد. اگر می‌آمد و با رأی مردم مردود می‌شد برای همیشه آن پدیده از بین می‌رفت.
* کارنامه حسن روحانی در موضوع حقوق زنان چگونه است؟
- نمی‌شود منکر شد که جامعه ما مرد‌سالار است. ولی به هر شکل در دولت آقای روحانی زنان در گوشه و کنار کشور در سمت‌های مختلف مشغول به کار شده‌اند. این خودش قابل تقدیر است. البته هنوز بسیار جای کار هست.
* دلیل ثبت‌نام اسحاق جهانگیری چه بود؟
- اینجا ایران است و هیچ چیزی بعید نیست. حتی بعید نبود روحانی رد شود. جریان اصلاحات دوراندیش است. آقای جهانگیری برای این آمدند که اصلاحات بی‌نماینده نباشد. البته تأکید کنم که جناب روحانی حتی به روایت جهانگیری کاندیدای اصلی است.
* آیا هنوز به ادامه روند اصلاحات امیدوارید؟
- انتخاب رئيس‌جمهور و مجلس کنونی نشان از مدیریت و قدرت اصلاح‌طلبان دارد. ما با اکثریت مردمی مواجه هستیم که اصلاح‌طلب‌اند. به خاطر همین مردم اصلاح‌طلب است که امروز شاهد حضور روحانی هستیم. جامعه ایران پیشرفته و متحول است.
* در موضوع اقلیت‌ها کارنامه روحانی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
- خب در دولت روحانی امکان استفاده از اقلیت دینی فراهم آمد و اوضاع در مقایسه با قبل بهتر شد؛ اگرچه نماینده وزیر و فرماندار و معاون وزیر داریم؛ اما نیازمند ارتقا هستیم.
* شما ماجرای بابک زنجانی را چطور تحلیل می‌کنید؟
- آن‌طور که گفتند، کارش این بود که چون تحریم بودیم، تحریم را دور بزند؛ اما حاصلش بر‌باد‌رفتن میلیاردها دلار پول بیت‌المال بود. کاش مشخص می‌شد چه کسانی پشت او بودند؟ کاش مشخص می‌شد چه کسانی زمینه ورود زنجانی به اقتصاد ایران را تسهیل کردند.
* موضع اصلاح‌طلبان درباره سوریه چیست؟
- اولویت اصلی باید مبارزه با تروریست‌ها باشد. وجود دولت مستقر در سوریه بهتر از تروریست‌هایی است که هر جنایتی را انجام می‌دهند؛ اما اصلاح‌طلبان به دیپلماسی می‌اندیشند. نگرانی ما این است که آیا روسیه و آمریکا درباره سوریه ممکن است به توافقی برسند که عقبه استراتژیک ما را نادیده بگیرند. آیا در معادلات سیاسی آینده روسیه و آمریکا هزینه فراوانی که ایران در سوریه پرداخته، لحاظ می‌شود یا اینکه به فراموشی سپرده خواهد شد؟ اینها سؤال‌های مهمی است که اصلاح‌طلبی امروز در موضوع سوریه مطرح می‌کند.
به نظرم بهترین گزینه این است که هوشمندانه در ائتلاف جهانی حضور داشته باشیم.
* اگر روحانی رأی نیاورد، چه کنیم؟
- ما که از انتخاب روحانی مطمئن هستیم، همه نشانه‌ها و شواهد این را می‌گوید؛ اما اگر ایشان انتخاب نشود، کشور ضرر می‌کند و دوباره باید برگردیم به سال‌ها ٨٤ تا ٩٢، سال‌های تخریب فرهنگ اقتصاد این مرز و بوم. البته اگر رأی نیاورد، هم دلیل نمی‌شود که ناامید شویم. نباید که رفت و خودکشی کرد. باید تلاش کنیم، دور هم جمع شویم و خودمان را آماده کنیم برای مراحل بعدی.
