در چند هفته گذشته کارشناسان، منقدین، نویسندگان، مخالفین رژیم و امارگران تصاویرى متشابه اى از ناتوانى مردم در ادامه زندگى روزمره در حد متعارفى و عاجز بودن رژیم در چاره جویى ان قلم فرسائى کرده‌اند. بنظر انان ادامه چنین وضعیتى خشونت غیر قابل برگشتى را به جامعه تحمیل خواهد که پایان ان نامعلوم و ساختارهاى کشور را دچار چنان دکرگونى خواهد کرد که ممکن است نه توان از هم پاشیدگى ایران جلوگیرى کرد.
در چند سال گذشته گفتمان هاى زیادى از گرفتاریهاى رژیم شده که امکان شکستن ساختار هاى کشور را در بر داشته. اما بندرت صحبت از درماندگى طبقه متوسط بخاطر معیشت شده بود. طبقه متوسط که نقش کلیدى در تعادل یک جامعه را در بر دارد، هر گونه نارضایتى یا احیانا عصبانیت انان میتواند درگیریهاى ناخوش اینده را پایه گذارى کند. در انقلاب ۵۷، طبقه متوسط گرچه از معیشت نسبى برخوردار بود اما با رفاه بهتر، شرایط اجتماعى پیشرفته اى را چون دموکراسى، شرکت بیشتر مردم در امور اجتماعى، مبارزه با فساد، انتخابات ازاد و محدود کرد قدرت پادشاه خَوَاهان بود. شوربختانه رژیم نتوانست به موقع جوابگوى این نوع خواسته‌ها شود چون به باور اینکه وضع اقتصادى مردم بهتر شده پس نارضایتى موقتى خواهد بود، با انقلابى بدون هویت روبرو شد تا انکه مذهبیون رنگ مذهب را بران نقاشى کردند. در شرایط کنونى هر گونه غفلتى از جوابگویى رژیم به خواسته هاى معیشتى طبقه متوسط میتواند اغازگر نزدیکى انان به سایر طبقات پائین تر که تقریبا در فقر مطلق زندگى میکنند باشد. در چند سال اخیر اعتصابات محدود گارگرى و صنفى که تعداد ان رو به افزایش است میتواند مورد توجه طبقه ناراضى متوسط قرار گیرد و کاتالیزورى براى هماهنگى این اعتصابات کوچک و محدود باشد و انرا تبدیل به جنبشى اجتناب ناپذیر کند.
نگاهى به نظریات کارشناسان و منقدین میتواند تصویر روشن ترى از عمق ناتوانى رژیم و مشکلات روبرو با آن بدهد.
ابراهیم اصغرزاده نماینده مجلس با بررسى امار هاى افت اخلاقى جامعه و عدم توانایى مبارزه فرهنگى باان بخاطر عدم اطمینان مردم به راستگوئى و فساد فراگیر مسئولین رژیم از تصویرى خونین در مصاحبه‌اش صحبت میکند و یاداور میشود که "واى به روزى که اکثریت جامعه خود را قربانى سیاست هاى اقلیت غارتگران ببیند، انگاه جامعه به دوپاره غارتگران - قربانى تقسیم خواهد شد و کسى از انتقام قربانیان در امان نخواهد ماند. کسى دیگر نه به محافظه کار، نه به اصلاح طلب و نه به میانه رو رحم نخواهد کرد."
رازقى از مفسرین اقتصادى گرفتاریها و فساد کسترده در حکومت را مربوط به چند سال اخیر نمیداند و از بطن انقلاب که ایت اله خمینى پورسان گرفتن از معاملات خارجى را حلال دانست پایه‌هاى اصلى فساد را کاشت و فساد را محدود به پاسداران یا اصولگریان نمیکند و اصلاح طلبان را الوده به فساد میداند و بسختى کسى را در هیئت حاکمه کشور سالم مى بیند و عاقبت انرا چیزى جز فروپاشى رژیم و احیانا ایران میداند.
شیوا دولت ابادى رئیس هیت مدیره انجمن جامعه شناسى بیکارى و عدم برخوردارى از رفاه را عامل افزایش عصبانیت میداند وباورد دارد که براى مردم ایران هیج گاه شرایطى فراهم نبوده که احساس کنند از سیستم هاى حمایت کننده جدى در ساختار اجتماعى جامعه برخوردارند. او این شرایط را موجب "ایجاد احساس ناامنى" در میان مردم دانست که به ترجیع نفع فردى و شخصى به نفع جمعى در کوتاه مدت انجامیده است. شمعخانى با عبارت ساده ترى میگوید مهمترین تهدید امروز کشور کاهش اعتماد مردم به کارامدى نظام در ابعاد مختلف است این اعتراف چنان کوبنده است که پایه هاى هر رژیم قدرتمندى را در هر جاى دنیا متلاشى میکند.
عبده تبریزى مشاور وزیر راه وشهرسازى در سخنرانى خود در دانشکده علوم اجتماعى یاد اور میشود که ۱. ۵ ملیون ایرانى در صف مهاجرت به استرالیا و کانادا هستند، انرا ترسناک مینامد، چون نیروهاى کارشناس و ورزیده ایرانى در حال خروج از کشور هستند و این یکى دیگر از دلایل تهیدست شدن ایران از نیروهاى نخبه است و در ادامه سخنرانیش صحبت از بى پولى وعدم رشد سرمایه گذارى و سفره خالى مردم میکند و اخطار میکند که ایرانیان در حال فقیر شدن بیشتر هستند، با ذکر سایر کمبودها میگوید انها منجر به کمتر شدن ضریب امنیت ملى میشود و میتواند امنیت ملى را با اسیب جدى مواجه کند.
على لاریجانى یک قدم فراترمیگذارد و توانایى اداره کشور را با بى پولى زیر سئوال میبرد که چگونه با دو میلیارد دولار بودجه عمرانى امسال میتوان کار ایجاد کرد و بودجه بیشتر براى نیروهاى نظامى و اموزش پرورش را مسئول میشناسد که خود میتواند نشانه ایى از اختلاف نظر در روابط خود با سپاه پاسداران باشد. او بصراحت میگوید. دولت چیزى ندارد که بتواند بفروشد و باید اوراق مشارکت منتشر کرد که عواقب ان خطر بیشترى براى نقدینه گى دارد که فقط مردم را فقیرتر میکند.
منتظرى دادستان تهران دستگاه رهبرى و وابستگان انرا مسئول تقریبا ۴۰ میلیارد دولار قاچاق در سال مى نامد که دولت را محروم از عواید گمرکى کرده و مبارزه با قاچاق را غیره ممکن میخواند و یک قدم فراترمیگذارد و قاچاق را از طریق گمرکات کشور بواسطه روابط قاچاقچیان با دستگاه رهبرى کشورى عامل اصلى ذکر میکند و البته یادى از فلج بودن قوه قضائیه در مقابل ۱۷ ملیون پرونده فساد و غیره نمیکند.
امارهاى وحشناک افت درامد طبقه متوسط و گسترش اجاره نشینى در سرتاسر کشور را متخصصین امر زمینه نا ارامى هاى بنیادى در کشور میدانند ونزدیگى به خط فقر در طبقه متوسط را غیر قابل برگشت فرض میکنند بطورى که اطاق هاى فکر سپاه پاسداران خود را اماده برخوردهاى خیابانى تحت پوشش مبارزه با اراذل و اوباش میکنند، تقریبا با در دستور کارکذاشتن ایجاد گشت هاى محلى کمیته هاى ضد انقلاب را فراهم میبیند تا هرگونه حرکت اجتماعى که بخاطر نابسامانى کشور در شرف شکل گرفتن است در نطفه خاموش کنند
این سئوال پیش میاید چرا کارشناسنان خارجى مسائل ایران، شکنندگى رژیم ایران را نمى بینند، تجربه به انها اموخته اظهار نظر کردن درباره توانایى رژیم جمهورى کارى است عبث. اما انچه مسلم است موفقیت جمهورى اسلامى در جنگ هاى نیابتى در نظریات کارشناسان خارجى مسائل ایران این توهم را ایجاد کرده چگونه یک رژیم موفق در جنگ هاى نیابتى با بودجه اى کم معادل ۲۵٪ بودجه نظامى عربستان نتواند از پس مشکلات امنیتى اعتراضات سیاسى، اجتماعى و اقتصادى داخلى براید
نگاهى کلى به شرایط داخلى رژیم وضعف بدنى و فکرى اقاى خامنه اى و مبارزه براى جانشینى ایشان شرایطى بوجود اورده که اپوزیسیون خارج از کشور را وادار به بازدید نقش خود در اینده ایران میکند و باید اضافه کرد در دورانى که دست اندرکاران رژیم، هریک از گسترش فساد، عدم توانایى اقتصادى کشور، فقر طبقه متوسط و بیکارى سرتاسرى و دها دردهاى بى درمان دیگر و امکان انتقام مردم در اینده نه چندان دور صحبت میکنند، رهبر کشور در بى اعتنایى کامل در دنیاى رویایى خود در بستر بیمارى فرمان هایى چون پادشاه فقید صادر میکند و مردمى که در یاس مطلق با گرفتارى معیشتى روزانه در گیر هستند، احیانا لحظه ایى بفکر اخرین فیلم star war مى افتند و انتظار ظهور قهرمانى شکست ناپذیر براى رهائى از بدبختى خود دارند، اما انها در اشتباه محض هستند. تمام ما ایرانیان مسئولیت و توانایى براى بهبود گرفتاریها داریم، مهم نیست در کجاى جهان هستیم تنها راهى که مقاومت وجنبش اینده میتواند این بار برنده شود اگر با هم همکارى نزدیک داشته و بتوانیم تشخیص توانایى و ظرفیت تمام مبارزین را در نظر بگیریم
جواد خادم
