رادیو زمانه ـ «اسناد پارادیس» روایت دیگری است از فساد مالی گسترده رهبران سیاسی و ابر سرمایه‌داران. گروهی از روزنامه‌نگاران در طول یک‌سال گذشته به بیش از ۱۳.۴ میلیون سند دست یافته‌اند که بیانگر فرار مالیاتی رهبران سیاسی ارشد بسیاری از کشورها است. به گزارش روزنامه «زود دویچه تسایتونگ» ۳۸۰ روزنامه‌نگار طی یک‌سال فعالیت تحقیقی به اسنادی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد بسیاری از رهبران سیاسی جهان و صاحبان سرمایه کلان برای فرار از مالیات سرمایه خود را به گریزگاه‌های مالیاتی منتقل کرده‌اند.
مجموعه گزارش‌های افشاگرانه موسم به «اسناد پارادیس»- «بهشت» که با حمایت کنسرسیوم روزنامه‌نگاران تحقیقی تهیه و منتشر شده، بیانگر فساد مالی، فرار مالیاتی و پولشویی ۱۲۰ رهبر سیاسی و سیاستمدار از ۴۷ کشور مختلف است.
مشاوره به رهبران جهان برای فرار از مالیات
هسته اصلی این گزارش افشاگرانه شرکت «اپل‌بی» است که تحت عنوان مشاور سرمایه‌گذاری به شرکت‌های خصوصی و دولتی برای کسب سود بیشتر مشاوره می‌دهد.
گروه مشاوران «اپل‌بی» به مشتریان خود توصیه می‌کند که برای پرداخت مالیات کمتر در «پناهگاه‌های امن مالیاتی» و «مناطق ساحلی» سرمایه‌گذاری کنند.
کنسرسیوم روزنامه‌نگاران تحقیقی که با مشارکت روزنامه‌نگاران ۹۶ کشور به این اسناد دست یافته، اعلام کرده است که بیشتر اطلاعات خود را از شرکت اپل‌بی در جزایر برمودا به دست آورده است.
در اسنادی که تا به حال این گروه از روزنامه‌نگاران منتشر کرده‌اند، نام بسیاری از رهبران و مقام‌های سیاسی کشورهای مختلف، شرکت‌های چند ملیتی و برخی از ورزشکاران و هنرمندان مشهور افشاء شده است.
ملکه در جزیره برمودا
برپایه اسناد افشاء شده الیزابت دوم ملکه بریتانیا ۷.۵ میلیون پوند در یک صندوق سرمایه‌گذاری به نام «Dover Street VI Cayman Fund»در جزایر کارایب سرمایه‌گذاری کرده است. کارویژه این صندوق، جمع‌آوری پول و سرمایه از سراسر جهان برای سرمایه‌گذاری و فعالیت اقتصادی در ایالات متحده امریکا و دیگر کشورها و در نهایت بازگرداندن سود این فعالیت‌ها بدون پرداخت مالیات به جزایر کایمن است.
صندوق سرمایه‌گذاری مستقر در کایمن سال ۲۰۰۷ به سهامدارانش - که ملکه بریتانیا هم یکی از آنان است- اعلام کرده که قصد دارد به منظور خرید دو فروشگاه زنجیره‌ای در یک شرکت پست به نام «Vision Capital Partners VI B LP» سرمایه‌گذاری کند.
یکی از محل‌های سرمایه‌گذاری ملکه بریتانیا«برایت‌هاوسBrighthouse» یک موسسه مالی و فروشگاه زنجیره‌ای است که به افراد کم درآمد برای خرید لوازم خانگی وام پرداخت می‌کند تا آنها به صورت قسطی از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خرید کنند. این شرکت در سال‌های گذشته متهم به سوء استفاده از افراد کم درآمد، دریافت سود بالا برای خرید قسطی و گرانفروشی خدمات شده است. سود ملکه انگلیس از سرمایه‌گذاری در این فروشگاه زنجیره‌ای در سال ۲۰۰۸ معادل ۳۶۰ هزار دلار برآورد شده است.
نویسندگان گزارش گفته‌اند که نمی‌دانند ملکه بریتانیا از این «فعالیت اقتصادی» خبر دارد یا نه، اما اقدام او را «شرم‌آور» توصیف کرده‌اند.
دیگر خرید ملکه و شرکایش شرکت «برشتز» است که بدهی مالیاتی آن به دولت بریتانیا ۱۷.۵ میلیون پوند برآورد شده است. این شرکت اعلام ورشکستگی کرده و نزدیک به شش هزار کارگر آن بیکار شده‌اند.
این اسناد افشا کرده که مجموعه دارایی‌های شرکت سلطنتی «داچی آف لنکستر» ملکه بریتانیا ا تنها در صندوق سرمایه‌گذاری دوو استریت کیمن بالغ بر ۳۱۲ میلیون دلار است.
وزیر ترامپ، دوست پوتین
ویلبر رایس وزیر بازرگانی و مشاور دونالد ترامپ ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا دیگر مقام بلندپایه دولتی است که نامش در این اسناد افشاء شده است.
رایس که از دوستان نزدیک به ترامپ نیز به شمار می‌رود با زنجیره‌ای از شرکت‌های کاغذی به یکی از سهامداران اصلی شرکت حمل و نقل «ناویگاتور» است. او در این شرکت یکی از دوستان نزدیک و پدر همسر فرزند پوتین رئیس جمهوری روسیه را در کنار خود به عنوان شریک می‌بیند.
روزنامه‌نگاران افشاء کرده‌اند که شرکت کشتیرانی ناویگاتور یکی از سهامداران اصلی شرکت انرژی «زیبور» روسیه که اصلی‌ترین صادر کننده گاز به شمار می‌رود، است.
علاوه بر این روزنامه‌نگاران به اسنادی دست یافته‌اند که نشان می‌دهد وزیر بازرگانی امریکا بیش از ۳۸۰ شرکت در «مناطق فراساحلی» ۳۸ کشور به ثبت رسانده است.
همه نخست وزیران کانادا، صدر اعظم سابق آلمان، فرزندان نخست وزیر ترکیه
در این افشاگری نام سه نخست وزیر پیشین کانادا و یکی از مشاوران و حامیان مالی نخست وزیر فعلی این کشور آمده است.
استفان بروفمن بازرگان کانادایی یکی از مشاور نزدیک جاستین تردو و حامی مالی حزب لیبرال در آخرین انتخابات برگزار شده است. اسناد افشاء شده نشان می‌دهد که او بیش از ۶۰ میلیون دلار در جزیره مالت، یکی از مناطق «فراساحلی» سرمایه‌گذاری کرده است.
از دیگر مقام‌های سیاسی بلندپایه که نامشان در این گزارش افشاء شده، بن‌علی ایلدریم نخست وزیر ترکیه است. هرچند که سندی در باره شخص نخست وزیر ترکیه به دست نیامده، اما احمد و ارکن ایلدریم دو فرزند او پنج شرکت کاغذی در مالت به ثبت رسانده‌اند. همچنین دو شرکت دیگر هم به نام نوه‌های ایلدرم به ثبت رسیده است.
علاوه بر این نام وزیر اقتصاد آرژانتین، نخست وزیر پیشین ژاپن، وزیر اقتصاد غنا، وزیر نفت و گاز قزاقستان و تعدادی دیگر از وابستگان سیاستمداران و یا مدیران ارشد شرکت‌های دولتی در سویس، اتریش و آلمان نیز در «اسناد پارادیس» افشا شده است.
گرهارد شرودر صدراعظم پیشین آلمان دیگر سیاستمداری است که اسنادی مبنی بر فرار مالیاتی او به دست آمده است. این گزارش افشا کرده است که شرودر در اکتبر ۲۰۱۱ به مدیران شرکت روسی«تی ان کا- بی پی» توصیه کرده است که با مشورت شرکت اپل‌بی زمان سرمایه‌گذاری در جزایر ویرجین بریتانیا رسیده است.
علاوه بر او هیلارد لیبرشت عضو حزب لیبرال آلمان و نماینده پیشین در پارلمان هم برای فرار از مالیات یک شرکت در جزایر تحت سلطه بریتانیا به ثبت رسانده است.
در این گزارش نام تعداد دیگری از مدیران ارشد شرکت‌ها و همچنین «دویچه بانک» آلمان نیز آمده است.
حضور پررنگ چند ملیتی‌ها
در این اسناد همچنین نام چند ابر شرکت افشاء شده است. نکته قابل توجه قرار داشتن نام شرکت‌های ارائه دهنده خدمات ارتباطی و نرم‌افزار، کامپیوتر و دیگر تجهیزات ارتباط مجازی است.
ابر شرکت اپل پس از تغیر قوانین مالیاتی در ایرلند، بخشی از فعالیت خود را به این کشور منتقل کرده است. پس از آن به توصیه شرکت مشاوره «اپل‌بی» به جزیره جرسی نقل مکان کرده تا مالیات نپردازد.
فیس بوک، توئیتر، یاهو، مایکروسافت، ای‌بی و اوبر دیگر شرکت‌های رائه دهنده خدمات نرم‌افزاری هستند که نامشان در این گزارش افشا شده است.
همچنین شرکت تولید پوشاک و کفش ورزشی نایک هم برای عدم پرداخت مالیات به تاسیس شرکت‌های واسطه در مناطق فراساحلی دست زده است.
مک دونالد، هتل‌های زنجیره‌ای ماینیگر، زیمنس، دویچه پست و دویچه بانک آلمان از دیگر موارد افشاء شده در «اسناد پارادیس»است.
نام یک ایرانی هم هست
فرهاد مشیری تاجر ایرانی اصل ساکن در انگلستان هم یکی دیگر از افرادی است که اسنادی مبنی بر فرار مالیاتی و پولشویی او به دست آمده است.
مشیری مالک پیشین نیمی از سهام باشگاه اورتون ، مشاور اصلی و شریک علیشیر عثمانف میلیاردر روسی، مالک باشگاه آرسنال و نزدیک به نیمی از سهام باشگاه اورتون است. مشیری پیش از این به عنوان مشاور سرمایه‌گذاری در شرکت‌های مختلف کار کرده، اما از ۲۸ سال قبل به مشاور اصلی عثمانف و شریک اصلی او تبدیل شده است.
در بخشی از گزارش «اسناد پارادیس» از تاسیس یک شرکت کاغذی به نام «رد اند وایت» و خرید و فروش صوری سهام باشگاه‌های آرسنال و اورتون توسط عثمانف و مشیری پرده برداشته شده است.
مشیری سال ۲۰۱۶ سهام خود در باشگاه اورتون را به هلدینگ «او اس ام» عثمانف واگذار می‌کند و همزمان به عنوان مدیر ارشد و قائم مقامی مجموعه شرکت‌های عثمانف منصوب می‌شود. سود او تنها از خرید و فروش سهام باشگاه اورتون ۳۵ میلیون دلار سود کرده است.
بر پایه اسناد افشاء شده، عثمانف پس از انتقال هلدینگ او اس ام به نام دخترش، یک شرکت کاغذی دیگر به نام «بریچ واتر» در جزیره «من» در ایرلند به ثبت رسانده است.
گزارشگران نوشته‌اند که او و مشیری به پرسش‌هایشان پاسخ نداده‌اند اما به یک سند دست یافته‌اند که بیانگر ارتباط عثمانف با شرکت اپل‌بی است.
انتشار جزئیات بیشتری از «اسناد پارادیس» که نزدیک به یک سال پس از انتشار اسناد پاناما صورت می‌گیرد، می‌تواند به استعفاء یا برکناری برخی از مقام‌های دولتی و مدیران ارشد شرکت‌هایی که نامشان در این گزارش‌ها افشاء شده و همچنین و واکنش نهادهای قضائی کشورهای مختلف و بین‌المللی بیانجامد.
گزارشگران اعلام کرده‌اند که جزئیات بیشتر در باره این اسناد را نیز منتشر خواهند کرد.
