صدای آمریکا - تنها شش ماه بعد از پیش‌بینی «جامعه اطلاعاتی آمریکا»، اختلافات بین مقام های ایرانی افزایش کم سابقه ای داشته است. حسن روحانی رئیس جمهوری ایران نتوانست در مجلس رضایت نمایندگان مجلس را کسب کند و بعد از برکناری دو وزیر کابینه او در طول ۲۰ روز، حال سومین وزیر دولت او برای استیضاح به مجلس فراخوانده شده است.
حسن روحانی روز سه شنبه ۶ شهریور در پی طرح سئوال ۸۲ نماینده مجلس با محورهای «عدم موفقیت دولت در کنترل قاچاق کالا و ارز، استمرار تحریم‌های بانکی، عدم اقدام شایسته دولت درباره کاهش نرخ بیکاری، رکود اقتصادی شدید چند ساله و افزایش شتابان نرخ ارز خارجی و کاهش شدید ارزش پول ملی» در صحن علنی مجلس حاضر شد. پایان پرسش و پاسخ، رای گیری برگزار شد و اکثریت نمایندگان اعلام کردند که از پاسخ های رئیس جمهوری قانع نشده اند.
در حالیکه رژیم جمهوری اسلامی با فشار اقتصادی روبرو است، فشار اصولگرایان مجلس بر دولت حسن روحانی افزایش یافته و در یک ماه اخیر دو وزیر او برکنار شده اند.
«جامعه اطلاعاتی آمریکا» اواخر بهمن ماه سال گذشته پیش بینی کرد که درگیری‌های فزاینده میان سیاست‌مداران میانه‌رو و تندرو در ایران افزایش بیابد و تندروها و رهبر جمهوری اسلامی با هرگونه گشایش سیاسی اجتماعی به شدت مخالفت کنند.
بیشتر بخوانید
پیش‌بینی جامعه اطلاعاتی آمریکا از درگیری‌های فزاینده میان سیاست‌مداران میانه‌رو و تندرو در ایران
بهمن ماه در این گزارش ۲۸ صفحه‌ای آمده بود: «میانه‌روها به رهبری رئیس‌جمهوری حسن روحانی به پشتیبانی از پیشرفت اجتماعی بیشتر، خصوصی‌سازی، و یکپارچگی جهانی بیشتر ادامه خواهند داد. این در حالی است که تندروها این برنامه را به منزلهٔ تهدیدی برای منافع سیاسی و اقتصادی خود و نیز برای ماهیت انقلابی و اسلامی ایران تلقی خواهند کرد.»
مطالب بیشتر در سایت صدای آمریکا
مقام های آمریکا بارها هشدار داده اند که جمهوری اسلامی به جای استفاده از منابع مالی به دست آمده از برجام برای مردم خود، از تروریسم و بی ثبات سازی در منطقه استفاده کرده اند.
از دی‌ماه گذشته اعتراضات در ایران افزایش یافت و تنها در شش ماه اخیر ارزش هر دلار آمریکا از سه هزار تومان به ده هزار تومان رسیده است.
هر چند آیت الله خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در سخنرانی عمومی از دولت روحانی حمایت می کند اما محافظه کاران نزدیک به رهبر، روحانی را مقصر می دانند.
استیضاح یک وزیر دیگر
در بیست روز گذشته دو وزیر حسن روحانی برکنار شدند. ابتدا علی ربیعی وزیر کار و سپس مسعود کرباسیان وزیر اقتصاد برکنار شد.
روز سه شنبه سخنگوی هیئت رئیسه مجلس ایران تایید کرد که طرح استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت با ۵۰ امضا تقدیم هیئت رئیسه مجلس شده است.
دولت روحانی تا استیضاح به خاطر از دست دادن نیمی از وزرا هنوز فاصله زیادی دارد اما استیضاح وزرای اقتصادی دولت نشان از اختلاف شدید بین مجلس و دولت است.
افشاگری نشد
پیش از حضور رئیس جمهوری ایران در مجلس، بسیاری از حامیان آقای روحانی از وی خواستند که هنگام حضور در مجلس با مردم و نمایندگان شفاف سخن بگوید و درباره مشکلات موجود مقابل دولت خود افشاگری کند.
یک روز پیش از حضور روحانی در مجلس، بهرام پارسایی، نماینده اصلاح طلب در توئیتر خود نوشت: «چند ماه وقت و انرژی مجلس و جامعه را گرفتند تا روحانی را به صحن بیاورند و حالا دو روز است او را توصیه به سکوت می‌کنند. اگر نمی‌خواهید جواب بشنوید چرا سوال می‌كنيد؟»
او روز سه شنبه نیز نوشت که سخنان روحانی حرف دل مردم نبود.
ماه‌ها برای سؤال از رييس جمهور فریاد زدند و امروز پرسشگر و پاسخگو همه از «مردم» سخن گفتند.
-- بهرام پارسایی (@ParsaeiB) August 28, 2018
اما واکنش‌ها نشان می‌دهد که نه سؤال‌ها و نه پاسخ‌ها مردم را قانع نكرد و شاید اصلا حرف دل مردم نبود.
آيا این احساس كه امروز مجلس و دولت صداى واقعى مردم نبود، نتيجه #نظارت_استصوابی نيست؟
سخنان امروز روحانی پاسخ به مجلس و مردم نبود، آينده نگری وی و مشاورانش برای مسايل شخصی خودشان بود.
-- yashar soltani (@yasharsoltani) August 28, 2018
اينكه دهها ميليارد دلار سرمايه از كشور خارج شده و بعد دلار گران می‌شود حتما نه كار امثال جمشيد بسم‌اله است نه كار ترامپ#ابوموسی_اشعری#عمروعاص
برخی از چهره های سیاسی و فعالان شبکه های اجتماعی در روزهای گذشته از آقای روحانی خواسته بودند که در مورد فعالیت‌های «دولت در سایه» که عمدتا به سپاه و نهادهای وابسته به رهبری با اختیارات گسترده گفته می شود، و کارشکنی این گروه‌ها سخن بگوید، اما سخنان آقای روحانی حامیان او را نیز قانع نکرد.
یاشار سلطانی که دو سال پیش افشاگری لیست املاک نجومی را انجام داده بود، در واکنش از سخنان روحانی انتقاد کرد:
برخی از فعالان شبکه های اجتماعی اعلام کردند که آقای روحانی پیش از حضور در مجلس، دعوت به سکوت شده است. حسن روحانی نیز در سخنان خود در مجلس به طور کلی به توصیه‌های رهبر جمهوری اسلامی به خود درباره حضور در این جلسه مجلس، اشاره کرد.
قدم بعدی چیست؟
با اینکه در قانون اساسی سئوال از رئیس جمهوری و حتی استیضاح او طرح شده اما تنها موارد نادری از آن در تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی ایران دیده شده است.
در ابتدای انقلاب، ابوالحسن بنی صدر با فشار روحانیون تازه کاری چون علی خامنه ای با استیضاح و رای عدم کفایت برکنار شد. در دهه اخیر هم محمود احمدی نژاد مورد سئوال نمایندگان قرار گرفت اما استیضاح نشد.
در پی قانع نشدن نمایندگان از پاسخ های آقای روحانی، برخی از نمایندگان از ارجاع سئوال از رئیس جمهوری به قوه قضائیه خبر دادند، اما در ادامه، بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس به خبرگزاری ایرنا گفت که سئوال از رئیس جمهوری تنها در صورتی به قوه قضائیه ارسال می‌شود که موارد سئوال جزو تخلفات رئیس جمهوری محسوب شود.
او گفت که در روزهای آینده هیئت رئیسه مجلس و نمایندگان سئوال کننده این موضوع را بررسی خواهند کرد.
نمایندگان مجلس همچنین می‌توانند در پی قانع نشدن، طرح استیضاح رئیس جمهوری را ارائه دهند که باید به امضای یک سوم نمایندگان برسد. یکی دیگر از اختیارات مجلس درباره رئیس جمهوری نیز طرح عدم کفایت رئیس جمهوری است که تصویب آن به رای دو سوم نمایندگان نیاز دارد.
قانع نشدن نمایندگان از سخنان آقای روحانی پس از آن رخ داد که مجلس شورای اسلامی در فاصله اعلام وصول طرح سئوال از رئیس جمهوری تا روز حضور آقای روحانی در مجلس، وزرای کار و رفاه اجتماعی، و اقتصاد و دارایی را استیضاح، و از کار برکنار کرد.
