ایسنا - محمد جواد ظریف، صبح روز یک‌شنبه به مناسبت فرا رسیدن هفته دولت در برنامه تلویزیونی "حالا خورشید" حضور یافت.
به گزارش ایسنا، وزیر خارجه کشورمان در ابتدای این برنامه که رضا رشیدپور، مجری حالا خورشید با اشاره به اینکه این دومین گفت‌وگوی وی با وزیر امور خارجه است پرسید این گفت‌وگو چه تفاوتی با گفت‌وگوی قبلی داشته است، تصریح کرد: آن گفت‌وگو در شرایطی انجام شد که تازه برجام به نتیجه رسیده بود و اجرای آن آغاز شده بود. توقعات مردم از برجام بالا بود و شاید ما هم در دولت و برخی از رسانه‌ها در افزایش این توقعات نقش داشتیم. امروز شرایط باتوجه به خروج آمریکا و فضای روانی که ایجاد شده متفاوت شده است. یک تلاش داخلی شد تا امید مردم به یاس تبدیل شود.
وی با بیان این که برجام یک پروژه‌ای بود که در کشور در سطح بالا در ارتباط با آن توافق شده بود، اظهار کرد: برجام یک سری امکانات را برای کشور فراهم کرده بود و ما می‌توانستیم از این امکانات استفاده کنیم ولی دعوای سیاسی را انتخاب کردیم و این دعوای سیاسی باعث یاس و ناامیدی شد.
ظریف در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به تفاوت ایران با برخی از کشورهای منطقه تصریح کرد: برخی از کشورهای منطقه از طریق خرید امنیت، خرید تسلیحات و سلاح‌های هسته‌ای می‌خواهند خود را حفظ کنند ولی جمهوری اسلامی امنیت و پیشرفتش وابسته به مردم است. برای همین است که چهل سال است دشمنان به مردم فشار می‌آورند. وظیفه دولت و وزارت خارجه این است که فشارها را کم کند. ما همه چیزمان از مردم است. امید مردم به آینده از هر چیزی مهمتر است. آمریکایی‌ها در حال حاضر بر روی فشار روانی و ایجاد جنگ روانی علیه ایران و شرکای بین‌المللی ایران متمرکز شده‌اند که به اهداف خود دست پیدا کنند.
وی در پاسخ به پرسش مجری این برنامه که آیا در برابر این فشارها راهکاری وجود ندارد؟ مردم اکنون می‌گویند برجام تمام شده و هیچ اتفاقی در زندگی آنها به واسطه این موضوع رخ نداده است؟ ادامه داد: ما در روابط بین‌الملل یک پلیس نداریم که هر کس تخلف کرد آن پلیس جریمه کند. البته روش‌های مختلفی برای پیگیری این تخلف وجود دارد. امروز می‌بینید که نزدیکترین متحدان آمریکا نیز در برابر آمریکا ایستاده‌اند و واقعیت این است که در صحنه بین‌المللی صهیونیست‌ها و آمریکایی‌ها قواعد حاکم را نقض می‌کنند.
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان با بیان این که آمریکایی‌ها مجبور شده‌اند که هیات‌های مختلفی را به نقاط مختلف دنیا جهت اعمال فشار به این کشورها در راستای کاهش روابط‌شان با ایران بفرستند به اقدام اخیر اتحادیه اروپا در اختصاص کمک ۱۸ میلیون یورویی به ایران اشاره کرد و گفت: این اقدام در راستای حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط صورت گرفته است البته عده‌ای در داخل فکر کردند که این مبلغ در ازای برجام پرداخته شده و در بوق ناامیدی دمیدند. در حالی که این ۱۸ میلیون یورو روش‌های همکاری را تبیین می‌کند و درراستای حمایت از شرکت‌های کوچک و متوسط است.
ظریف همچون گذشته به نقش شرکت‌های کوچک و متوسط در عرصه‌ی اقتصاد بین‌الملل اشاره کرد و افزود: متاسفانه همان طور که گفتم عده‌ای این کمک را ما به ازای برجام تلقی کردند در حالی که اشتباه بود. نماینده ویژه آمریکا در این ارتباط مصاحبه کرد و به این اقدام اروپایی‌ها اعتراض کرد.
وی با بیان اینکه ترامپ و آمریکایی‌ها به اهداف خود در مورد ایران نرسیده‌اند و درهمین راستا است که می‌بینیم پمپئو چندین بار سخنرانی کرد و ترامپ نمایش اجرا می‌کند برای مذاکره و گروه اقدام مالی علیه ایران در وزارت خارجه این کشور تشکیل می‌دهند، ادامه داد: برخی فکر می‌کنند این اقدامات از پیش تعیین شده است که این طور نیست. آمریکایی‌ها باور نمی‌کردند که در برابر چنین قرارداد مستحکمی قرار داشته باشند که نتوانند آن را به هم بزنند. آنها فکر می‌کردند که با فشار می‌توانند ایران را از توافق هسته‌ای خارج کنند و یا اقدامی انجام دهند که ایران را متهم به نقض برجام کنند و شوی تلویزیونی نتانیاهو در ارتباط با نمایش سی‌دی‌ها در همین چارچوب بود.
ظریف در پاسخ به این سوال مجری که مردم اکنون با فشارهای زیادی روبرو هستند و با گفتار درمانی نمی‌شود کاری کرد. مردم اکنون می‌بینند که شرکت‌های بزرگ از جمله توتال از ایران خارج شده‌اند، خاطر نشان کرد: وقتی که توتال نیز قراردادی را می‌بندد این قرارداد را با شرکت‌های کوچک و متوسط می‌بندد یک مدیریتی در مورد آن می‌کند و امکانات فاینانس را فراهم می‌کند و این از روش‌های دیگر نیز قابل انجام است.
وی با بیان این که این یک واقعیت است که اقتصاد آمریکا یک اقتصاد بزرگ در دنیاست و نمی‌توان نقش آن را نادیده گرفت، ادامه داد: همان طور که گفتم سیاست خارجی باید تلاش کند که بار را از دوش مردم بردارد. ما در یک صحنه واقعی زندگی می‌کنیم. سیاست خارجی همه چیز کشور نیست و همه کار را انجام نمی‌دهد. سیاست خارجی می‌تواند زمینه‌ای برای فشار بیشتر به کشور و یا برای برداشتن فشار و تعدیل آن فشارها باشد.
وزیر امور خارجه با تاکید بر این که مجموعه سیاست‌های یک کشور روابط خارجی را شکل می‌دهد، ادامه داد: کاری که دیپلماسی می‌تواند بکند این است که هزینه و اقدام را برای آمریکایی‌ها بالا ببرد.
این دیپلمات عالی رتبه کشورمان در واکنش به سوال دیگر مجری این برنامه مبنی بر این که مردم می‌پرسند که این همه کشور در دنیا هستند که روابط خوبی با دیگر کشورها دارند و فشاری بر روی آنها نیست ولی چرا در مورد ایران این گونه است و دائم وزرای خارجی ایران می‌گویند فشار بر روی ماست تصریح کرد: یک دلیل وجود دارد این است که ما خودمان انتخاب کردیم که یک جور دیگر زندگی کنیم.
وی خطاب به جوانان کشور گفت: آیا شما دوست دارید که یک رئیس‌جمهور خارجی بیاید و بگوید که اگر من چتر حمایتی خود را از روی شما بردارم شما سه هفته دوام نمی‌آورید. قطعا هیچ ایرانی دوست ندارد این حرف را بشنود ولی ترامپ به صراحت در مورد برخی از کشورهای مطقه این حرف را می‌زند و واقعیت هم درمورد بعضی از کشورها این گونه است.
ظریف در پاسخ به سوال دیگر رضا رشیدپور مبنی بر این که عده‌ای معتقدند که ما بیشتر نگاه‌مان به خارج بوده مثلا این که آمریکا و اروپا چه کرده‌اند و یا چه میزان می‌خواهند به ما کمک کنند و داخل نادیده گرفته شده است و به آن توجه نشده است و احتمالا کشورهایی که ترامپ در مورد آنها صحبت می‌کند نیز در داخل کشورشان قدم‌های مثبتی بر نداشته‌اند گفت: واقعیت امر این است که اگر به تحولات داخل کشور در طول این ۴۰ سال و یا حتی ۵ سال اخیر نگاه کنیم می‌بینیم که ما در زمینه‌های مختلفی به خودکفایی رسیده‌ایم. اتفاقات مهمی در حوزه‌های صنعت و تکنولوژی کشور رخ داده است این تحولات مهم بوده است البته در دنیای کنونی هر چه قدر شما کار بکنید کافی نیست چرا که سرعت تحولات بین‌المللی بسیار زیاد است و ما باید این فعالیت‌ها را در شرایطی انجام می‌‌دادیم که محدودیت‌ها نیز در برابر ما وجود دارد.
وزیر امور خارجه در پاسخ به این سوال که مردم وضعیت ترکیه را مثال می‌زنند و این که چرا ترکیه به عنوان یک کشور همسایه ما وضعیتش این گونه نیست اظهار کرد: همین ترکیه شما دیدید که به خاطر فشارها در مدت بسیار محدودی ارزش پولش به یک سوم رسید. وقتی فشارهای خارجی به کشورها وارد می‌شود این موضوع با محدودیت قانونی روبرو نیست و این فشارها تاثیر می‌گذارد ما تاکنون تا حد زیادی از این فشارها مصون مانده‌ایم و باید توجه داشت که در کنار این مسائل مجموعه‌ای از دعواهای بی معنای داخلی و اختلافات جو روانی ایجاد کرد و این مجموعه را تکمیل کرد. این فشارهایی که اکنون به مردم وارد می‌شود دارای مبنای اقتصادی است ولی باید توجه کنید که جدا از میزان نقدینگی شاخص‌های اقتصادی ما بدنیست.
ظریف در پاسخ به این سوال رشید پور که به نظر وی چرا درهنگامی که ارزش پول ایران کاهش پیدا کرد مردم ایران به مانند ترکیه در صحنه برای تبدیل دلار و طلاهای خود به پول ملی کشور در صحنه حضور پیدا نکردند گفت: این به صورت نمایشی بود.
رشید پور از ظریف پرسید: که چرا این رفتار نمایشی در داخل کشور ما رخ نداد و مردم درصحنه حتی اگر نمایشی باشد حضور پیدا نکردند آیا این نشان دهنده فاصله بین مردم و سیاست‌مداران نیست که وی در پاسخ گفت: در زمان جنگ ما این رفتار را از سوی مردم شاهد بودیم. مردم ما هر وقت احساس کرده‌اند که کشور با خطر روبه‌رو است در صحنه حضور پیدا کردند. آمریکایی‌ها یک جنگ اقتصادی را علیه ایران سامان داده‌اند و مهم این است که مردم و جناح‌های سیاسی در این جنگ اقتصادی بازی نکنند و وارد آن نشوند.
وی ادامه داد: نمی‌توان انتظار داشت در شرایطی که مردم فساد را در کشورمی‌بینند همانند دوران جنگ در صحنه حضور پیدا کنند. دراینجا لازم است که ما یک نوع بازگشت به خویشتن خویش داشته باشیم و بررسی کنیم که چه شد که از میزان ایثار مردم کم شد. ولی من همچنان معتقدم که مردم در همه بزنگاه‌ها علیرغم همه مشکلات به صحنه می‌آیند و اگر احساس کنند تمامیت ارضی و حاکمیت ملی آنها به خطر افتاده برای دفاع در صحنه حضور پیدا خواهند کرد.
وی در پاسخ به واکنش مجری که گفت این جناح‌های سیاسی و سیاسیون هستند که باید به خویشتن خویش بازگردند و فقط نباید از مردم انتظار داشت گفت: بله، ما باید از همه جناح‌های سیاسی این موضوع را بخواهیم حتما مسئولان باید متوجه شوند که هزینه‌ی دعواهای سیاسی باعث آسیب به مردم می‌شود.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر این که این مردم بودند که برجام را فراهم کردند، ادامه داد: ترامپ می‌گوید برجام یک کلاه بزرگ بر سر آمریکا بود. در حالی که ترامپ این حرف را می‌زد عده‌ای از دوستان می‌گفتند که آمریکا از برجام خارج نمی‌شود چون به نفع آمریکاست ولی ما دیدیم که خارج شد.
رشید پور با اشاره به این قسمت صحبت ظریف که بخشی از دولت و رسانه‌ها در افزایش توقعات مردم در برجام نقش داشته‌اند خطاب به وزیر خارجه گفت: شبی که برجام امضا شد عده‌ای از مردم به خیابان‌ها آمدند و یک هزار تومانی را دربرابر یک دلار قرار دادند. چرا در آن موقع چیزی گفته نشد که انتظارات بالا نرود یا آقای روحانی آمد و گفت با برجام دیوار تحریم‌ها فرو ریخت و ما مردم را امیدوار کردیم چرا آن موقع جلوی این توقع زیاد گرفته نشد که ظریف در واکنش گفت: ما هنوز هم مردم را امیدوار می‌کنیم چرا که امکانات کشور زیاد است و وظیفه جناح‌های سیاسی این است که امید ایجاد کنند. این که یک عده‌ای یک هزار تومانی و یک دلار را در دست گرفته بودند این کار را دولت نکرده بود و حتی اگر این اتفاق می‌افتاد به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان این برای اقتصاد ما مهلک بود و شرایط ناهنجاری را ایجاد می‌کرد ما نیاز داریم که تعادل ایجاد کنیم.
ظریف با بیان این که اگر از بسیاری از اقتصاد دانان بپرسیم که چرا وضعیت ارز این گونه است قبل از بحث نقدینگی به مساله امید به آینده و اطمینان داشتن مردم به آینده اشاره می‌کنند در پاسخ به سوال مجری برنامه که چه کسی این امید را از بین برده است گفت: یکی از کسانی که می‌خواهد این اطمینان از آینده را از بین ببرد آمریکایی‌ها هستند، صهیونیست‌ها هستند البته من هم معتقدم که نباید همه چیز را گردن استکبار جهانی انداخت. در دانشگاه نیز به همکاران و دانشجویانم می‌گفتم که راحت‌ترین کار این است که همه چیز را گردن استکبار جهانی انداخت در حالی که این اشتباه است. در داخل کشور نیز کسانی امید به آینده را به ناامیدی تبدیل کردند. ما می‌توانیم در مردم امید یا ناامیدی تزریق کنیم ولی متاسفانه عده‌ای حساب شده تلاش کردند که مردم را ناامیدکنند. هر چه مقام معظم رهبری در سخنان خود تاکید می‌کردند که ما در داخل کشور امکانات فراوانی داریم و با تکیه بر امکانات و همچنین اقتصاد مقاومتی می‌توانیم به پیش برویم عده‌ای دائم می‌گفتند خارجی‌ها فشار می‌آورند. آمریکا فلان تحریم را اضافه کرد. فلان کار را کرد مگر در دوران گذشته هر روز به تحریم‌ها اضافه نمی‌شد. در آن دوران تازه کشورهای دیگر نیز با آمریکا همراهی می‌کردند ولی در آن دوران تلاش نمی‌کردیم که دل مردم را خالی کنیم.
ظریف با تاکید بر این که این مردم بزرگترین سرمایه ما هستند و مردم بودند که پشت ما آمدند، ادامه داد: آنچه که اوباما را مجبور به مذاکره با ایران کرد این پشتوانه حضور مردم بودم چون آنها با مشاهده این حضور ناامید شده بودند. این پشتوانه می‌تواند ترامپ را هم ناامید کند. ما به مردم نیاز داریم. مردم در طول ۴۰ سال گذشته همراهی خوبی کردند و با توجه به امکانات کشور پیشرفت‌های خوبی در کشور صورت گرفته است.
رشید پور در واکنش به انتقادات تلویحی ظریف از صدا و سیما و نقش این رسانه در ایجاد ناامیدی در بین مردم با برجسته کردن برخی از فشارها خطاب به ظریف گفت: ما در تلویزیون همواره تلاش می‌کنیم که مردم امیدوار باشند. خیلی جاها در دولت نقص است و فحشش را ما می‌خوریم و ما بر اساس دستورالعمل مدیران‌مان تاکید داریم که امید به آینده را در بین مردم زنده نگه داریم ولی به نظر شما به بازنشسته‌ای که حقوق خود را دریافت نکرده، کارمندی که حقوقش دیر شده و خودروسازی که با مشکل روبروست باید چه گفت و قطعا این شرایط فقط دلایل خارجی ندارد.
ظریف در واکنش به گفته‌های رشیدپور گفت: بله من هم معتقدم که باید به همه دلایل توجه کنیم. همانطور که گفتم آمریکا یک کشور بزرگ است و دارای یک اقتصاد بزرگ است ولی فشارهای آن یک دلیل است؛ باید به دلایل دیگر بپردازیم.
ظریف با تاکید مجدد مبنی بر این که در حال حاضر همه متحدان آمریکا در برابر سیاست‌های این کشور در مورد ایران ایستاده‌اند ادامه داد: البته من پیش از این نیز گفته‌ام که تلاش‌های صورت گرفته از سوی کشورهای اروپایی در برابر سیاست‌های آمریکا کافی نیست و آنها همچنان هزینه کافی نپرداخته‌اند. نارضایتی از سیاست‌های آمریکا وجود دارد ولی این که دنیا آماده شده که در برابر این سیاست‌ها و مقابله با آنها هزینه کافی بپردازد نه؛ این آمادگی نیست.
وی با تاکید بر این که دولت یازدهم وقتی بر روی کار آمد یک اجماع امنیتی علیه ایران وجود داشت و اکنون این اجماع امنیتی فرو ریخته است ادامه داد: منظور آقای روحانی از فرو ریختن دیوار تحریم‌ها نیز در این راستا بود. تحریم‌ها مبتنی بر وجود یک اجماع امنیتی علیه ایران بود.
ظریف در بخش دیگری از صحبت‌های خود در مورد آخرین وضعیت ایرباس و بوئینگ و این که آیا قرارداد آنها با ایران لغو شده است گفت: این تعهد را آمریکا داده بود که اجازه دهد این هواپیماها به ایران وارد شود. یک نکته مهم دراین زمینه این است که آمریکایی‌ها می‌گویند طرفدار مردم هستند. آقای پمپئو سخنرانی می‌کند با عنوان شنیدن صدای مردم ایران و چرا اولین تحریمی که اجرا کردند تحریم هواپیما است.
وی با بیان این که مجوز این موضوع از زمانی که ترامپ سخنرانی کرد قطع شد و آنها تخلف کرده‌اند گفت: آنها درواقع هم برجام را نقض کردند و هم قرارداد ۱۹۵۵ که بین ایران و آمریکا بود را نقض کردند و ما بر اساس این دو موضوع شکایت‌مان را از آمریکا پیگیری می‌کنیم. در حال حاضر دعوای حقوقی ایران با آمریکا در این ارتباط در دیوان بین‌المللی لاهه مطرح است و این هفته زمان شروع رسیدگی به این پرونده است.
در ادامه این برنامه که مجری آن تلاش می‌کرد سوالات به ظاهر متفاوتی از ظریف بپرسد خطاب به وزیر خارجه گفت: ۸ سال به مردم می‌گفتند که نفت را بر سر سفره شما می‌آوریم آیا این اتفاق افتاد. ۸ سال بعد می‌گفتند برجام را بر سر سفره می‌آوریم آیا این اتفاق افتاد و اکنون نیز آنچه که برای مردم مانده یک چالش حقوقی بین ایران و آمریکا است که در دادگاه لاهه مطرح است. اما باید توجه کنیم که مردم اقتصاد خوب وپویا می‌خواهند هواپیمامی‌خواهند که سوار شوند اینکه شما مطرح کردید برای مردم شاید این مسائل نشود که ظریف در پاسخ به این گفته رضا رشید پور گفت: ابزارهایی که در روابط بین‌الملل داریم ابزارهای مشخصی است ایران اکنون یک قدرت منطقه‌ای است و این یک واقعیت است. برجام می‌توانست موانعی که در راه پیشرفت کشور به هر دلیلی ایجاد شده بود بردارد واین موانع برای دو سال و نیم برداشته شد.
مجری برنامه خطاب به ظریف گفت: کدام موانع برداشته شد که ظریف در پاسخ گفت: خیلی از موانع. من از شما سوال می‌کنم که وضعیت ما با دو سال و نیم قبل چه تفاوتی کرده است آیا وقتی برجام تصویب شد هیچ اتفاقی نیفتاد. واقعیت این است که ما باید خودمان بیش از هر چیزی به ایجاد امید و سرمایه داخلی توجه داشته باشیم و در این ارتباط تلاش کنیم ما باید به مردم امید دهیم چرا که این مردم هستند که آینده را می‌سازند.
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به این سوال مجری برنامه که «آیا حافظ امنیت سرمایه گذاری خارجی و داخلی در ایران هستید؟» گفت: ابتدا باید عرض کنم که بنده و اعضای هیات دولت مسئولیت مشترکی داریم، در حوزه امنیت سرمایه‌گذاری کارهای زیادی را انجام داده‌ایم، بقیه کارها نیز در دست انجام است، نظر رئیس جمهور نیز، همین است.
وی تصریح کرد: در برخی از استان‌ها به صورت نمونه اقداماتی انجام شده که روند صدورمجوز سرمایه‌گذاری از چندین ماه به چندین هفته کاهش پیدا کرده و البته کارهای دیگری هم وجود دارد که باید انجام دهیم، باید در نظر داشت که شاخص رقابت‌پذیری و کسب و کار در جمهوری اسلامی ایران بسیار بهبود پیدا کرده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان خاطرنشان کرد: این آمار و ارقام را مردم می‌توانند ببینند، مهم این است که مردم واقعیت را ببیند، روند بسیار شدیدی که به سمت فشارهای مضاعف بین‌المللی می‌رفت متوقف شد و امروز علیرغم دست و پازدن‌ها اجماع جهانی علیه آمریکا است و ما در حال کار هستیم، یقین دارم می‌توانیم با استفاده از شرایط بین‌المللی از این مرحله عبور کنیم.
ظریف ادامه داد: آمریکایی‌ها این دفعه با غلظت و نفرت شدید وارد این حوزه شده‌اند.
در این هنگام مجری برنامه اظهار کرد؛ آمریکایی‌ها تمام توان و تلاش‌شان را مصرف کردند و وزیر امور خارجه کشورمان نیز تاکید کرد: تمام توان و تلاش ما مردم هستند، نه باید مردم خود را از ما جدا کنند نه ما خود را از مردم جدا بدانیم.
رشیدپور مجری این برنامه اظهار کرد: مردم می‌گویند نتیجه متحد شدن علیه آمریکا آیا همین ۱۸میلیون یورو پول است ما همان را هم نخواستیم که وزیر امور خارجه کشورمان گفت: اروپایی‌ها تعهداتی دارند که باید اجرایی شود. انتخابی که انجام دادیم کم هزینه‌ترین برای مردم بوده است گرچه ما انتخاب‌های راحت‌تری هم داشتیم و انتخابی که نظام داشت راحت‌تر بود اما برای مردم کم هزینه‌ترین را انتخاب کردیم و همین را هم دنبال می‌کنیم.
وی تصریح کرد: در واقع اروپایی‌ها یک رشته تعهدات دارند که ایران باید نفت خود را بفروشد. شما می‌بینید که وزیر خارجه آلمان در این زمینه چه اظهاراتی داشته است گرچه صدراعظم آلمان موضع گیری دیگری را اتخاذ کرد.
ظریف تصریح کرد: روابط بین‌الملل یک شبه اتفاق نمی‌افتد باید روند خود را طی کند این که آلمان می‌گوید ما نمی‌توانیم به آمریکا اعتماد کنیم مساله قابل توجهی است. اروپا و آمریکا دو متحد قدیمی هستند و باقی خواهند ماند و ما نمی‌توانیم آنها را از یکدیگر جدا کنیم.
وی افزود: اروپایی‌ها منافع‌شان سیستم مالی، امکانات اقتصادی و دفاعی‌شان به گونه‌ای است که باید زمینه‌هایی را ایجاد کنند تا آسیب‌پذیری کمتر شود.
مجری برنامه در این هنگام سوال کرد مساله‌ای که شما می‌فرمایید امروز برای مردم چه فرقی می‌کند. ظریف پاسخ داد: فرقش این است که هنوز اروپایی‌هاتضمین می‌کنند که ایران نفتش را بفروشد و پول آن به کشور برگردد.
وزیر امور خارجه کشورمان از مجری برنامه این گونه سوال کرد که اگر برجام نبود چه می‌شد؟ و خود ادامه داد: آن وقت ترامپ در شرایطی روی کار می‌آمد که برجامی وجود نداشته و اروپا و آمریکا علیه ایران متحد بودند.
در ادامه مجری برنامه این طور سوال کرد که اگر به طور کلی برجامی وجود نداشت دلار چند بود؟ و ظریف گفت: اگر برجامی نبود احتمالا قیمت دلار ِامروز، قیمت ۴ سال قبل بود و مجری برنامه گفت: شاید ۱۰هزار تومان. وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه اظهار کرد: من اقتصاد دان نیستم بگویید اقتصاددانان پاسخ شما را بدهند در سال ۹۲ فروش نفت ما زیر یک میلیون بشکه بود و روند سقوط قیمت نفت آغاز شده بود. در آن شرایط سیاست آمریکایی‌ها این بود که فروش نفت ایران را به زیر صفر برسانند. نمی‌توانستند الان هم نمی‌توانند. این‌ها چیزهایی است که برجام متوقف کرده. درواقع برجام مانع اجماع بین‌المللی علیه ایران شد.
ظریف ادامه داد: سیاست خارجی نباید باری بر دوش مردم باشد بلکه باید بار را کمتر کند.
مجری برنامه خطاب به ظریف گفت: آیا شما عصبانی هستید و وی هم با لبخند پاسخ داد: نه خیر این گونه نیست.
در ادامه این برنامه مجری به رقم تورم طی دو سال گذشته اشاره کرد و گفت: تورم ۸ درصدی که هر سال شاهد افزایش قیمت‌ها بوده‌ایم چگونه اتفاق افتاده است؟ و وزیر امور خارجه پاسخ داد یعنی کالاها و اجناس سالی ۸ درصد افزایش قیمت داشته است.
وی همچنین تاکید کرد: بنده یاد گرفته‌ام در حوزه‌ای که تخصص ندارم حرف نزنم. کسانی که در حوزه تخصصی ما صحبت می‌کنند خیلی خاکی می‌روند.
مجری برنامه در این هنگام اظهار کرد: شما معتقدید که برخی از اظهار نظرها در عملکرد اختلال ایجاد می‌کند به ویژه اظهار نظرهایی که می‌تواند تاثیر بد در شرایط بین‌المللی باقی بگذارد، که ظریف گفت: به طور مثال ممکن است در جمع کوچکی دریک شهرستان سخنرانی شود اما ناگهان برخی از اظهارات در تیتر اخبار قرار می‌گیرد و باید بگویم که برای کاهش این شرایط در شورای عالی امنیت ملی بحث‌هایی شد اما واقعیت این است که کشور ما چند صدایی است و این از مواهب کشور ما است.
در ادامه این گفت‌وگوی تلویزیونی مجری برنامه وارد مباحث مربوط به کنوانسیون دریای خزر شد و خطاب به وزیر امور خارجه کشورمان گفت: می‌دانید در حوزه خزر مردم چه چیزهایی می‌گویند برخی از این صحبت‌ها خیلی تند است می‌گویند خیانت شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان هم گفت: این دفعه اول نیست زمان برجام هم همین بود.
درهمین زمینه مجری برنامه اظهار کرد: مردم می‌گویند در شرایط فعلی بین‌المللی چرا باید در مورد خزر مذاکره می‌کردیم؟ آیا الزامی برای این کار وجود داشت؟
ظریف هم در پاسخ گفت: مذاکرات خزر از ۲۰ سال پیش شروع شده و یک سال گذشته به نتیجه رسیده است و ما اصلا در شرایط سختی نبودیم. بلکه طی یکسال اخیر همسایگان ما در شرایط سختی بودند و در این مدت در مورد تنظیم متون، تطابق ترجمه‌ها بحث‌های زیادی انجام شد.
وی تاکید کرد: اصل کنوانسیون خزر برای یک سال پیش بوده و از ۲۰ سال پیش هم مذاکرات آن شروع شده البته سوء تفاهم‌هایی را ایجاد کردند تبلیغاتی مطرح شد مخصوصا از سوی کسانی که در دوره حکومت آنها ایران نمی‌توانست از یک خط مهم آن طرف‌تر برود. این افراد وانفسا وا ایرانا به راه انداختند.
وزیر امور خارجه خاطر نشان کرد: کنوانسیون کنونی حاصل مذاکرات جدی است و منافع بسیاری برای ایران دارد. مردم هر سوالی دارند شما بپرسید جواب می‌دهیم.
در این هنگام مجری برنامه گفت: مردم می‌پرسند که خزر را چند فروختید؟ و ظریف پاسخ داد: این سوال نتیجه همان ایجاد فضای یاس است که خزر این جوری شد کف دریای عمان را صیادان چینی بردند. اما باید بگویم در مورد خزر اصلا سهمی معلوم نشده این که برخی می‌گویند ایران ۵۰ درصد سهم دارد بروند نقشه را ببینند که چگونه ایران می‌تواند ۵۰ درصد سهم داشته باشد؟ یا باید آذربایجان وترکمنستان اصلا منابعی از خزر نداشته باشند یا این که کله قندی درست کنیم تا داخل روسیه برود وبعد بگوییم سهم ایران ۵۰ درصد است. آیا خزر یک دایره است که بتوانیم یک خط برای آن رسم کنیم؟
وی ادامه داد: در دوران شاه به خاطر عدم خودباوری که وجود داشت و علیرغم وابستگی به غرب، شوروی اجازه نمی‌داد که این خط به درستی تقسیم شود و حتی کشتی عبور کند. در حالی که در همان زمان‌ها باکو برای ۷۰ سال نفت استخراج می‌کرد. لذا در دهه ۹۰ میلادی که شوروی فروپاشید بنده در وزارت امور خارجه در بخش معاونت حقوقی مشغول به کار بودم جلسه‌ای برگزار شد. معاونان حقوقی وزارت خارجه ۵ کشور در آن حضور داشتند و پیش از آن هم روسیه با قزاقستان و آدربایجان منابع زیر بستر رابین خود تقسیم کردند و ما هیچ نقشی نداشتیم و این اتفاق می‌توانست در مورد سطح دریا هم رخ دهد.
وی تاکید کرد: تا جایی که به سهم ایران مربوط می‌شود در زیر بستر هیچ اتفاقی نیفتاده و این چهار کشور هم از اعضای اتحاد جماهیر شوروی بودند و همین تقسیمات در زمان ما هم بوده است. این‌ها آن زمان بین خود مرز بندی کرده و یک خط حسین قلی آستارا کشیده بودند و اگر ادامه پیدا می‌کرد در روی زمین هم تصمیم‌گیری می‌کردند.
ظریف ادامه داد: آن چه که در این کنوانسیون مورد بررسی قرار گرفته یک توفیق بسیار بالای سیاسی اقتصادی و حقوقی نصیب ایران شده است که یک مورد آن عدم حضور نیروهای نظامی خارجی در خزر است. مساله دیگر عدم استفاده از قلمرو کشورهای همسایه برای اقدام علیه ما است. گرچه برخی‌ها می‌گویند برای روسیه چنین شرایطی ایجاد شده اما در قراردادهای ۱۹۲۰ و ۱۹۴۰ این منافع برای شوروی بود در حالی که کنوانسیون فعلی منافع ما را تضمین می‌کند.
وزیر امور خارجه کشورمان ادامه داد: در این قرارداد خط مبدا فقط می‌تواند با توافق ۵ کشور تعیین می‌شود و هیچ کشوری نمی‌تواند برای خودش خط مبدا تعیین کند و ضمن این که خط مبدا در این دریا مقررات ویژه خاص خود را دارد.
وی تصریح کرد: البته باید در نظر داشته باشیم که ساحل خزر در سمت ایران با ساحل کشورهای دیگر تفاوت دارد. ساحل سایر کشورهای طرف کنوانسیون دندانه دار است و ساحل ما صاف و روش خط مبدا برای این گونه سواحل خط ساحل است ما باید بتوانیم از خط ساحل استفاده کنیم.
وی تاکید کرد: هنوز توافقی راجع به بستر انجام نشده است و باید در این مورد مذاکرات دیگری انجام شود.
ظریف گفت: ۲۰ سال قبل روسیه و آذربایجان و قزاقستان منطقه خود را تقسیم کرده بودند، مجری برنامه هم اظهار کرد: یعنی در زمان آقای خاتمی. ظریف گفت: شاید قبل‌تر از آن و وی بار دیگر گفت: یعنی در زمان آقای هاشمی و وی اظهار کرد: شاید همان زمان‌ها.
وزیر خارجه تاکید کرد: آنچه که مابه دنبال آن هستیم تعیین زیر بستر است. در زیر بستر الان با آذربایجان همکاری‌های خوبی داریم. مجری برنامه اظهار کرد: یعنی از ۲۰ سال پیش درگیر این مساله هستیم و هنوز هم به نتیجه نرسیدیم و وزیر خارجه پاسخ داد این‌ها ۷۰ سال است که در حال استخراج نفت هستند و کار می‌کنند و تلاش هم می‌کردند که آن چه در زمان شاه بود تحمیل کنند.
مجری برنامه خطاب به ظریف گفت: یک بار دیگر اگر امکان دارد آنچه در دوران پهلوی انجام شده بود را بفرمایید و وزیر خارجه کشورمان اظهار کرد: درست است که ما با رژیم گذشته خوب نیستیم اما همکاران من در وزارت خارجه آن دوران بارها مخالفت خود را اعلام کرده بودند. حتی روسیه اجازه نمی‌داد کشتی‌های ما از دریای خزر عبور کند و حدودا سهم ۱۱ و چند درصدی برای ایران وجود داشت.
مجری برنامه سوال کرد: الان سهم ایران در خزر در بستر و زیر بستر تعیین شده یا خیر؟ و وزیر خارجه پاسخ داد: این موضوع موکول به این است که خط مبدا تعیین شود اگر این گونه شود سهم ایران مانند بقیه کشورها است.
وی در ادامه پاسخ به موضوع خزر گفت: البته ما شاهد هستیم که در مساله برجام نیز ترامپ می‌گوید کلاه بزرگی سر آمریکا رفت و خیانت است.
ظریف در ادامه خاطر نشان کرد: خزر برای جمهوری اسلامی ایران و این دولت مهمترین مساله است و برای وزارت خارجه تمامیت ارضی، حاکمیت ملی و امنیت مردم جزو خطوط قرمز است. ما اجازه نخواهیم داد یک وجب از خاک ایران به بیگانه برود. البته تلاش‌های سازمان یافته‌ای انجام می‌شود که امید مردم نسبت به آینده کم شود، اما بنده اطمینان می‌دهم که هیچ اتفاقی نیفتاده و کنوانسیون خزر برای ما منافع ملی را در بر دارد و یک دستاورد است. اگر دستاورد نبود امضا نمی‌کردیم. هم من و هم رئیس‌جمهور می‌دانستیم که این فضاسازی‌ها انجام خواهد شد و متاسفانه در شرایطی هستیم که فضاسازی‌ها به یک واقعیت تبدیل شده و دعوای داخلی حد و مرزی ندارد و این اتفاق و حفظ منافع ملی در تاریخ باقی خواهد ماند.
وی تصریح کرد: کنوانسیون خزر باید به تصویب مجلس برسد و بعد اجرایی شود، اما باید تصمیم بگیریم که آیا تا زمان تعیین خط مبدا آن را برای تصویب به مجلس شورای اسلامی بفرستیم و یا این که بعد از تعیین خط مبدا این کار انجام شود که بسته کاملی باشد.
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوال مجری برنامه درباره‌ی فعالیت کشتی‌های چینی در دریای عمان گفت: این موضوع یک بحث تجاری است و سازمان بنادر و یا شیلات و کشتیرانی می‌تواند در مورد آن صحبت کند. البته روش‌های مختلفی وجود دارد که شرکت‌هایی که اقدام به صید می‌کنند می‌توانند با شرکای دیگر خود در منطقه مد نظر فعالیت داشته باشند.
وی تصریح کرد: بنده تخصصی در این زمینه ندارم و تا جایی که می‌دانم انجام چنین کارهایی غیر مرسوم نیست. ما منابعی مانند نفت داریم که می‌توانند باقی بمانند، اما موجودات زنده‌ای مانند ماهی‌ها در دریا اگر استفاده نشوند نابود می‌شوند.
مجری برنامه سوال کرد یعنی شما معتقد هستید که کشور دیگری از دریای ما می‌تواند استفاده کند؟ و ظریف پاسخ داد: بحث کشور نیست یک شرکت می‌تواند با یک شرکت خارجی معامله اقتصادی داشته باشد نه این که اجازه دهند که چین فلان اندازه از دریا برای خود داشته باشد.
در این هنگام مجری برنامه خطاب به وزیر خارجه گفت بنده قانع نشدم و از رئیس شیلات هم دعوت خواهم کرد که در این مورد پاسخ دهد زیرا آنجا صیادان ایرانی هم وجود دارند که روزی‌شان از این طریق تامین می‌شود.
وزیر خارجه اظهار کرد: اگر نتوانیم در عمق ۲۰۰متری صیادی را انجام دهیم شرکت‌های ایرانی که در این بخش مسئولیت دارند می‌توانند با مشارکت شرکت‌های دیگری اقدام به این کار کنند.
به گزارش ایسنا، در ادامه این برنامه مجری از وزیر خارجه سوال کرد که چرا طی ۵- ۶ سال اخیر فقط صحبت از کشورهای اروپایی - آلمان و فرانسه و... است و صحبت از کشورهای منطقه مثل پاکستان و افغانستان و قطر و آذربایجان نیست. تمهیدات وزارت خارجه در مورد مسائل منطقه‌ای چگونه است.
وزیر امور خارجه کشورمان پاسخ داد: دوستان بیشتر سفرهای اروپا را مطرح کردند در حالی که بیشترین سفرهای بنده و رئیس‌جمهور در منطقه بوده است و این هفته هم به پاکستان می‌روم. بنده چند ماه قبل هم در پاکستان با یک هیات تجاری خوب حضور داشتم و سفرهایی که انجام می‌دهم رسمی و دو جانبه است.
وی اظهار کرد: ما با قطر رفت و آمد بسیار داریم. امارات، بحرین و عربستان خودشان تصمیم گرفتند که دنبال تنش باشند اما ما از این که تصمیم‌شان را عوض کنند استقبال می‌کنیم و اکنون خود آنها به این نتیجه رسیده‌اند که نمی‌توانند روی آمریکا حساب باز کنند بلکه باید روی منطقه حساب کنند.
وی تصریح کرد: سیاست ما فشردن دست‌های یکدیگر است. مجری برنامه از ظریف سوال کرد حتی عربستان؟ و ظریف پاسخ داد: بله. سیاست ما همسایگی و گفت‌وگو است. گفت‌وگوهای منطقه‌ای برای ما مهم است. امروز بهترین روابط را با آذربایجان، ترکیه، ارمنستان، عراق، عمان و پاکستان و افغانستان داریم. البته روابط خوب به این معنا نیست که اختلاف نداشته باشیم.
ظریف یادآور شد: با افغانستان ۵ کمیته در مسائل مختلف را پیگیری می‌کنیم.
رشیدپور سوال کرد: آیا این موضوع راجع به هیرمند هم است. و وزیر امور خارجه کشورمان پاسخ داد: بله، یکی از موضوعاتی است که ما همواره در مورد آن بحث می‌کنیم البته تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی وقت گیر است و مانند این می‌ماند که یک فردی که خواستگاری می‌رود ۵۰ درصد مساله قابل حل است.
مجری برنامه سوال کرد: آیا واقعا از پس افغانستان بر نمی‌آیید؟
ظریف پاسخ داد: نه اصلا مساله برآمدن نیست، چرا برمی‌آییم. باید بتوانیم تمام امکانات را با هم جمع کنیم. البته ما مراودات زیادی در مسائل مختلف مانند مهاجرین و تجارت با افغانستان داریم.
وزیر خارجه تصریح کرد: هنر سیاست خارجی این است که با همکاری دستگاه‌های داخلی تمامی امکانات را جمع کند و ما به عنوان یک کشور بزرگ منطقه نسبت به همسایگان به خصوص همسایگان مسلمان خود احساس تعهد داریم.
ظریف بار دیگر یاد آور شد: بنده و آقای اشرف غنی تقریبا دو سال گذشته در مسائل مختلفی مانند امنیت، اقتصاد، آموزش و محیط زیست و آب با یکدیگر توافق کردیم کمیته‌هایی تشکیل شد و جلساتی هم تاکنون برگزار شد. امیدوار هستیم که نتایج این جلسات به یک قرارداد جامع بین ما و افغانستان منجر شود. انشاءالله مساله آب هیرمند، هامون و هریررود هم قابل پیگیری است اما برای حل مشکل کم آبی باید به دنبال روش‌های جدید باشیم. در این زمینه معاونت علمی و فن‌آوری رئیس‌جمهور و وزارت نیرو توفیقات خوبی داشتند و ما برای حل مشکلات باید نگاه‌مان به داخل باشد.
وی خاطر نشان کرد: در مورد ماجرای هیرمند قراردادی داریم که افغان‌ها موظف هستند سالانه آب هیرمند را به داخل ایران بفرستند. این قرارداد باید اجرا شود.
در ادامه این برنامه مجری از ظریف درباره این که رئیس جمهور وی را مامور بررسی مساله هورالعظیم کرده است پرسید که وزیر امور خارجه کشورمان پاسخ داد: رئیس جمهور به سه دستگاه دستور دادند که یکی از آنها وزارت خارجه است. ما باید با دولت عراق مذاکره کنیم و حتی یکی از موارد گفت‌وگو با ترکیه است. باید مانع از این شویم که سدسازی‌ها ادامه داشته باشد. این مساله آثار محیط زیستی برای ایران دارد بنابراین ما و عراق باید بتوانیم با ترکیه گفت‌وگو کنیم.
مجری برنامه از وی سوال کرد: ضرب‌الاجلی در این مساله وجود دارد؟ که وزیر امور خارجه کشورمان پاسخ داد: در این گفت و گوها ما یک طرف قضیه هستیم. باید با طرف خارجی هم به نتیجه برسیم. به عنوان مثال در مورد خزر دیدیم که ۲۱ سال مذاکره انجام شده است.
همچنین مجری برنامه اظهار کرد: ما باید بخش عمده‌ای از بازار عراق و افغانستان را بچرخانیم وقتی نگاه‌مان به تولید داخل نیست آن را نمی‌توانیم رونق دهیم.
وزیرخارجه کشورمان تصریح کرد: چرا نمی‌توانیم ما باید شرکت‌های عمده‌ای برای صادرات داشته باشیم.
رشید پور خطاب به ظریف گفت: آیا می‌توانیم به ترکیه بگوییم اگر سد سازی را متوقف نکنید صادرات فلان کالا و تولید استراتژیک را متوقف می‌کنیم؟
ظریف هم پاسخ داد: ما باید تلاش کنیم با روابط دیپلماتیک‌تری گفت‌وگو کنیم.
مجری برنامه گفت: خوب شد بنده وزیر خارجه نبودم.
در ادامه نیز وزیر خارجه کشورمان اظهار کرد: ما باید از توانمندی داخلی برای پیشبرد اهداف خارجی استفاده کنیم.
در پایان برنامه نیز مجری از ظریف پرسید آیا همچنان به جمله خود که هرگز یک ایرانی را تهدید نکن پا برجا هستید که ظریف هم تاکید کرد: کماکان پابرجاست.
به گزارش ایسنا، وزیرخارجه در آغاز این برنامه تلویزیونی همچنین با خانواده‌های حادثه‌دیدگان زلزله صبح امروز استان کرمانشاه ابراز همدردی کرد.
