ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، در پرونده‌ اعدام هزاران زندانی در تابستان سال ۶۷ یکی از اعضای هیئت مرگ بود که احکام اعدام را صادر می‌کردند. آیت‌الله منتظری، قائم‌مقام وقت آیت‌الله خمینی که به این اعدام‌ها معترض بود، در جریان دیدار با اعضای هیات مرگ، به آنها گفت که به‌خاطر این اعدام‌ها «نام‌شان را در میان جنایتکاران تاریخ می‌نویسند».

آقای رئیسی پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰، در یک کنفرانس خبری گفت که در مورد اعدام‌های ۶۷ باید مورد تقدیر و تشویق قرار بگیرد.

👈 مطالب بیشتر در سایت رادیو فردا

نصرالله مرندی که در دهه ۶۰ به دلیل عضویت در سازمان مجاهدین خلق زندانی و به ۱۵ سال زندان محکوم شده بود، در دادگاه محاکمه حمید نوری گفت که حضورش در هیات مرگ ده دقیقه بوده و حسینعلی نیری از او سوال می‌پرسید.

این شاهد عینی می‌گوید که اتهام خود را هوادار بنی‌صدر عنوان کرده و از سازمان مجاهدین اسمی نبرده است.

به گفته او، نیری پس از صحبت با اشراقی و رئیسی از ناصریان (اسم مستعار قاضی مقیسه) خواسته است که او را بیرون ببرند.

مرتضی اشراقی در زمان اعدام‌ها، دادستان انقلاب بود، حسینعلی نیری، قاضی شرع و مصطفی پورمحمدی، نماینده وزارت اطلاعات بودند. اسماعیل شوشتری هم که نصرالله مرندی از او اسم برد رئیس وقت سازمان زندان‌ها بود.

نصرالله مردانی، دومین شاهد دادگاه حمید نوری می‌گوید که ناصریان، حمید عباسی (نوری) و داود لشکری مسئولیت آماده کردن زندانیان برای بردن به اتاق هیأت مرگ را بر عهده داشتند.

حمید نوری متهم است که در مقام دادیار پیشین زندان گوهردشت کرج در اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی مشارکت داشته است؛ اتهامی که خود آن را رد می‌کند. او روز ۱۸ آبان ۹۸ با یک پرواز مستقیم از ایران وارد فرودگاه استکهلم و بلافاصله دستگیر شد.

لاله بازرگان، خواهر بیژن بازرگان که از اعدام‌شدگان دهه ۶۰ است در توییتر خود نوشته است که «در جلسه دهم دادگاه حمید نوری، همسرش هم حضور داشت و در ردیف آخر در کنار فرزندانش نشسته بود، آنها هم شنونده قساوت‌های حمید نوری بودند.»

«ققنوس میان خاکستر»
امروز در جلسه دهم دادگاه #حمیدنوری، همسرش هم حضور داشت و در ردیف آخر در کنار فرزندانش نشسته بود، آنها امروز هم شنونده قساوتهای حمید نوری بودند. آقای نصرالله مرندی امروز از خاطراتش از ضرب و شتم های حمید نوری گفت👇

-- Laleh Bazargan (@LalehBazargan) September 2, 2021

به گفته خانم بازرگان «حمید نوری گفت که صدای شعارهای بیرون اذیتش می‌کند و بدین ترتیب جو سنگینی که ایجاد شده بود را بهم ریخت. یک آن احساس کردم نمی‌خواهد خانواده‌اش روایت قساوت‌ها و پستی‌هایش را بشنوند. همسر و فرزندانش زیرلب می‌گویند دروغ است. آنها هم نمی‌خواهند حقیقت رذالت و پستی او را باور کنند.»

نصرالله مرندی در دادگاه حمید نوری گفت که به طور متناوب او را در راهرو مرگ دیده است.

او گفت در بند زندانیان چشم‌بند نمی‌زدند و او حمید نوری را وقتی که وارد بند آنها شده بود، دیده است.

او در پاسخ به سوال دادستان درباره حمید نوری و اینکه از کجا می‌داند نوری متهمان را برای اعدام به حسینیه می‌برده گفت که حمید نوری بارها او را کتک زده و اولین بار او را در تاریخ هشتم مرداد ۶۷ وقتی در حال خواندن اسامی افراد برای انتقال به راهروی مرگ بود، دیده است.

به گفته این شاهد عینی هر کسی را از بند بیرون می‌بردند دیگر برنمی‌گشت و «به مرور زمان، به خانواده همه کسانی که اعدام شدند گفتند که اعدام شدند ولی به کسی قبری نشان ندادند. خانواده‌ها ماه‌ها دم زندان بودند و از بچه‌های خود اطلاعات می‌خواستند و نمی‌دانستند کجا هستند».

او در جلسه دادگاه همچنین «حسینیه گوهردشت» را با نام «اتاق مرگ» در تصاویر شناسایی کرد که به گفته او برای اعدام دسته‌جمعی مورد استفاده قرار می‌گرفت.

حمید نوری متهم است که در مقام دادیار پیشین زندان گوهردشت کرج در اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی مشارکت داشته است؛ اتهامی که خود آن را رد می‌کند.

به گفته وکیل حمید نوری موضع حمید نوری این است که «این اعدام‌ها هرگز رخ نداده و نمی‌تواند اتهامات را بپذیرد».

به گفته او، حمید نوری در زمان اعدام‌ها در مرداد و شهریور سال ۱۳۶۷ به خاطر تولد فرزندش در مرخصی بوده است.

وکلای مدافع آقای نوری در جلسات پیشین دادگاه گفته‌اند از آنجا که کیفرخواست بر اساس کتاب‌ها و خاطراتی است که ده تا بیست سال پس از آن رخدادها نوشته شده‌اند و همه نویسنده‌ها نیز از مخالفان حکومت ایران هستند، باید در محتوای آنها شک کرد.

ایرج مصداقی، دیگر شاهد این دادگاه در جلسات پیشین دادگاه گفته بود که نخستین بار که حمید نوری را دیده، هنگام کتک خوردن پس از خارج از شدن از «اتاق گاز» در زندان گوهردشت بوده است.

اتاق گاز به اتاقی بدون پنجره اطلاق می‌شد که به‌گفته آقای مصداقی «زیر درز درِ آن پتو می‌گذاشتند تا هوا به زندانیان داخل اتاق نرسد».

برگزاری دادگاه حمید نوری که در دادگاه استکهلم سوئد تا آوریل سال آیندهٔ میلادی ادامه خواهد داشت. واکنش مقامات جمهوری اسلامی را نیز در پی داشته است.

دوشنبه اول شهریور، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه ایران، محاکمه آقای نوری را «یک طراحی توسط گروهک منافقین» خواند و مدعی شد که دادگاه سوئد «به یک سری داستان و مستندسازی و شاهدسازی دروغی که همه از سوی یک گروهک صورت گرفته استناد کرده است».