۷- گروهی نیز در خارج‌ کشور و بسیار جالب است که یکباره از زمان اوج اختلافات دولت دونالد ترامپ با حکومت ولایت علی خامنه‌ای، چپ و راست درباره‌ی «جمهوریت» و چند لایه بودن و سلسله مراتب تحقق آن می‌نویسند. از واقعی بودن یا نبود انقلاب در ایران می‌نویسند. می‌بینند خراب کرده‌اند، بلافاصله بعدی را برای اصلاح می‌نویسند و خلاصه دغدغه‌شان این‌گونه‌هاست.

۸- اصلاح‌طلبان نیز روی به اصول انقلاب آورده‌اند و با آگاهی تلاش می‌کنند با بیان دیدگاه‌های فردی و جمعی، مردم را از مرکزیت قضیه دور ‌سازند تا جوهر اصلی مبارزات مردم مخدش شود. فکر کنیم که چهل سال قبل «شعور سیاسی» مردم و خواص ما در چه میزانی بوده است که امروز هم باز بگوییم ما به آنچه در انقلاب می‌خواستیم نرسیده‌ایم و باید به دنبال آن بگردیم و آن را بیابیم؛ جمهوریت! نکته، حساس است و می‌دانیم اخم به ابروها می‌آورد. سخن در دفاع از سیستم پادشاهی نیست و در بخش دوم این یادداشت بدان خواهیم پرداخت.

9- گروهی نیز خواهان همکاری دوستان محمد مصدق و دوستان شاه فقید شدند. حرفی نیست. اما یادمان نرود که دوستان محمد مصدق چشمشان را بر دیدگاه‌های «ملی-مذهبی» برخی از یارانشان برای بافت سیاسی ایران آینده، نبندند و با آن با تسامح رویارو نشوند که بلایی بزرگ برای کشور ما بوده است و خواهد بود.

ولی، آنچه در این جمع‌بندی ناپیدا است و یا دست‌کم اینکه برجسته نیست، نبود دو مسئله مهم است. ۱) نبود استراتژی سیاسی مشخص برای قرار گرفتن در «کنار» آمریکا و ۲) پیام ما به مردم ایران که در رویارویی با آشفتگی‌های کلان کشور، اینبار به چه باید متوسل شوند. چه کمبودی این نیاز مردم برای اتکا و اتحاد دور چنین چیزی را در مبارزات‌شان، مسجل و حیاتی کرده است؟ در بخش دوم این یادداشت به این دومی نیز خواهیم پرداخت. به هر روی وظایفی فرای آنچه تاکنون کرده‌ایم رودرروی ماست. یکی از این وظایف اتخاد و اجرای نقش «درست» در برابر سیاست‌های آمریکا برای ایجاد تحول بزرگ در ایران است.

آمریکا چه دارد میكند؟: ما با آمریکا چه کنیم؟

سیاست‌های متفاوت کاخ سفید، متاسفانه با تکیه بر «رفتار» سیاسی دونالد ترامپ، دستخوش و بهانه‌ی فروش و محبوبیت رسانه‌های بسیاری می‌شوند. مایک پمپئو اما بسیار تلاش می‌کند این موج منفی را کاهش دهد و عقلانیت و نظم فکری پشت این سیاست‌ها را مدافع باشد. در ایران نیز تلاش رسانه‌های رژیم برای خرد کردن و تخریب بیشتر دونالد ترامپ در چشم مردم ایران در اوج خود است. عین این چهل سال جمهوری اسلامی با یک سیاست کاربردی دو تیغه توانسته است نگاه مردم را به آمریکا منفی گرداند. اول اینکه جمهوری اسلامی فقط حاضر است خودش را با «کاستی‌های آمریکا» مقایسه کند، و گویی این مقایسه یکسویه بطور روان و قابل قبولی از سوی بخشی از مردم ایران پذیرفته شده است. دوم اینکه هر اشتباه استراتژیک و سیاسی آمریکا را همیشه در بوق بدمند تا نشان دهند که جمهوری اسلامی درست می‌گوید.

با کمال تاسف بخش زیادی از رسانه‌های خارجی و کنشگران سیاسی خارج کشور نیز در همین راستا کار می‌کنند. این روش‌ها و سخن‌ها در برابر سیاست‌های دولت مقتدر آمریکا، وقتی سخن از استفاده‌ی «پراگماتیک و کوتاه‌مدت» از دیپلماسی آمریکا، برای رهایی از جمهوری اسلامی باشد، بیشتر به خودزنی شبیه است. با اینکه اقرار به اینکه دشمنی با آمریکا و اسراییل منافع ملی ما را در چهل سال زیر سوال برده و ضایع کرده است عمومی است، اما گویی این واقعیت‌ها وقتی به مرحله‌ی ارزیابی و تصمیم‌های تازه می‌رسیم، تنها اشاراتی در حد اندرز بیش نیستند.

بی‌پرده و بخاطر ایران

وقتی کنشگران ما با مقامات سیاسی و دقیقا تصمیم‌گیرنده و شریک در تصمیم‌های دولت آمریکا در مقابله با حکومت مخوف و سیاه جمهوری اسلامی ملاقات دارند باید از چه بگویند؟ آیا مایک پمپئو نمی‌داند صدای آمریکا چه می‌گوید و یا از نظرات و رفتار سیاسی «ستاره درخشش» بی‌خبر است؟ آیا دپارتمان‌های نظارت بر رسانه‌ها در سازمان سیا نمی‌دانند «بی بی سی» چه می‌کند که ما، که سال‌هاست منتظریم ما را بشنوند، باید بخاطر یک وظیفه‌ی تاریخی گوشزدشان نماییم که حواستان باشد رسانه‌های شما چه می‌گویند؟ آیا برای تقویت مبارزات مردم ایران اینگونه بیدارسازی‌ها برای آمریکایی‌ها مهم است یا اینکه راهکردهای مبارزه با رژیم را بیاد گفت. و اگر گفته می‌شود، چرا نباید در حد معقول و ممکن بازتاب رسانه‌ای داشته باشد؟

اینکه کسی به آمریکایی‌ها بگوید «ما جنگ نمی‌خواهیم»، آیا یک حرف سیاسی پراگماتیک است؟‌ یا یک آرمانگرایی و بیان وظیفه‌ی تاریخی است؟ راستی کسی فکر میكند اگر دولت آمریکا بدنبال عملیات نظامی علیه ایران باشد، به حرف یکی دو تن که هیچ، حتی صدها کنشگر سیاسی ایرانی و اروپایی گوش می‌کند؟ آمریکا برای اقدامات جنگی‌ جرج دبلیو بوش علیه صدام با میلیون‌ها اروپایی معترض روبرو بود که خیابان‌ها و دانشگاه‌های اروپا را پر کردند. چه شد؟ کدام ایرانی است که نداند زمانی‌که سران آمریکا تصمیم به جنگ بگیرند هیچ نیرویی در جهان ما جلودار آنها نیست؟ قدرت نظامی یکی از دو مشت آهنین آمریکا است.

اما اینکه در گفتگو با مقامات آمریکایی تاکید بر «قدرت» مبارزات مسالمت‌آمیز مردم ما شود، جای بازی و تقلا برای ما را باز می‌گذارد و تنها با لبخند دوستانه و تایید گذرای آنها روبرو نمی‌شویم. دردا، که اگر برای این رفتار مردم خود، ساز و کاری را نتوانیم نشان آمریکایی‌ها دهیم و یا نتوانیم نشان دهیم امکان و راه‌های ارتباط با مردم را جهت دعوت آنها به مبارزه‌ی مسالمت‌آمیز داریم، حرف‌مان باز پراگماتیک نیست.

اما چرا اینگونه شد. پاسخ‌اش عیان است. وقتی سازمان‌های مجرب و کاركشته و خواص نتوانند نمایندگانی به پیش بفرستند، که حتی پست موز هم زیر پای هم بیاندازند، آنوقت سران قدرت اینگونه ما را برای گفتگو انتخاب می‌کنند. به گفته‌ی میر‌حسین موسوی که هدفی جز آرام‌کردن کردن جنبش سبز نداشت: «هر ایرانی یک هسته‌ی مبارزه است!» آیا اینطور است؟پس، تا زمان هست بشتابیم و برای ایران گردهم آییم!

آمریکایی‌ها باز هم ملاقات‌هایی در همین حد با کنشگران ایرانی خواهند داشت! ما نباید آنها را مایوس کنیم! زیرا مایوس‌ترین‌های تاریخ‌مان هستیم! پس از چهل سال از پس یک سلطنت‌سالاری مرتجع و متحجر آیت‌الله‌ها بر نیامده‌ایم. برای دولت‌مردان قدرتمند‌ترین و یکی از دموکرات‌ترین حکومت‌های جهان ما، آمریکا، شنیدن حرف‌های «اخلاقی» و «ایده‌الیستی» چیزی جز باختن زمان و امکان نیست. هر‌چند در سیاست، اصلی‌ترین و مهم ترین حرف‌ها در خفی و غیر علنی بیان میشوند و باید هم اینطور باشد، اما پس از چهل سال مبارزه نباید همچنان قهرمان همه‌پسند برای بخشی از اپوزیسیون خارج از کشور و چپ‌های ایده‌الیست و برخی رسانه‌ها ماند. ترس از چه داریم، به باخت نزدیک نیستیم؟

تحلیل/نقطه

۸ فوریه ۲۰۱۹

** - «تخم‌های گل‌آفتابگردان» از هنرمند و کنشگر چینی آی وِی وِی, Ai Wei wei