چون در آمریکا زندگی نمی کنیم نمی توانیم از نزدیک درباره فضای انتخاباتی این کشور داوری کنیمو صرفا بر اساس تحلیل های موسسات پژوهشی و نظر سنجی و دریافت های رسانه ای قضات می کنیم. بر این اساس و بر اساس داده های بیش از ده موسسه نظرسنجی آمریکا تا این لحظه اختلاف در سطح ملی بین ۷ تا ۱۵ درصدی بین دو رقیب، احتمال انتخاب ترامپ را بسیار پایین می داند و اگر امروز انتخابات برگزار شود بایدن بخت بیشتری دارد موسسه تحقیقاتی پیو اختلاف را ده درصد برآورد کرده و موسسه محافظه کار و جمهوری خواه راسموسین برآورد کرده است که بایدن با تفاوت ۱۲ درصد پیشروی انتخابات است. اما هنوز بیشتر از سه هفته تا انتخابات باقی است.
آیا در سه هفته آینده نتیجه تغییر خواهد کرد؟
سه هفته آینده برای هر دو کمپین حیاتی است. چو ن هر دو طرف تلاش حداکثری خواهند داشت. جبران عقب اندگی دشوار به نظر می رسد اما غیر ممکن نیست. لجستیک انتخابات آمریکا بسیار بزرگ است و روند شکل گیری افکار عمومی از نزدیک یک سال قبل آغاز شده است. سوابق دوره های مختلف انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نشان می دهد که در چنین زمانی اکثریت بسیار بالای آمریکایی ها تصمیم خود را گرفته اند، پس امکان جابجایی بیش از سه یا چهار درصد آراء در ماه پایانی به ویژه در سطح ایالت های کلیدی دشوار است، حال آن که نظر سنجی های فعلی فاصله ی بسیار بیشتری را بین دو رقیب نسبت به دوران رقابت هیلاری و ترامپ نشان می دهد.
در دوره قبل خانم هیلاری کلینتون ۲ تا چهار درصد در سطح ملی پیش بود اما در سطح الکترال ایالت های کلیدی فاصله کمتر بود و با رشد ترامپ در هفته های پایانی با فاصله کم در آراء الکترال صحنه را واگذار کرد. اینک نه تنها در سطح ملی که در سطح بیش از شش ایالت از یازده ایالت کلیدی موثر از جمله پنسیلوانیا و ویسکانسین ومیشیگان و مینه سوتا و نوادا و نیو همپشایر در رای الکترال فاصله بالای ۵ درصد است که جبرانش بسیار دشوار است ودر سه ایالت دیگر از جمله فلوریدا و آریزونا وو کارولینای شمالی نیز بایدن پیش است گرچه این فاصله کمتر از سه درصد است و احتمال جابجایی وجود دارد. تنها در دو ایالت جورجیا و تکزاس ترامپ به شکل واضح پیش است.
ترامپ گرچه در حفظ آراء پایگاه خود موفق بوده اما استراتژی انتخاباتی او در جذب آراء شناور هنوز موفقیت چندانی نداشته است و هر چه در صد رای دهندگان بالاتر رود این بخت کمتر خواهد شد. بنابر این اگر داده ها درست باشد و همین روال در سه هفته آینده طی شود، آمریکا به دوران ما بعد از ترامپ نزدیک می شود. دموکرات ها که تکلیفشان با ترامپ روشن است. علاوه ترامپ هم در جریان کرونا، هم در مناظره و هم در جریان بیماری خودش و هم در مسامحه اش با جریان راست افراطی و هم منازعه ی خطرناک با چین و هم خروج از برجام و معاهدات دیگر بین المللی، برای مخاطب شناور آمریکایی که تعیین کننده انتخابات هستند، غیر قانع کننده و حتی خطرناک ظاهر شده است. به رغم برخی دستاوردهای اقتصادی، همه ی این رخدادها تا این لحظه کمپین ترامپ را در موقعیتی شکننده قر ار داده است.
برخی ازقطبی تر کردن جامعه آمریکا، احتمال ارائه واکسن کرونا یا ماجراجویی های خارجی ترامپ در صورت جدی تر شدن احتمال باختش برای تغییر وضعیت انتخابات گفته اند. مخصوصا که او پیشتر قابلیت تصمیمات خطرناک و غیر قابل پیشبینی را نشان داده است. آری محتمل است، اما این که واکسن کرونا و یا ماجراجویی احتمالی ترامپ و قطبی تر ساختن فضای داخلی به تنهایی بتواند نتیجه را به نفع او در این شرایط که فاصله زیاد است، تغییر اساسی دهد، قطعیت ندارد و باید دید تا چه اندازه می تواند افکار عمومی داخلی آمریکا را به حفظ وضع موجود قانع سازد. از این روی برای پیروزی ترامپ باید در کمپین بایدن هم خطا، رسوایی یا شکست فاحش و غیر منتظره ای روی دهد. البته پذیرش نتیجه انتخابات نیز از چالش های پیش روی انتخابات آمریکا است و احتمال نهایی نشدن نتیجه در روز انتخابات و کشیده شدن به دادگاه به ویژه در صورت فاصله نزدیک آراء وجود دارد.
آیا ترامپ قادر خواهد بود در مناظره ۲۲ اکتبر شرایط را به نفع خود تغییر دهد؟ بنابر آنچه گفته شد، تا امروز دشوار می نماید و فضا به نفع رقیب اوست. اما سه هفته باقی مانده تا انتخابات حیاتی است و به شکل تئوریک غیر ممکن نیست به ویژه این که تنها در سه دوره رییس جمهور آمریکا به دور دوم راه نیافته است.
در هر صورت انتخاب ترامپ از شرمندگی های دنیای جدید و از سیاه چاله های دموکراسی آمریکا است. امید است جامعه آمریکا با پرهیز از تکرار این اشتباه، این شرمندگی را تجدید نکند. گرچه تاریخ آمریکا از این شرمندگی ها زیاد داشته است. قیام رسانه ها به ویژه بسیاری از رسانه های کلاسیک و بخشی از رسانه های اجتماعی علیه ترامپ در این زمان و تاثیر آن بر وضعیت فعلی افکار عمومی آمریکا و جهان از نکات قابل تامل است که در باره آن بعدا بیشتر باید نوشت. رفتار های ترامپ در طی چهار سال در فضای چند صدایی در معرض افکار عمومی بود و در زمان انتخابات بیش از هر زمان با تلاش رسانه های گروهی وجدان جمعی تحت تاثیر قرا گرفت و به نوعی بیدار شد. تجمیع همه رفتارها و ادبیات تهاجمی، افراطی و نژاد پرستانه در فضای مناظره و تجلی اوج نخوت به ویژه در رفتارهای فردی و در برداشتن ماسک در برابرچشم میلیونها بیننده، شاید امضای سقوط او توسط خودش باشد.
همین حالا هم ترامپ چه بماند وچه برود در نزد افکار عمومی جهان سقوط کرده است وآمریکا برای این انتخابش مورد سوال است، گر چه می دانیم ریشه ها، میراث و آینده ی رویکردی که ترامپ نماد آن است، موضوع بحث دیگری است و یک شبه به وجود نیامده که یک شبه از میان برود. ممکن است گفته شود سیستم کلی دو حزب آمریکا در ارتباط با جهان دچار تغییرات اساسی نخواهد شد. اما ترامپ نماد حاکمیت افراطی ترین جریان های سیاسی و حزبی آمریکا است و در حوزه دیدگاه فردی نیز هیچکس نمی تواند ترامپ را با مثلا اوباما یکی بداند. همین تفاوت ها فضا را برای تدبیر ملت های دیگر در برابر این غول کج رفتار اقتصادی و نظامی باز می کند. سقوط احتمالی ترامپ، جریان راست افراطی در جهان و امثال نتانیاهو و بن سلمان را بیشتر از هر کسی نگران خواهد کرد. از این روی لابی های پنهان آنها در این سه هفته قویا دست به کار خواهند شد تا شرایط را تغییر دهند. از سوی دیگر بسیاری از کشورها نظیر چین، اتحادیه اروپا و یا حتی ایران نیز منتظر تغییر در هیات حاکمه آمریکا هستند تا به تنظیم جدیدی در روابط خود با این کشور بپردازند. گفته می شود روسیه نیز موضع میانه ای گرفته است. سه هفته آینده برای کمپین بایدن فرصت تثبیت و برای کمپین ترامپ زمان جبران عقب ماندگی فاحش است. درباره این که روند آراء در این سه هفته حیاتی به کجا ختم خواهد شد و احتمال روشن تر سقوط یا بقای ترامپ در هفته های آتی یادداشتی دیگر تقدیم خواهد شد.
