مجموعه شعر "آن جا که شانه یی نیست" از جواد طالعی در برگیرنده سه دوره از زندگی اجتماعی اوست. دوره نخست به دوره پیش از انقلاب و به روزگار جوانی و گاه نوجوانی شاعر بر می‌گردد. دوره دوم، دوره انقلاب است و نسلی که با بهت و حیرت شاهد فرور ریختن تمامی آرمان‌ها و آرزوهایش بود و سرانجام دوره سوم، فصل کوچ و تبعید است.

دغدغه شاعر در نخستین دوره زندگی‌اش، هم چون بسیاری از شاعران ما، دل مشغولی‌های گاه شخصی و گاه اجتماعی روزگار است، زیرا آن چه در برابر او نهاده‌اند، چیزی جز سیاهی و شب نیست: " شب غریب تر شبی است / سر تق و مُحیل... ".

" شبکور‌ها "، " شب‌های سرد و سیاه " و " تهاجم " واژه‌های این زمان‌اند. نبرد میان امید و نومیدی سنگین است. فصل سخن گفتن در کنایه و تمثیل است. " تنهایی پرنده "، " لحظه باریدن "، " آوار ناگهانی باران "، " آب‌های راکد"، " دشت‌های سوخته "، " ساکنان کندو‌ها "، " قوم صبور سنگی "، " نسل صبور سنگی "، " نسل لاک پشتان " وصد‌ها عبارات و اصطلاحات خود ساخته دیگر گویای فضای سنگین و خفقانی زمانه است. دیوار‌ها بلند‌اند و رابطه‌ها کم:

" دیوار / هر چه باشد / بیگانگی است / پرچین سبز حتی... "
" دیوار‌ها / مرا به تو می‌بخشند /‌ای خاک!... "
از یک سو امید است که سوسو می‌زند: " من می‌روم با دست‌هایم / چتری برای شمعدانی بسازم / تو می‌توانی نبض باران را بگیری / زخم خیابان را ببین / انکار کن تنهایی‌ات را / تو می‌توانی با خیابان دوست باشی... "
و از سوی دیگر دیوار بلند نا امیدی است که سر بر می‌دارد: "... - از چه مُرد؟ / از بغضش زین شب سرد و سیاه / بسته گلوگاه را / کو؟ کو؟ / - امید؟ / پر زد و از بیهوده ماندن رمید. / چرا؟ / - رنگ زرد تو را دید... "

تاریخ شعر در روزگاران پیشین خونین است و صفیر شلاق است که در تاریخ ادبیات ایران زخم‌ها را پاره می‌کند و شاعر جوان نیز در ادامه جست و جو از رد پای پدرانش تنها شلاق را می‌شناسد:

" از خط سر گذشتم / شلاق را به خاطر دارم... "
" شلاق خورده‌اید؟ / من خورده‌ام / پشتم هنوز می‌سوزد... "
" هر روز / با ضربه‌های شلاق / از خواب می‌پرم / پیش از طلوع خورشید / ساعت هزار مرتبه بر مغز خسته‌ام / شلاق می‌زند.... "
" تا بارور شود آتش فشان اندوهم / شلاق می‌خورم، شلاق! "

دومین دوره این مجموعه شعر از سال‌های انقلاب تا سال ۱۳۷۶ می‌گوید. فاصله‌اش چیزی حدود ۲۰ سال است. انقلاب فرزندانش را به سرعت می‌بلعد و دهانی گشاد و شکمی سیری ناپذیر دارد. شاعر شوریده از شور انقلاب نیز ناگزیر به زندگی دیگری است و سرانجام پس از چندین سال پس و پیش نشستن و در زمانه یی که از یک سو " میل "شدن " " در جامعه نشت کرده است و از سوی دیگر " وادی الهراسی " بلند سر برداشته است، ناگزیر به تبعید‌ی ناخواسته از سرزمین " تازیانه و تسبیح " می‌شود، در حالی که هنوز یک چشم به پیش و چشم دیگر به پشت دارد. بدرقه با سرزمینی که در آن تمامی آرزوها و اندوه‌های شاعر به جا مانده است، آسان نیست:

" ایستگاه / پر و خالی شد / و قطار / جیغ سر داد و گریخت / و من افتادم بر سکو /... /. باز من بودم و یک سایه که می‌افتاد از پا / من چه تنها بودم. "

پس گزیده شعر‌های این دوره میان ماندن و رفتن است این جاست که شاعر می‌گوید: " من خیش می‌زنم در خویش... "
یا " مردی در خویش / حلق آویز می‌شود... ".

از عنوان‌های دومین دوره زندگانی شاعر می‌توان حال و هوای روز‌ها را دریافت: " بدرقه "، "پرتره‌های میهنی "، " خار و حنجره "،، " گم شده "، " دخمه سکوت " و بقیه.

سومین دفتر، گزیده شعر‌های ۲۰ سال اخیر جواد طالعی است. حسرت و نوستالژی، نه تنها شاعر، اصولا هیچ انسان تبعیدی را رها نمی‌کند. شاعر اینک در سرزمینی دیگر روز‌ها را می‌گذراند، اما " اندوهِ واژه‌های بی سر و پیکر "‌اند که شب و روز در هاون ذهن شاعر کوبیده می‌شوند و او هر شب از: " بغض شبی که قصد ندارد سحر شود / یک پشته کاغذ مچاله شده " می‌سازد.

از حسن اتفاق، این که در کنار حسرت‌ها، امید به باروی نیز در جان شاعر ریشه می‌دواند. شعر‌های زیبای " اتفاق " و " شب نیزاری " حکایت از این باروری و فوران امید‌ها و انتظار هاست:

" پلک می‌زنم و جهان چیز دیگری ست/ جویبار‌های شیر و عسل / درپای نارون‌های جوان.... "
"... قایقی می‌خواهم / و دست و بوسه و نفس تو / تا سپیده نیزار / وقتی که دشنه و شمشیر‌ها همه آب شدند "

شعر جواد طالعی جهان دیگری می‌خواهد. جهانی عاری از جنگ و جهانی در صلح برای همگان. شعر طالعی بیزار از سیاست مرسوم و رایج زمان است آن چه او می‌خواهد ".... تنها خیال صبحی دیگر / و آرزو / که بی امید می‌آمد / تا درکنار من بنشیند / با شب چراغ عشق... " است.
شعر طالعی خواندنی است.

(تمام جمله‌های داخل گیومه از آن شاعر است.)

رحمت بنی‌اسدی (روزنامه‌نگار و پژوهشگر)