اگر می بینیم که چهل سال است زنان مقابل این حکومت ایستاده اند، یا باورمندان به مذاهب مختلف غیر شیعی برای احقاق حق خود در امر برخورداری از مذهب انتخابی خود تلاش کرده اند، یا مردمان بی شماری برای حفظ فرهنگ و هویت ایرانی خود دست به اقدامات هوشیارانه ای زده اند، و برای هر کدام از این تلاش ها و مبارزات به حق، کتک خورده اند، شکنجه شده اند، و گاه تن به مرگ داده اند، تنها دلیل اش جا افتادن آن چه هایی ست که قبل از انقلاب به دست آورده بودند. اگر این حکومتِ بدتر از طالبان نتوانست از اکثریت ايرانيان مردمانی تسلیم چون برخی از کشورهای اسلامی بسازد، اگر نتوانست صدای ملت ما را خفه کند، اگر نتوانست قوانین واپسگرای خود را جا بیاندازد، بدين خاطر بوده است که مردمان ایران قبل از این انقلاب صاحب مجموعه ی قوانینی بوده اند که از کشورهای پیشرفته گرفته شده بود؛ قوانینی که چون امروزی و تکیه داده بر حقوق بشر بودند، به سرعت در فرهنگ جامعه جا باز کرده و جزیی از زندگی مردمان شده بودند. بیهوده نیست که نه تنها زنان و مردان نسل مائی که مزه آزادی ها و برابری هایی گوناگون را چشیده بودند تلاش کرده اند تا از زیر بار قوانین جمهوری اسلامی بگریزند، بلکه بچه ها و نوه های خود را نیز چنان تربیت کرده اند که تا هر جا ممکن باشد زهر عقب ماندگی جمهوری اسلامی بر جان شان کمتر اثر کند.

امروز، تا به تحسین مسایلی فرهنگی مثل آزادی زنان در زمان پهلوی ها زبان باز می کنیم برخی ها بلافاصله نبود آزادی هایی سیاسی در آن زمان را مطرح می کنند. در حالی که این مسایل فرهنگی ربط مستقیمی به مسایل سیاسی یا حتی اقتصادی ندارند.

نکته ی دیگر این است که اثرات سیاسی هر نوع حکومت دیکتاتوری غيرايدئولوژيک می تواند به سرعت از سر جامعه پاک شود. کشورهایی بوده اند که در زمانی کوتاه، پس از فروپاشی اينگونه دیکتاتوری، صاحب سیستم های دموکرات شده و مردمان شان توانسته اند در کوتاه مدت زندگی نویی را شروع کنند. اما رفع کردن، و نيز تحميل کردنِ، مسایلی چون تبعیض های جنسیتی، مذهبی، و فرهنگی زمان می برد.

مثلاً، اگر هم اکنون دموکرات ترین حکومت ها به جای حکومت عربستان بنشیند حداقل ده ها سال نیاز دارد تا به اکثریت زنان و مردان بقبولاند که زن و مرد با هم برابرند. سال ها طول می کشد تا زنانی روبنده و چادر از سر بردارند و فکر نکنند که برداشتن آن خدا را خشمگین می کند و یا «نجابت» آن ها خدشه دار می شود. اما در همان عربستان چند ماه پس از رفتن دیکتاتوری اکثریت جامعه می توانند به فضای دموکراسی خو بگیرند. می توانند به سرعت قبول کنند که حق رأی آزاد دارند، می توانند به سرعت از آزادی بیان استفاده کنند، و مسایلی از این قبیل.

ما جزو کشورهایی هستیم که این شانس را داشته ایم که، تا قبل از انقلاب ویرانگر اسلامی، هم قوانینی امروزی داشته باشیم و هم به موهبت وجود آن ها بسیاری از تبعیض ها - از جمله تبعیض های جنسیتی، مذهبی و فرهنگی - را از جامعه مان (نه کاملا اما تقریباً) پاک کنیم؛ و این دوره ی زمانی کافی بوده است تا ما بتوانیم در مقابل حکومتی مذهبی، با همه ی قوانینی واپسگرا و سراسر تبعیض اش تا امروز مقاومت کنیم.

و همین مقاومت بوده که حکومت را ناچار کرده تا به تدارک صحنه هایی نمایشی از آزادی متوسل شود. پس، در ادامه ی اين مقاومت شکوهمند اکنون هم وظیفه داریم در برابر این نمایش ها و به هم ریختن آن ها ایستادگی کنيم. يقيناً ادامه ی شعارهای همچون «دروغه، دروغه»، که از جانب زنان و مردان آزاده در همین اولین نمایش ورزشی سر داده شد همراه با کوشش در راستای منصرف کردن زنان ناآگاه از رفتن نمایشی به استادیوم ها می تواند بسیار کارساز باشد.