کیهان لندن - در کشاکش تنشهای خاورمیانه جدال لفظی میان مقامات تهران و ریاض بار دیگر افزایش پیدا کرده. عربستان میگوید یک هسته خرابکاری وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را از بین برده است.
سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی که معمولاً کمتر مستقیم علیه رژیم ایران موضع میگیرد چهارشنبه ۲۳ سپتامبر در سخنانش در نشست سالانه سازمان ملل متحد با انتقاد از اقدامات تروریستی جمهوری اسلامی در منطقه گفت «تجربه ما با رژیم ایران به ما آموخته مماشات جلوی تهدیدهای این رژیم علیه صلح و امنیت بینالمللی را نمیگیرد و باید برای مهار جمهوری اسلامی چاره اساسی یافت.»
سعید خطیبزاده سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به سخنان ملک سلمان او را به «هذیانگویی» متهم کرد.
چند روز پس از این سخنرانی مقامات امنیتی عربستان اعلام کردند یک هستهی تروریستی وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را بازداشت کردند. در محل اختفاء آنها مقادیر زیادی اسلحه و مهمات و چاشنیهای انفجاری کشف شد. سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی با رد این ادعا گفت «عربستان جای سناریونویسیهای بیارزش و سفارشی، مسیر صداقت و حکمت را انتخاب کند!»
عربستان سعودی از اولین کشورهایی بود که به ائتلاف دریایی آمریکا در خلیج فارس با هدف مقابله با اقدامات ایذایی نیروهای نظامی جمهوری اسلامی علیه کشتیها تجاری و نفتکشها پیوست. روابط سرد ریاض و واشنگتن در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما با روی کار آمدن دولت دونالد ترامپ ترمیم یافت و کشورهای عرب حوزه خلیج فارس به رهبری عربستان اتحادشان با آمریکا را تقویت کردند.
ریاض نقش مستقیم و مؤثر در موفقیت آمریکا برای به «صفر» رساندن صادرات نفت ایران داشت و زمانی که ترامپ نیازمند جبران خلاء نفت ایران در بازار بینالمللی بود، عربستان با افزایش تولید از افزایش قمیت نفت در بازار جهانی جلوگیری کرد. همین اقدام مهمترین دلیل حمله موشکی به تاسیسات شرکت «آرامکو» در عربستان بود. خرداد ۲۰۱۹ دبیرکل سازمان ملل بطور رسمی اعلام کرد که موشکها و پهپادهایی که در حمله به تأسیسات نفتی عربستان به کار رفته «منشاء ایرانی» دارند.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی در یک سخنرانی با اشاره به تحریم نفتی گفت «از سال ۱۳۹۷ دیگر تحریم اقتصادی نبودیم و وارد جنگ اقتصادی شدیم.» اگر فرض بر صحیح بودن این حرف روحانی باشد، عربستان سعودی با افزایش تولید نقش اساسی در شروع این فشار که روحانی آن را «جنگ اقتصادی» نامیده داشت. اروپاییها هرگز نمیتوانستند چنین نقشی را برای آمریکا به عهده بگیرند.
در یکی دو سال اخیر در چند مقطع گزارش شد مقامات تهران و ریاض برای کاهش تنش در روابطشان علائم مثبتی فرستادهاند. نامه حسن روحانی به زمامداران عربستان زیر عنوان «ابتکار صلح هرمز» یکی از این اقدامات بود که روزنامه «الجریده» کویت نوشت با واکنش مثبت عربستان روبرو شد؛ اما در عمل نتیجهای نداشت. تلاش روسها برای میانجیگری بین حکومت اسلامی در ایران و پادشاهی عربستان نیز ناموفق بود. یکی از اصلیترین جدالهای رژیم ایران و عربستان در جنگ یمن است که با گذشت پنج سال همچنان ادامه دارد.
محمدجواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی اواخر بهمن ۱۳۹۸ گفت پس از کشته شدن قاسم سلیمانی عربستان سعودی پیامی مبنی بر تمایل به مذاکره فرستاد اما از قرار معلوم این نیز جواب نداد.
حوثیها به عنوان نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی علیه امنیت عربستان عمل کرده و بطور مستقیم و غیرمستقیم توسط جمهوری اسلامی حمایت مالی و تسلیحاتی میشوند.
ابوالفضل شکارچی سخنگوی ستاد کل نیروهای مسلّح جمهوری اسلامی کمک به حوثیهای یمن را مستشاری میخواند ولی این را هم تایید کرده که برای آنها فناوری دفاعی ارسال شده است.
ملاقات «سرّی» نمایندگان عربستان با مقامات جمهوری اسلامی؟!
در تهران هشتم مهرماه ۹۹ همایشی با عنوان «شب شعر یمن» برگزار شد. سخنران اصلی این برنامه حسین امیرعبداللیهان دستیار محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بینالملل بود.
او در سخنانی گفت «تردید ندارم با لطف خدا و مقاومتی که در چند سال گذشته مردم مجاهد یمن داشتهاند به زودی در کشورهای محور مقاومت شاهد برپایی جشن پیروزی یمن خواهیم بود که نمونهی این تحولات را در کشور یمن [شاهد] هستیم و خواهیم بود.»
امیرعبداللهیان در بخشی از سخنانش ادعا کرد در ماههای ابتدایی جنگ «از طرف محمد بن سلمان ولیعهد عربستان با من تماس تلفنی گرفته شد، درخواستشان این بود که میخواهیم مقامی را به تهران به صورت سرّی بفرستیم. با هماهنگی مقامات از جمله حاج قاسم سلیمانی به من گفتند نماینده آنان را بپذیرید، فرستاده سعودی به ما گفت که قادر به ادامه این وضعیت نیستیم و از شما میخواهیم کمک کنید آتشبس برقرار شود... یک سرلشکر و ژنرال عالیرتبه سعودی با یکی از اعضای شورای مرکزی انصارالله در نقطه مرزی مشترک دیدار کنند و به صورت آزمایشی هفت روز آتشبس برقرار شود، اما پس از برقراری آتشبس آمریکاییها، انگلیسیها و رژیم صهیونیستی عربستان را را تشویق کردند که از شما حمایت میکنیم و این آتشبس نباید برقرار شود و در نهایت به خاطر وعدههای آنها آتشبس از سوی رژیم سعودی نقض شد.»
شاید تا پیش از امضای رسمی «پیمان ابراهیم» میان اسرائیل با امارات و بحرین احتمال کاهش تنشها میان رژیم ایران و پادشاهی عربستان بیشتر میبود. بسیاری از کارشناسان معتقدند عربستان گذشته از کانون «کشورهای اسلامی»، به عنوان رهبر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس نقش اصلی را در عادی ساختن روابط دیپلماتیک اعراب و اسرائیل دارد.
همزمان با بازدید بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی از تأسیسات اتمی مشکوک در ایران، دولت عربستان سعودی روز ۳۰ سپتامبر با انتشار بیانیهای خواستار برخورد جدی جامعه جهانی با برنامه اتمی جمهوری اسلامی شد.
سعودیها اعلام کردهاند در دفاع از امنیت ملّی خود به هیچ وجه کوتاه نخواهند آمد. یک ماه پیش از این، شورای همکاری کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس از شورای امنیت خواسته بود تحریمهای تسلیحاتی رژیم ایران تمدید شود.
در این میان، نیل کوئیلیام رئیس برنامه خاورمیانه و شمال آفریقای مؤسسه «چتم هاوس» با اشاره به گزارش نهادهای امنیتی عربستان در مورد بازداشت هسته خرابکار وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به روزنامه «وال استریت ژورنال» میگوید «این اقدام حامل این پیام است که ایران همچنان برای ثبات در خلیج فارس یک تهدید به شمار میرود.» او پیشبینی کرد تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و نشست G۲۰ در ماه نوامبر که عربستان میزبان آن است ریاض مدام این تهدید را گوشزد کند.
وی گفت هدف سعودیها از ارسال چنین پیامهایی علیه جمهوری اسلامی ایران جلب توجه بینالمللی به تهدیدات تهران علیه همسایگان است.
واقعیت این است که تهدیدات مداوم جمهوری اسلامی بیش از هر زمان دیگری عربستان و اسرائیل را بهم نزدیک کرد و نتیجهی آن مثلثی شد که آن دو کشور با آمریکا علیه تهران تشکیل دادهاند و حمایت کشورهای منطقه را نیز جلب کردهاند. در عین حال، جمهوری اسلامی و همچنین اروپاییها در حالی ادعا میکنند تحریمهای آمریکا علیه حکومت اسلامی در ایران «یکجانبه» است که چندین کشور از جمله مهمترین دولتها و متحدان واشنگتن در منطقه آن را حمایت و اجرا میکنند به ویژه امارات متحده عربی که یکی از اصلیترین شرکای تجاری جمهوری اسلامی به شمار میرود.
به این ترتیب به نظر میرسد گرچه کاخ سفید تا کنون نتوانسته اروپاییها را در تشدید فشارها علیه جمهوری اسلامی با خود همسو کند اما عربستان در کنار آمریکا و اسرائیل و با پشتیبانی «کشورهای اسلامی» منطقه در عمل مکمل کارزار «فشار حداکثری» شده و بغل گوش تهران حتی نقش مؤثرتری از اروپا ایفا میکند!