العربیه - بر اساس گفته‌های دو منبع آگاه، مدتی پس از کشته شدن قاسم سلیمانی در حمله پهپادی آمریکایی در عراق، حزب‌الله لبنان گروه مورد حمایت تهران، بلافاصله ضمن دیدار با رهبران شبهنظامیان عراقی، به دنبال متحد کردن آنها در مواجهه با خلاء عظیمی بر آمد که در اثر مرگ فرمانده قدرتمند آنها بوجود آمده است.
به گزارش العربیه این منابع به خبرگزاری رویترز گفتند که این جلسات برای هماهنگی تلاش‌های سیاسی اکثر گروه‌های شبه‌نظامی عراقی بود که نه تنها سلیمانی بلکه ابو مهدی المهندس فرمانده متحدکننده شبهنظامیان عراقی را نیز در حمله ۳ ژانویه در فرودگاه بغداد از دست دادند.
دو منبع دیگر در یکی از گروه‌های هم‌پیمان منطقه‌ای ایران تأیید کردند، حزب‌الله لبنان که هدف تحریم‌های ایالات متحده به عنوان گروهی تروریستی قرار گرفته، برای پر کردن خلاء بوجود آمده از نبود سلیمانی در رهبری شبهنظامیان، قدم پیش نهاده است.
همه منابع مورد استناد در این مقاله به شرط ناشناس ماندن در مورد مسائلی مرتبط با فعالیت‌های حساس سیاسی صحبت کردند که به ندرت در ملاء عام مطرح می‌شوند. مقامات دولت‌های عراق و ایران از یک سو و سخنگوی گروه‌های شبه‌نظامی از سوی دیگر، هیچکدام حاضر به اظهار نظر در این خصوص نشدند.
تلاش ایران و گروه‌های هم پیمانش برای کنترل منطقه ناپایدار خاورمیانه
این مباحث، چگونگی تلاش ایران و گروه‌های هم پیمان آن را در کنترل منطقه ناپایدار خاورمیانه، به ویژه در پی حمله مرگبار ایالات متحده آمریکا علیه یک فرمانده بلندپایه نظامی ایران، روشن می‌کند.
شبهنظامیان تحت حمایت تهران، نقشی بسیار حیاتی در تلاش‌های ایران برای حفظ کنترل عراق ایفا می‌کنند که ایالات متحده هنوز هم ۵۰۰۰ سرباز خود را در آنجا نگاه داشته است. این کشور سال‌ها جنگ داخلی را از زمان سقوط صدام حسین به دست نیروهای آمریکا تجربه کرده و اخیراً نیز دولت عراق و شبهنظامیان با اعتراض‌های روزافزون علیه نفوذ ایران در این کشور روبرو شده‌اند.
به گفته یکی از دو منبع آگاه عراقی، در ماه‌های پیش از مرگ سلیمانی، او به شکل عمیق‌تری وارد بحران عراق شده بود و در جلساتی با شبهنظامیان عراقی در بغداد شرکت می‌جست زیرا تهران برای دفاع از متحدان و منافع خود در جنگ قدرت با ایالات متحده به تکاپو افتاده است.
ورود حزب الله در این بحران، نشانه گسترش نقش آن در منطقه است. این گروه شیعی که در سال ۱۹۸۲ توسط سپاه پاسداران ایران تأسیس شد، سال‌ها در قلب استراتژی منطقه‌ای ایران جای داشت و به سلیمانی در آموزش گروه‌های شبه‌نظامی در عراق و سوریه، کمک می‌داد.
به گفته یکی از مقامات منطقه‌ای طرفدار ایران، جهت‌دهی حزب‌الله به شبهنظامیان، تا زمانی که فرماندهی جدید از نیروی قدس، (یگان سپاه پاسداران به رهبری سلیمانی از سال ۱۹۹۸) بتواند مسئولیت اعمال کنترل بر بحران سیاسی عراق را به دست بگیرد، ادامه خواهد یافت.
این دو منبع عراقی گفتند که جلسات بین حزب‌الله و رهبران شبهنظامیان عراق در ژانویه، درست چند روز پس از ترور سلیمانی آغاز شد. رویترز نمی‌تواند تعداد جلسات یا محل برگزاری آنها را تأیید کند. به گفته یکی از این دو منبع آگاه، این جلسات در بیروت منعقد می‌شد در حالی که منبع دیگر تاکید داشت جلسات یا در لبنان و یا در ایران صورت گرفته است.
محمد الکوثرانی از حزب‌الله لبنان جانشین موقت سلیمانی
منابع عراقی گفتند که شیخ محمد الکوثرانی نماینده حزب‌الله در عراق که سال‌ها با سلیمانی در هدایت شبهنظامیان عراقی همکاری می‌کرد، میزبان این جلسات بود.
به گفته منابع عراقی، کوثرانی کار را از همان نقطه‌ای پی گرفت که سلیمانی به اتمام رسانده بود. این منابع گفتند که الکوثرانی نیز همانند سلیمانی در یکی از آخرین نشست‌های خود با شبهنظامیان عراقی، به دلیل عدم دستیابی به برنامه‌ای یک پارچه برای مهار اعتراضات مردمی علیه دولت بغداد و شبهنظامیان حاکم بر این دولت، آنها را مورد انتقاد قرار داد، زیرا دولت و گروه‌های شبه‌نظامی علی‌رغم کشتن صدها معترض اما عملا در مهار این شورش، ناکام مانده‌اند.
منابع عراقی افزودند که الکوثرانی نسبت به لزوم انتخاب نخست‌وزیر جدید عراق به شدت تاکید داشت. از آن زمان به بعد بود که نام محمد توفیق علاوی، وزیر پیشین ارتباطات عراق به عنوان نامزد این منصب مطرح گردید و این تحول مورد استقبال ایران قرار گرفت و توسط احزاب وابسته به شبهنظامیان طرفدار ایران نیز پذیرفته شد اما معترضین با نامزدی علاوی مخالفت ورزیدند.
کفش‌هایی بسیار گشاد برای الکوثرانی
در حال حاضر، از دید این دو منبع عراقی و به نظر اصلی‌ترین رهبر شیعیان عراق، تا زمان معرفی یک ایرانی به عنوان جانشین دائمی برای سلیمانی، الکوثرانی مناسب‌ترین چهره برای هدایت شبهنظامیان عراق است، هرچند که وی نه از قدرت نفوذ سلیمانی برخوردار است و نه همانند سلیمانی، شخصیتی کاریزماتیک دارد.
این منبع شیعه با اشاره به اینکه الکوثرانی در نجف متولد شده، دهه‌ها در عراق زندگی کرده و به گویش عراقی صحبت می‌کند، گفت: «الکوثرانی با گروه‌های شبه‌نظامی ارتباط دارد. او مورد وثوق سلیمانی بود که در مواجهه با بحران‌ها و در جریان نشست‌ها در بغداد با او تماس تلفنی داشت و از او مساعدت می‌گرفت.
یکی از منابع عراقی نزدیک به شبهنظامیان گفت: «الکوثرانی همچنین با مقتدا صدر روحانی پوپولیست عراقی که شخصیتی قدرتمند اما غیرقابل پیش‌بینی است، دیدار کرد تا او را متقاعد کند که از نخست‌وزیر جدید عراق، حمایت کند. همانطور که رویترز گزارش داده است، صدر از علاوی، حمایت کرد.
منابع عراقی نزدیک به شبهنظامیان به رویترز گفتند که الکوثرانی برای پر کردن جای خالی رهبران کشته شده در حمله پهپادی، با چالش‌های جدی و شاید غیرقابل پیمایشی روبه‌رو خواهد شد.
یک منبع عراقی گفت: «بسیاری از رهبران گروه‌ها، خود را خیلی بزرگتر و مهمتر از آن در نظر می‌گیرند که از کسی دستور بگیرند اما در حال حاضر، صرفا به دلیل فشارهای ایران است که با الکوثرانی همکاری می‌کنند، اما من شک دارم که این وضعیت ادامه یابد و ایرانی‌ها هم از این موضوع مطلع هستند.»
یکی از منابع طرفدار ایران که یک فرمانده نظامی است، گفت، دخالت و ورود حزب‌الله در این موضوع، مشتمل بر جهت‌دهی سیاسی است، اما از تأمین نیروی انسانی و مادی لازم برای عملیات خونخواهی سلیمانی، عاجز است. او افزود که شبهنظامیان، «نیازی به مداخله حزب‌الله ندارند، زیرا آنها از نظر شمار، تجربه جنگی و قدرت آتش از توان زیادی برخوردارند.»
کنترل این گروه‌ها دشوار است در حالی که حزب‌الله دارای نظم و انضباط بیشتری است اما در عین حال به گفته یک مقام ارشد آمریکایی در منطقه و یک رهبر سیاسی، حزب‌الله مانند بقیه شبکه‌های ایران، با خطرات آسیب‌پذیر ناشی از افزایش بیش از حد گستره فعالیت خود؛ مواجه است.
در سال‌های اخیر، نقش حزب الله، رشد چشمگیری داشته است. این تشکیلات در حمایت از بشار الاسد رئیس‌جمهوری سوریه در این کشور جنگیده و حمایت سیاسی خود از حوثی‌های هم پیمان ایران در یمن را در نبردشان با یک ائتلاف نظامی به رهبری پادشاهی سعودی، گسترش داده است.
به گفته یک مقام مسئول امریکایی، احتمالاً ایران تا حدودی به نفوذ نصرالله، متکی است که از احترام عمیقی در میان هم پیمانان منطقه‌ای ایران برخوردار است. به گفته رهبر بلندپایه شیعی عراقی، نصرالله به عنوان ناظر بر تلاش‌های الکوثرانی قلمداد می‌شود.
این مقام به شرط ناشناس ماندن به خاطر مجاز نبودن به ابراز موضع‌گیری رسمی گفت: «به نظر من الکوثرانی از بعد عقیدتی و مذهبی برای بسیاری از شبهنظامیان شیعه عراق، چهره‌ای کاریزماتیک، قلمداد می‌شود.»
تعهد نصرالله به انتقام مرگ سلیمانی
نصرالله در دو سخنرانی تلویزیونی طولانی، ضمن ادای احترام به سلیمانی، عهد کرد، انتقام مرگ او را بگیرد.
او همچنین اعلام داشت، هدف حزب‌الله و متحدانش این است که یک بار برای همیشه، نیروهای آمریکایی را از منطقه بیرون کنند.
نیروهای ایالات متحده از سال ۲۰۱۴ به عنوان بخشی از ائتلاف نبرد علیه داعش در عراق حضور دارند.
به گفته یک منبع نزدیک به شبهنظامیان عراقی، اگر آنها به شیوه خود عمل کنند، نیروهای آمریکایی اولین نیروهایی خواهند بود که از عراق بیرون خواهند رفت.
