پروانه معصومی - ایران وایر
او چند سال پیش کارش را در کلاس‌های بازیگری شروع کرده و حالا در پروژه‌های زیادی به عنوان بازیگر حضور دارد. از ماه پیش که خبرهای مربوط به «هاروی واینستاین» و آزارهای جنسی او را خوانده، بسیاری از خاطراتش از پشت صحنه فیلم‌ها را به یاد آورده است اما هنوز هم دوست ندارد با نام خودش درباره موقعیت‌هایی که در آن قرار گرفته و آزارهای جنسی که دیده است، صحبت کند: «من فکر می‌کنم جامعه ما هنوز آمادگی این را ندارد که به راحتی از این موضوعات حرف بزنیم چون بیش تر از شخص خاطی، خودمان متهم می‌شویم.»
او خاطراتش را از 10 سال پیش روایت می‌کند؛ وقتی به عنوان بازیگر سر اولین پروژه‌ها حاضر شده بود: «وقتی کارگردان کات می‌داد و برای استراحت می‌رفتیم، مدام دور و بر من می‌پلکید. نگاه‌هایش پرمعنا بود و مدام وراندازم می‌کرد. به نظرم رفتارش مشکوک می‌آمد اما به روی خودم نمی‌آوردم چون فکر می‌کردم ممکن است موقعیتی که برایم پیش آمده است را خراب کنم.»
این خاطره او مربوط به پشت صحنه یک تله فیلم از «سیروس الوند» است: «جزو اولین کارهای من بود. آقای الوند خیلی با دست صحبت می‌کرد؛ یعنی مدام روی شانه من می‌زد یا دستش را دور گردنم می‌انداخت. من اول این را روی عاداتش می‌گذاشتم اما یک بار که داخل اتاق تنها شدیم، یک باره از پشت بغلم کرد و گفت هیکل تو خیلی خوب است، قدت بلند است و متناسبی. من همیشه از دخترهای قد بلند خوشم می‌آید. "ناهید" هم قدبلند است.»
ناهید نام همسر سیروس الوند است. او با خجالت خودش را از دستان آقای کارگردان بیرون می‌کشد و در طول پروژه سعی می‌کند دیگر با او تنها نباشد: «من هم‌سن دخترش، "آهو" بودم که گاهی در پشت صحنه حضور داشت.»
از وقتی در شبکه توییتر بسیاری از بازیگران و عوامل پشت صحنه هالیوود با «هشتگ #metoo» از آزارهای جنسی خبر دادند، بسیاری از کاربران ایرانی توییتر هم به نام «محمدرضا شریفی‌نیا» به عنوان هاروی واینستاین سینمای ایران اشاره کرده‌اند؛ موضوعی که البته بسیاری از عوامل سینما هم آن را تایید میکنند.
شریفی‌نیا سال‌ها سمت انتخاب بازیگر را در بسیاری از پروژه‌های مهم برعهده داشته است. او سرگذشت پیچیده‌ای دارد؛ از توابین «سازمان مجاهدین خلق» است که مدت‌ها زندان بوده و حالا در واکنش به اتفاقات سیاسی، کاملا خنثی عمل می‌کند. معروف است که او هیچ خط قرمزی در سینمای ایران ندارد؛ هم برای «داریوش مهرجویی» کار می‌کند و هم برای «مسعود ده نمکی».
یکی از کسانی که از طریق محمدرضا شریفی‌نیا وارد سینما شده است، می‌گوید: «من دوست "تینا پاکروان"، کارگران و تهیه کننده بودم. تینا در یک رستوران با آقای شریفی‌نیا قرار شام داشت. ایشان که آمد، یک جوری من را نگاه می‌کرد که معذب می‌شدم. بعد کلی از چهره من تعریف کرد و آخر سر گفت دوست داری بازیگر شوی؟ من عاشق بازیگری بودم و بلافاصله گفتم بله.»
او بعدها با شریفی نیا چندین پروژه سینمایی کار کرده است: «من پیشنهادغیراخلاقی از او دریافت نکردم اما همیشه شوخی‌های جنسی می‌کند و این شوخی‌ها آدم را معذب میکنند.»
این خانم از این شوخی‌ها نمونه می دهد: «مثلا دور هم با عوامل مشغول خوردن غذا یا میوه و عصرانه و... هستیم، یک دفعه آقای شریفی‌نیا به یکی از بازیگران زن می‌گوید من نمی‌خورم، تو مال من رو می‌خوری؟ و بعد بلندبلند می‌خندد.»
به گفته این بازیگر جوان، سوپراستارهای زن سینمای ایران هم از این آزارهای کلامی در امان نیستند: «مثلا می‌دانم هر بار خانم "نیکی کریمی" را می‌بیند، این ضرب‌المثل تو نیکی می‌کن و در دجله انداز را می‌خواند و لبخند معنا داری می زند.»
«صدف طاهریان»، بازیگر تلویزیون ایران که دو سال پیش از ایران خارج شد، از اولین زنانی بود که از پیشنهادهای غیراخلاقی در پشت صحنه سینمای ایران صحبت کرد. سال گذشته هم 30 بازیگر زن متاهل در نامه‌ای به «اصغر پورمحمدی»، معاون سیمای رسانه ملی نسبت به فساد و روابط آلوده در پشت صحنه سینما و تلویزیون گلایه و دلیل کم کاری خود را تاهل و ازدواج‌شان عنوان کردند. برخی از آن‌ها مثل «فقیه سلطانی» و «پرستو صالحی» در گفت و گو با روزنامه‌های سینمایی، از پیشنهادهای غیراخلاقی کارگردان ها و تهیه‌کننده ها در پشت صحنه خبر دادند اما نامه آن‌ها نتوانست همراهی و هم دلی بازیگران مطرح سینما را به دست آورد.
یکی از این بازیگرانی که پای این نامه را امضا کرده است و دوست ندارد نامش افشا شود، می‌گوید: «ما با چندتا از سوپراستارها هم صحبت کردیم که از ما حمایت کنند اما دیدیم داریم متهم می‌شویم حتما خودمان مشکل داشته ایم که چنین پیشنهادهایی دریافت کرده‌ایم.»
این بازیگر که کارش را از کلاس‌های بازیگری «امین تارخ» شروع کرده است، می‌گوید: «امین تارخ از نامه ما دفاع کرد و چیزهایی درباره فساد سینما گفت اما خود آقای ایشان از کسانی است که به خیلی از شاگردانش پیشنهاد بی‌شرمانه داده است تا به آن‌ها نقش بدهد.»
او خودش هم از او پیشنهادها دریافت کرده است: «یک روز خیلی راحت به من گفت دختر به زیبایی تو باید سریع سوپراستار شود. اگر یک کم راحت باشی و با آدم‌های اطرافت مهربان‌تر برخورد کنی، حتما موفق می‌شوی! بعد دستش را دور گردنم انداخت و من را سفت فشار داد.»
او در آن زمان نامزد داشت: «آن قدر از این موضوع احساس بدی داشتم که دیگر به دفتر ایشان نرفتم.»
امین تارخ البته ظاهرا خودش معترض این ماجراها است و درباره ابتذال در سینمای ایران به خبرگزاری «فارس» گفته است: «دختری را سراغ دارم بعد از این که به برخی خواسته‌ها جواب مثبت نداد، او را با قرارداد بسته شده کنار گذاشتند. او بعد از این ماجرا موهایش را از ته تراشید و چند دفعه زمزمه خودکشی سر داد.»
یکی دیگر از بازیگرانی که هم با امین تارخ و هم با محمدرضا شریفی‌نیا برخورد داشته است، می‌گوید: «این پیشنهادهای غیراخلاقی در سینمای ایران بسیار دیده می‌شوند. بوسه بدون اجازه، لمس و چسباندن خودشان به بدن بازیگران همه مصداق آزار جنسی است اما در پشت صحنه سینمای ایران به وفور دیده می‌شود و بسیاری از بازیگران هم با آن کنار می‌آیند. بعضی‌ها هم مثل شریفی‌نیا پیشنهادشان را راحت مطرح میکنند.»
در یکی از فیلم‌ها که قسمت‌هایی از آن در کرمان فیلم برداری می‌شده، شریفی‌نیا شب هنگام روی تلفن به او پیام می‌دهد: «هتل‌مان یک جا بود. برایم نوشته بود اگر دوست داری، امشب بیا اتاق من!»
او در آخرین فیلمی که برای «فرزاد موتمن» بازی کرده، نسبت به دست درازی آقای کارگردان واکنش نشان داده است. این خانم بازیگردرباره عدم واکنش سوپراستارها به این موضوع می‌گوید: «رفتار تهیه‌کننده و کارگردان با سوپراستاری که حضورش سودآور است، با یک بازیگری که در اولین مراحل بازیگری است، تفاوت دارد. شاید سوپراستارها از این آزارها دور باشند چون بیش تر بازیگران جوان و تازه‌کار و یا متوسطی که پیشنهادهای کم تری دارند، برای گرفتن نقش، پیشنهاد بی شرمانه دریافت کرده اند.»
او هم حاضر نیست نامش در گزارش بیاید: «باور می‌کنید! این حرف‌ها را هم که زدم، احساس عذاب وجدان می‌کنم. برای این که آن قدر رسانه‌های اصول گرا و حکومتی از فساد درسینما می‌نویسند که فکر می‌کنم دارم خط و ربط آن‌ها را دنبال می‌کنم.»
چندی پیش نشریه «صبح صادق»، وابسته به سپاه پاسداران از مافیای شریفی‌نیا در سینمای ایران و پیشنهادهای غیراخلاقی او به بازیگران زن در ازای گرفتن نقش نوشته بود. در بخشی از گزارش این نشریه آمده است: «شریفی نیا در تازه ترین اقدام بی شرمانه، بر سر انتخاب بازیگر برای یکی از فیلم هایی که سمت همیشگی انتخاب بازیگر برعهده وی بوده، به زنانی که برای بازیگری ثبت نام کرده بودند می گوید باید لخت مادر زاد شده و در جلوی چشمان وی راه رفته و حرکات مختلفی انجام دهند که این سخن با اعتراض بعضی از حضار مواجه شده است. ولی برخی دیگر نیز تن به خواسته های کثیف وی داده اند.»
صحت این گزارش توسط هیچ‌کدام از بازیگران زنی که «ایران وایر» با آن‌ها مصاحبه کرده، تایید نشده است. یکی از آن‌ها می‌گوید: «شریفی‌نیا شوخی جنسی می‌کند. ممکن است بدون رضایت طرف به او دست بزند و بدنش را لمس کند یا پیشنهاد بی شرمانه بدهد اما این که از بازیگر به صراحت بخواهد لخت شود و راه برود، دیگر تخیل محض است.»
او معتقد است این موقعیت‌ها در پشت صحنه بسیاری از فیلم‌های فیلم سازان به اصطلاح «ارزشی» هم وجود دارد: «من در "یوسف پیامبر" حضور داشتم. برنامه نماز اول وقت داشتیم و هزار کار دیگر اما یکی از برنامه‌ریزان گروه تمام بازیگران جوان پروژه را کلافه کرده بود؛ پیشنهادهای زشت علنی می‌داد، حرف‌های رکیک می‌زد و حسابی جو را به هم ریخته بود.»
یکی از بازیگران حاضر در پروژه «اخراجی‌ها» هم می‌گوید: «شریفی‌نیا دقیقا جلوی ده‌نمکی با همه لاس می‌زد و کار خودش را می‌کرد اما ده‌نمکی هیچ واکنشی نشان نمی‌داد.»
او هم دلش نمی‌خواهد نامش را بگوید: «همه تا این‌ها را بشنوند، فکر میکنند ما داریم زیر آب سینما را می‌زنیم یا با گفتن "کرم از خود درخته"، همه چیز را گردن خودمان می‌اندازند.»
این بازیگر معتقد است هیچ برخوردی با عاملان آزار انجام نمی شود: «اگر در هالیوود اسم هاروی واینستاین به عنوان آزارگر جنسی مطرح می‌شود، دیگر نمی‌تواند مثل سابق کار کند اما آیا در ایران هم چنین واکنش‌هایی داریم؟ الان "کوین اسپیسی" به خاطر رسوایی اخلاقی دیگر باید از بازیگری خداحافظی کند اما این همه از شریفی‌نیا گفتند، روز به روز پروژه‌هایش بیش تر شد.»
