ایلنا ـ «شناخت‌نامه علی‌اشرف درویشیان» اثر تحقیقی-تاریخی آرش سنجابی (مستندساز، نویسنده و مترجم) درباره درویشیان است که از سال ۸۶ برای دریافت مجور چاپ چندین و چند مرتبه به وزارت ارشاد رفته ولی در تمام این سال‌ها پشت سد سانسور مانده و خاک می‌خورد.
آن گونه که نویسنده اثر می‌گوید؛ این کتاب از سوی اداره کتاب وزارت ارشاد ابتدا با جمله اثر «در حال بررسی است» و بدون گفتن پاسخ «نه» برای ۹-۸ سال بلاتکلیف مانده بود و حتی اصلاحیه‌ای که برای تغییرات به نشر مروارید اعلام شده بود پس گرفته شد تا با بررسی‌های دقیق‌تر اصلاحیه‌ها را مجدد عنوان کنند، نهایتا هم وزارت ارشاد آب پاکی را روی دست آرش سنجابی و خانواده درویشیان که دیگر باید او را زنده‌یاد درویشیان خطاب کنیم، ریخته شده و چاپ کتاب ممنوع اعلام شده است.
آرش سنجابی در همین رابطه و درباره آخرین وضعیت انتشار «شناخت‌نامه علی‌اشرف درویشیان» به ایلنا می‌گوید: شناخت‌نامه علی‌اشرف درویشیان از نشر مروارید گرفته شده، برای اینکه این نشر پس از آنکه کتاب ممنوع اعلام شد دیگر تمایلی نداشت با ارشاد وارد مذاکره دوباره شود. خانم شهناز دارابیان (همسر آقای درویشیان) حدود یک ماه پیش از من خواستند که کار را از نشر مروارید تحویل بگیرم تا خودشان ناشر دیگری را برای پیگیری دریافت مجوز اثر پیدا کنند اما متاسفانه درگیر فوت آقای درویشیان شدیم و کار مسکوت ماند. اما با قطعیت می‌گویم که حتما تا عید ناشر تازه‌ای را انتخاب کرده و پیگیر انتشار شناخت‌نامه علی‌اشرف درویشیان می‌شویم.
وی ادامه می‌دهد: طبق گفته نشر مروارید این اثر در سال ۹۲ و اواخر دولت دوم آقای احمدی‌نژاد غیرقابل چاپ اعلام شد اما این موضوع در دولت آقای روحانی به صورت رسمی به ناشر اطلاع داده شد.
این نویسنده و مترجم البته تاکید می‌کند: این بخشی از کار است که در اختیار ماست اما حوزه اعطای مجوز که در اختیار ارشاد است را نمی‌دانم چه نتیجه‌ای خواهد داشت و اینکه آیا بار دیگر انتشار این اثر ممنوع اعلام می‌شود یا پس از مرگ آقای درویشیان با نگاه بهتری به قضیه نگاه می‌کنند، را نمی‌دانم. در هر صورت امیدوارم بتوانیم برای انتشار این اثر مجور بگیریم تا دست‌کم ادای دینی به علی‌اشرف درویشیان و کارهایی که در حوزه ادبیات و داستان بومی ایران کرده است، داشته باشیم. فعلا در آخرین مرحله وزارت ارشاد دولت یازدهم انتشار کتاب را به صورت رسمی ممنوع اعلام کرده‌اند.
سنجابی درباره دلایل غیرقابل چاپ اعلام شدن این اثر نیز اینگونه توضیح می‌دهد: وزارت ارشاد هیچ زمان دلیلی را برای ممنوع اعلام کردن یک اثر اعلام نمی‌کند یا به اصطلاح توضیحی به ناشر نمی‌دهد. حجم این اثر چیزی نزدیک به ۱۰۰۰ صفحه است و مطمئنا اگر موارد حذفی کم بود، قطعا به ما اعلام می‌کردند که با اصلاح کار را چاپ کنیم ولی وقتی ممنوع اعلام شده یعنی با کلیت محتوای اثر مشکل دارند.
پس از درگذشت علی‌اشرف درویشیان؛ سیدعباس صالحی درصفحه شخصی خود در یک پیام توییتری بدون نام بردن از او، نوشت: ««آبشوران» و «از این ولایت» را در ۱۲- ۱۳ سالگی خواندم، تلخی فقر را به کام‌ام چشاند. «داستان- خاطره‌هایی» که تکرار می‌شوند.»
سنجابی درباره دیگر کارها و آثاری که در دست چاپ دارد نیز می‌گوید: تنها یک کار در انتظار چاپ دارم که توسط نشر بوتیمار منتشر خواهد شد. نام کتاب «نئاندرتال‌ها» است که این کتاب هم درگیر دریافت مجوز بوده و مجبور شدیم این داستان را هم از ناشر قبلی پس گرفته و با نام جدید به نشر بوتیمار تحویل بدهیم. دریافت مجوز انتشار کتاب خیلی سخت و طولانی شده و گویی مجدد به دوران احمدی‌نژاد بازگشته‌ایم که کتاب‌های یک سال و بعضا دو سال در انتظار مجوز خاک می‌خورند.
به گفته او «نئاندرتال‌ها» نزدیک شش ماه است که به ارشاد رفته و هیچ خبری از صدور مجوز نیست. این کتاب یک رمان ۱۵۰ صفحه‌ای است که حال و هوایی همچون دیگر کارهای این نویسنده است و در آن فرم اهمیت بالاتری در اثر دارد. داستان هم روایتی از زندگی و احوالات مرد منزوی ۴۰ ساله است.
