شورای نگهبان در حالی صحت انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم را تایید کرد که پافشاری حامیان ابراهیم رئیسی بر اتهام "مهندسی انتخابات"، ابعاد گسترده ای پیدا کرده بود.
آقای رئیسی، در نخستین سخنرانی خود پس از انتخابات، به صراحت دولت حسن روحانی را به "مهندسی آرای مردم" متهم کرد و جبهه پایداری نیز با صدور بیانیه مدعی"تخلفات گسترده و تأثیرگذار انتخاباتی" شد.
پیش از آنها، حتی محمدعلی موحدی کرمانی، رئیس موقت مجمع تشخیص گفته بود ممکن است با رسیدگی به تخلفات رأی آقای رئیسی از ۱۶ میلیون به ۱۹ میلیون و رأی آقای روحانی از حدود ۲۳ میلیون به ۲۱ میلیون تغییر کند. تمام این ادعاها، در سطحی شدیدتر در سطح رسانه های اصولگرا هم مطرح شده است.
اصولگرایانی که بر مهندسی انتخابات از سوی رقیب پافشاری می کنند، البته می گویند برخلاف معترضان به انتخاب محمود احمدی نژاد، قصد اعتراض از مسیری غیر از شورای نگهبان را نداشته اند. اما قبل از اظهارنظر شورای نگهبان -که به لحاظ سیاسی همسو با اصولگرایان است- در حجم وسیع نتیجه انتخابات را غیرمعتبر دانسته اند که معنایی جز زیر سوال بردن سازوکار برگزاری انتخابات را نمی دهد.
اعتراضات مدافعان آقای رئیسی به رای گیری امسال، هرچند در حد اعتراضات سال ۱۳۸۸ نبوده، اما حتما بیشتر از اعتراضات انجام شده به انتخابات ۱۳۸۴ بوده است. بعد از آن انتخابات شدیدترین اعتراض، سخنان مهدی کروبی در مورد "دست کاری" شدن انتخابات بود که آیت الله خامنه ای در پاسخ، از "خراب کردن فضا" از سوی آقای کروبی به شدت انتقاد کرد و هشدار داد: "نخواهم گذاشت افرادی در کشور بحران ایجاد کنند."
از سوی دیگر با وجود تلاش معترضان به انتخابات امسال برای زنده نکردن خاطره انتخابات ریاست جمهوری دهم، جنس اعتراضات آنها -که تا ادعای چند میلیون تفاوت رای می رسد- به طور اجتناب ناپذیر یادآوری کننده سال ۱۳۸۸ بوده. زمانی که آیت الله خامنه ای تاکید داشت تقلب وقتی "اختلاف بین دو رای، صدهزار است، پانصدهزار است، یک میلیون است" می تواند نتیجه را تغییر بدهد و نه وقتی تفاوت آرا خیلی بیشتر است.
این در حالی است که در همان انتخابات مطابق آمار رسمی وزارت کشور، از میان ۳۶۸ حوزه انتخاباتی ایران، ۱۲۶ حوزه دارای میزان مشارکتی بالاتر بین ۹۵ تا ۱۲۷ درصد بودند. به عبارت دیگر، در حدود یک سوم کل حوزه های انتخاباتی، تعداد آرای صندوق ها نزدیک به تعداد کل کسانی که می توانستند رای بدهند یا حتی بیشتر بود. در اکثریت قریب به اتفاق حوزه های دارای مشارکت غیرطبیعی هم، کاندیدای منتخب، محمود احمدی نژاد بود.
در انتخابات سال ۱۳۸۸، حتی در سطح استان ها نیز، در دو استان یزد و مازندران، میزان آرای شمارش شده در کل استان از ۱۰۰ درصد واجدین شرایط شرکت در انتخابات فراتر می رفت که با توجیهاتی در حد رای دادن مسافران در شهرهای خاص قابل فهم نبود.
در همان رای گیری، تا زمان اعلام نتایج شمارش بیش از ۳۰ میلیون رای از مجموع کل آرای ریخته شده به صندوق ها، هیچ رای باطله ای وجود نداشت (مجموع آرای چهار کاندیدا، دقیقا مساوی با تعداد رای های شمرده شده بود). هرچند همزمان با بالاگرفتن اعتراضات بر سر این موضوع، اعلام نتایج برای چند ساعت متوقف شد تا سرانجام "نتایج نهایی انتخابات" با حدود ۴۰۰ هزار رای به عنوان"آرای باطله" انتشار یافت.
اتفاقات "به لحاظ ریاضی" عجیب انتخابات ۱۳۸۸، البته فقط به ضرر رقبای اصلاح طلب آقای احمدی نژاد نبود و گریبانگیر محسن رضایی کاندیدای محافظه کار رقیب آقای احمدی نژاد هم شده بود. مثلا مطابق نتایج رسمی انتخابات، محسن رضایی تا هنگام شمارش ۱۹ میلیون و ۷۰۰ هزار برگه رای، حدود ۶۳۰ هزار رای داشت. اما پس از شمارش ۲ میلیون رای دیگر، آرای آقای رضایی نه تنها افزایش نیافت، که با ۴۵ هزار رای کاهش به حدود ۵۸۰ هزار از مجموع ۲۱ میلیون و ۷۰۰ هزار رای رسید.
علی رغم تمام این شواهد، آیت الله خامنه ای آن زمان در پاسخ به اعتراضات گسترده نسبت به نتایج اعلام شده، در خطبه های نمازجمعه به شدت زیر سوال بردن سازوکار برگزاری انتخابات در ایران را مورد انتقاد قرار داد و"دشمنانی" را تخطئه کرد که کوشیده اند "این پیروزی حتمی را، به یک پیروزی مشکوک و قابل تردید تبدیل کنند".
رهبر جمهوری اسلامی ایران، همچنین در اول فروردین امسال، با ذکر اینکه جلوی "هرکسی بخواهد با نتیجه آرای ملت دربیفتد" می ایستد گفت: "در سال‌های گذشته هم در سال‌های ۷۶، ۸۴، ۸۸، ۹۲ این اتفاق صورت گرفت و بنده ایستادم. برخی از آنها مقابل چشم مردم بود و دیدند اما در برخی مردم مطلع نبودند اما بنده در جریان بودم و ایستادم."
منظور از یادآوری آقای خامنه ای در مورد سال های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۸ روشن بود؛ چون در آن دو سال، اعتراضاتی علنی به نتایج انتخابات اول و دوم محمودی نژاد صورت گرفته بود. اما اشارات او به دو انتخابات ۱۳۷۶ و ۱۳۹۲، که در آنها کاندیداهای اصلی محافظه کار شکست خورده بودند، قاعدتا از اقدامات غیرعلنی عده ای از محافظه کاران علیه نتایج انتخابات حکایت داشت.
از روایت رهبر جمهوری اسلامی چنین بر می آید که در دو دهه گذشته، محافظه کاران - بعدها: اصولگرایان- در مقابل پذیرش نتایج هر دو انتخاباتی که منجر به روی کار آمدن کاندیدای جناح رقیب به عنوان رئیس جمهور شده مقاومت کرده اند، هرچند تلاش آنها برای بر هم زدن نتایج رسانه ای نشده است.
اعتراضات امسال اصولگرایان، البته به گفته آنها به معنی قبول نداشتن نتایج انتخابات نبوده، اما یادآور مقطع بعد از انتخابات ریاست جمهوری دهم است که رهبر می گفت "دشمنان" می کوشند "این پیروزی حتمی را به یک پیروزی مشکوک و قابل تردید تبدیل کنند".
به نظر می رسد که با گذشت ۸ سال از آن انتخابات، آیت الله خامنه ای دیگر از تبدیل نتیجه انتخابات ریاست جمهوری به یک "نتیجه مشکوک" ناراضی نیست. هرچند قاعدتا، به این هم راضی نیست که مقایسه رویکرد جدید او با رویه سال ۱۳۸۸، بحث در مورد انتخابات آن سال را زنده کند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
این مقاله پیش از این در سایت [بی بی سی فارسی] منتشر شده است
