انصاف نیوز - علی نانوایی، فعال دانشجویی عدالتخواه، می‌گوید انسان به دلیل هوشمند بودن می‌تواند باورهای خود را براساس اطلاعات جدید تغییر بدهد؛ اما برخی از تغییرات در میان جریان‌های سیاسی به سبب رانت و یا احساسی و غیر منطقی است.
جریان دانشجویی «عدالتخواه»، یکی از جریان‌های جناح اصولگرایان است که در سالهای اخیر دچار چند پارگی شده است؛ از جمله علی نانوایی مواضعی بسیار متفاوت با جریان اصولگرا دارد.
تغییر موضع به‌خاطر رانت
نانوایی درباره‌ی تغییر مواضع افراد در میان جریان‌هایی به انصاف نیوز گفت: انسان موجودی هوشمند است. به این معنا که استعداد تغییر باورها و رفتارهای بعدی خود را بر اساس اطلاعات جدید و کسب‌شده دارد. حال این تغییرات می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. ممکن است وجدان افراد بر اساس تجربیات، مطالعه و اتفاقات مختلف، به باورها و اصول ارزشی جدیدی برسد یا در اثر تغییر وضعیت تاریخی، مطابق باورها و اصول سابق خود، مواضع، رفتار و تاکتیک‌های سیاسی متفاوتی از خود نشان دهد. این تغییرات می‌تواند در حدی باشد که فرد از هویت‌ها و گروه‌هایی که سابقاً به آنها تعلق داشته، نیز فاصله گرفته و در جایگاه مخالف آنان قرار گیرد. این تغییر رفتار و باورهای فرد و دست کشیدن از تعصبات گذشته، اگر بر مبنای وجدان درونی او و میل به خیر عمومی باشد که ممکن است هزینه‌ها و چالش‌هایی هم برای او داشته باشد، اقدامی ارزشمند و شجاعانه تلقی می‌شود.
او درباره‌ی تغییر مواضع در برخی موارد به دلیل کسب رانت می‌گوید: ما نوعی تغییر رفتار یا تظاهر به تغییر باور به تناسب تغییرات وضعیت سیاسی هم داریم که با انگیزه‌ی کسب یا حفظ منافع مادی، قدرت و رانت، صورت می‌گیرد. چنین تغییری که از آن به عنوان نون به نرخ روز خوری، فرصت‌طلبی، رفتار اپورتونیستی و کانفورمیستی یاد می‌شود، برای اجتماع کاملاً زیان‌بار است. در اینجا هم افراد ممکن است در صدد کسب فرصت‌ها و امتیازات بیشتر، گروه و جریان سابق خود را ترک کرده و به گروه و دسته جدیدی بپیوندند که شانس سیاسی بیشتری دارد. گاهاً تغییر مواضع و ترک گروه‌های سابق هم ممکن است، صرفاً بر اثر مسائل احساسی و چالش‌های فرد با سایر افراد گروه و جریان خود باشد. البته این سه شکل تغییری که گفتم، سه تیپ ایده‌آل از این امر است و طبعاً هر تغییر موضعی می‌تواند ریشه در درصدی از هر کدام از این دلایل داشته باشد.
مواضع حسین قدیانی احساسی و غیر عقلانی است
نانوایی با اشاره به اینکه قضاوتی کلی در برابر هر تغییر رفتاری نمی‌توان داشت، گفت: دلایل این امر، مورد به مورد با توجه به بستری که در آن رخ داده، متفاوت است. مثلاً تغییر موضع موقتی حسین قدیانی فکر می‌کنم بیشتر ریشه در مورد سوم از گفته‌های بنده داشته باشد. مواضع این فرد به صورت کلی خیلی احساسی، غیرقلانی و متعصبانه است. البته به این نکنه هم باید اشاره کرد که در سالهای اخیر، دفاع از نظام موجود برای حامیان آن بسیار سخت شده، بخشی از آنها دچار تردید شده و عده‌ای هم از مواضع سابق خود برگشته‌اند. به نظر من این تغییر باورها، ریشه در مورد اول و بحران مشروعیتی دارد که سیستم فعلی با آن روبرو است.
این فعال دانشجویی درباره‌ی گسست میان فعالان عدالتخواه و اصلاح‌طلب افزود: همین بحران مشروعیت به‌ویژه بعد از دی ۹۶ و آبان ۹۸، موجب جدا شدن بخشی از عدالتخواهان و اصلاح‌طلبان غیرمنتفع از جایگاه سیاسی سابق خود شده است. ایده محوری جریان عدالتخواه در اواخر دهه هفتاد که منجر به تاسیس تشکیلات دانشجویی جنبش عدالتخواه در اوایل دهه هشتاد شد، این بود که جمهوری اسلامی گرچه بر اصول و پایه‌های درستی بنا شده اما از آرمان‌های انقلاب اسلامی دچار انحرافاتی شده و در نتیجه می‌بایست برای اصلاح و بازگرداندن آن به ریل اصلی و ریشه‌یابی مسائل، جریانی انتقادی مستقلی از نهادهای حکومتی و جریان‌های سیاسی تشکیل داد. منظور از آرمان‌های انقلاب اسلامی، همان ایدیولوژی بود که جمهوری اسلامی بر مبنای آن، ساختار یافته بود.
نانوایی ادامه داد: اما امروز شاید به جز معدودی افراد منفرد، طیف‌ها و جریانها منبعث از آن، هرکدام به شکلی دچار انحراف از ایده اولیه شده‌اند. عده‌ای با تاکتیک یا بهانه‌ی اصلاح از درون، همکار نهادهای قدرت شدند و عموماً در آن هضم شده و آن مناسبات ناسالمی که قصد اصلاحش داشتند را درونی‌سازی کردند. این گروه به واسطه حمایت‌های نهادهای حکومتی و بعضاً امنیتی توانستند در چند سال اخیر، تشکیلات جنبش عدالتخواه را در کنترل گرفته و دیگران را حذف کنند و امروز نیز به عنوان جریان غالب عدالتخواه شناخته می‌شوند.
او افزود: عده‌ای دیگر، اما کم‌کم و به خصوص با مشاهده افزایش هرچه بیشتر سرکوب و انسداد راه‌های اصلاح در سالهای اخیر به این نتیجه رسیدند که ریشه وضعیت فعلی، همان ساختارهای اصلی فعلی است که با انحصار قدرت و تقدس‌بخشی از طریق یک ایدئولوژی دینی، منجر به استبداد، فقر، فساد و بیداد شده است. این افراد که توسط طیف حکومتی قبلی و با حمایت نهادهای امنیتی از تشکیلات جنبش عدالتخواه نیز تصفیه و حذف شدند، عموماً دیگر خود را متعلق به جریان عدالتخواه و همسو با ایده اولیه‌ی آن نمی‌دانند و به صورت مستقل به فعالیت می‌پردازند. طبعاً این عده بر خلاف گروه قبلی که از رانت‌ها و امتیازات مختلفی بهره‌مندند، با محدودیت‌ها و چالش‌های امنیتی نیز روبرو می‌شوند.
رفته بود زیتون بخره !(گفت و شنود)
