بابک تقوایی - ایندیپندنت فارسی
ساعت یک بامداد روز ۱۳ دی ۱۳۹۸، دو موشک هوا به سطح ای جی‌ام-۱۷۹(AGM-179) با فاصله حدود دو دقیقه به خودروی حامل قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس، فرمانده حشد‌الشعبی برخورد کرد و آن‌ها را به قتل رساند. این موشک‌ها از یک فروند پهپاد تهاجمی ام‌کیو-۱سی عقاب خاکستری (MQ-1C Grey Eagle) آژانس اطلاعات مرکزی (CIA) ایالات‌متحده آمریکا که از پایگاه هوایی عین‌الاسد در استان الانبار عراق به پرواز درآمده بود، شلیک شدند.
سپاه پاسداران و متعاقبا رژیم جمهوری اسلامی که به‌دنبال ترور این دو فرمانده مهم خود با کاهش شدید روحیه نیروهای سپاه قدس و شبه‌نظامیان خارجی خود مواجه شده بود، تصمیم به انجام حمله‌ای موشکی به پایگاه هوایی عین‌الاسد گرفتند. حمله‌ای که اگرچه دقت موشک‌های بالیستیک نقطه‌زن نیروی هوافضای سپاه پاسداران را به رخ نیروهای نظامی آمریکا و سنتکام کشید، اما هیچ آسیبی به هواگردهای آمریکایی در این پایگاه نزد و با ساقط شدن هواپیمای مسافربری بوئینگ ۷۳۷-۸کی وی شرکت هواپیمایی بین‌المللی اوکراین در بامداد ۱۸ دی ۱۳۹۸ تقارن یافت. در نتیجه سپاه پاسداران نه‌تنها نتوانست دستاورد تبلیغاتی از عملیات حمله به پایگاه عین‌الاسد کسب کند، بلکه با فاجعه‌ای مواجه شد که سلسله‌مراتب فرماندهی آن را زیر سوال برد.
شکست سپاه پاسداران در پاسخگویی به کشته شدن قاسم سلیمانی سبب شد تا فرماندهان سنتکام همواره احتمال انجام عملیات انتقامی گسترده علیه نیروهای نظامی آمریکا را در اولین سالگرد این واقعه یعنی ۱۸دی ۱۳۹۹ در نظر بگیرند. در نتیجه نیروی هوایی ایالات‌متحده آمریکا با استفاده از جنگنده‌های خود با همراهی جنگنده‌های سایر نیروهای نظامی آمریکا به انجام گشت مسلح هوایی برفراز عراق و سوریه پرداخت تا در صورت انجام هرگونه حمله انتقامی سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش به مقابله با آن بپردازد.
حال در آستانه دومین سالگرد قتل قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، ۳۶ فروند جنگنده همه‌منظوره نیروی هوایی، گارد ملی هوایی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا برای انجام گشت‌های مسلح هوایی در تمامی ساعات شبانه‌روز حدفاصل ۱۰ الی ۱۹دی‌ماه بر فراز عراق و سوریه قرار دارند. جنگنده‌هایی که در سه پایگاه هوایی در اردن، عربستان سعودی و قطر مستقر شده‌اند و با پشتیبانی اطلاعاتی یک فروند هواپیمای شنود رادیویی آر سی-۱۳۵دبلیو ریویت جوینت (RC-135W Rivet Joint) اسکادران ۳۸ شناسایی نیروی هوایی آمریکا با پرواز بر فراز عراق و سوریه همواره آماده مقابله با حمله‌های راکتی و پهپادی سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش علیه پایگاه‌های نظامی آمریکا و همچنین اماکن سیاسی آمریکا در عراق و سوریه است.
در این گزارش به بررسی دقیق ماموریت هواپیماهای جنگنده گسترش‌یافته نیروی هوایی آمریکا به منطقه خاورمیانه به‌منظور مقابله با خطر حمله‌های سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش می‌پردازیم.
کدام جنگنده‌های نیروی هوایی آمریکا گشت‌های شبانه بر فراز عراق و سوریه دارند؟
نیروی هوایی ایالات‌متحده آمریکا در جریان ماموریت‌های گشت هوایی شبانه‌روزهای منتهی به سالگرد قتل قاسم سلیمانی در دی‌ماه سال گذشته از دو نوع هواپیمای جنگنده استفاده کرد. جنگنده‌های ضربتی اف-۱۵ئی استرایک ایگل (F-15E Strike Eagle) که از پایگاه هوایی شهید موفق‌السلطي در اردن و همچنین الظفره در امارات متحده عربی به پرواز درآمدند در کنار جنگنده‌های همه‌منظوره اف-۱۶سی فایتینگ فالکن (F-16C Fighting Falcon) که در پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در عربستان سعودی مستقر بودند.
مطالب بیشتر در سایت ایندیپندنت فارسی
اما در سال جاری و به‌دنبال کاهش خطر داعش در عراق و سوریه و بی‌نیازی سنتکام به جنگنده‌های ضربتی اف-۱۵ئی و درنهایت پایان ماموریت آخرین جنگنده‌های اف-۱۵ئی اعزامی آمریکا به منطقه سنتکام در آبان ماه سال جاری، نیروی هوایی آمریکا تنها از جنگنده‌های همه‌منظوره اف-۱۶سی برای انجام گشت هوایی مسلح به‌منظور مقابله با تهدیدهای سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش در عراق و سوریه استفاده می‌کند. جنگنده‌هایی که به‌مراتب تسلیحات هوا به سطح بسیار کمتری حمل می‌کنند، اما هزینه‌های ماموریت به‌مراتب پایین‌تری در مقایسه با جنگنده ضربتی اف-۱۵ ئی دارند. هزینه یک ساعت عملیات هر فروند جنگنده تک موتوره اف-۱۶سی برابر است با ۸۷۲۸ دلار درحالی‌که هزینه هر ساعت عملیات جنگنده دوموتوره اف-۱۵ ئی ۲۱۳۰۱ دلار است.
در حال حاضر نیروی هوایی و گارد ملی هوایی آمریکا از ۲۴ فروند جنگنده اف-۱۶سی برای انجام گشت هوایی برفراز عراق و سوریه استفاده می‌کند. این جنگنده‌ها همچنین برای انجام حمله علیه هسته‌های مخفی و باقیمانده داعش در این دو کشور استفاده می‌شوند. دوازده فروند از این جنگنده‌ها متعلق به اسکادران ۵۵ شکاری موسوم به تیراندازها (Shooters) نیروی هوایی آمریکا اعزامی از پایگاه شاو در ایالت کارولینا جنوبی‌اند که در تاریخ۲۸ مهرماه ۱۴۰۰ با یک توقف در پایگاه هوایی مورون در جنوب اسپانیا خود را به پایگاه هوایی العدید در قطر رساندند. جنگنده‌هایی که جایگزین دوازده فروند اف-۱۶ سی مشابه دیگر اما از اسکادران ۴۸۰ شکاری اعزامی از پایگاه هوایی اسپانگدالم (Spangdahlem) شدند.
یک فروند جنگنده اف-۱۶سی نیروی هوایی آمریکا در حال دریافت سوخت در جریان ماموریت گشت هوایی بر فراز عراق (U.S. Air Force)
***
اف-۱۶سی‌های اسکادران‌های ۵۵ و۴۸۰ شکاری با سایر اف-۱۶های نیروی هوایی آمریکا تفاوت دارند. این اف-۱۶ها علاوه بر توانایی انجام تمام ماموریت‌های تعریف‌شده برای این جنگنده، توانایی استفاده از موشک‌های ضد رادار هارم (HARM) برای ماموریت سرکوب و انهدام پدافند هوایی دشمن را نیز دارند. اعزام آن‌ها به خاورمیانه همواره در این راستا صورت گرفته است که در صورت بروز درگیری نظامی با ایران قابلیت سرکوب پدافند موشکی ارتش و سپاه را برای سنتکام فراهم کرده باشد. با پایان ماموریت اف-۱۵ئی‌ها در اردن، این جنگنده‌ها از العدید در قطر به پایگاه هوایی شهید موفق‌السلطي اعزام شدند.
در شب‌های کنونی، این جنگنده‌ها نه در نقش سرکوبگر پدافند دشمن، بلکه در نقش یک جنگنده همه‌منظوره به گشت هوایی بر فراز عراق و سوریه می‌پردازند. هرکدام از آن‌ها سه تیر موشک هوا به هوا، برد متوسط هدایت راداری ایم-۱۲۰سی آمرام و یک تیر موشک هوا به هوا، برد کوتاه هدایت تصویری‌ایم-۹ ایکس سایدویندر حمل می‌کنند تا در صورت مواجهه با حمله پهپادی سپاه قدس به شکار این پهپادها با استفاده از این موشک‌ها بپردازند. علاوه بر این موشک‌ها، هرکدام از این جنگنده‌ها دو عدد بمب هوا به سطح هدایت‌لیزری جی بی یو-۵۸ (GBU-58) حمل می‌کنند که هرکدام ۲۵۰ پوند یا ۱۱۳ کیلوگرم و ۴۰۰ گرم وزن دارند که برای کشتن جمعی از سپاه قدس، انهدام یک خودرو زرهی و حتی یک ساختمان کوچک مناسب است.
پرواز محافظان کلرادو و ویسکانسین بر فراز عراق،
در تاریخ ۲۲ مهر ۱۴۰۰، دوازده فروند جنگنده اف-۱۶سی گارد ملی هوایی ایالات‌متحده آمریکا به پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در عربستان سعودی اعزام شدند تا بر اساس تعهدات آمریکا به محافظت از حریم هوایی عربستان سعودی در برابر تهدید حمله‌های پهپادی سپاه قدس و نیروهای نیابتی‌اش به گشت هوایی مسلحانه بر فراز این کشور بپردازند. شش فروند از این جنگنده‌ها متعلق به اسکادران ۱۲۰ شکاری اعزامی از پایگاه نیروی فضایی با‌کلی (Buckley Space Force Base) در ایالت کلرادو آمریکا؛ اما شش فروند دیگر از اسکادران ۱۷۶ شکاری اعزامی از پایگاه گارد ملی هوایی تروکس فیلد (Truax Field Air National Guard Base) واقع در شهر مدیسون از ایالت ویسکانسین است.
یک فروند جنگنده تهاجمی اِف/اِی-۱۸دی هورنِت سپاه تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا پس از اعزام به پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در روز ۲۹ آذر ۱۴۰۰. (CENTCOM)
***
این جنگنده‌ها تنها برای محافظت از حریم هوایی عربستان سعودی استفاده نشده‌اند، بلکه در گشت‌های هوایی بر فراز عراق و همچنین برای مشایعت نظامی بمب‌افکن‌های سنگین بی-۱بی (B-1B) اعزامی نیروی هوایی آمریکا بر فراز خاورمیانه و به‌خصوص خلیج‌فارس مورداستفاده قرار گرفتند. چهار فروند بمب افکن که متعلق به اسکادران ۳۷ بمب‌افکن نیروی هوایی آمریکا است و در تاریخ ۲۸ مهر۱۴۰۰ در پاسخ به حمله‌های پهپادی و راکتی سپاه قدس به پایگاه‌های نظامی آمریکا در عراق و سوریه به جزیره دیگو گارسیا اعزام شدند تا در صورت انجام حمله مشابه سریعا علیه سپاه قدس مورداستفاده قرار گیرند.
در روزهای اخیر، جنگنده‌های اف-۱۶سی گارد ملی هوایی آمریکا، هرکدام مسلح به دو تیر موشک هوا به هوا، برد متوسط هدایت راداری‌ایم-۱۲۰ سی آمرام و دو تیر موشک هوا به هوا، برد کوتاه هدایت تصویری‌ایم-۹ ایکس سایدویندر و همچنین دو بمب جی بی یو-۵۸ در حین گشت مسلح هوایی برفراز عراق مشاهده شده‌اند.
زنبورهای سپاه تفنگداران دریایی آمریکا بر فراز عراق،
نیروی هوایی و گارد ملی هوایی ایالات‌متحده در گشت‌های مسلح هوایی بر فراز عراق در شب‌های منتهی به سالگرد قتل قاسم سلیمانی تنها نیستند. روز دوشنبه ۲۹ آذر ۱۴۰۰، ۱۲ فروند هواپیمای جنگنده تهاجمی اف/ای-۱۸ هورنت (F/A-18 Hornet) نیروی سپاه تفنگداران دریایی ایالات‌متحده آمریکا تحت کنترل خلبانان اسکادران ۱۱۵ شکاری تهاجمی این نیرو از ایستگاه هوایی سپاه تفنگداران دریایی آمریکا واقع در بیوفورت ایالت کارولینا جنوبی به پایگاه هوایی شاهزاده سلطان در عربستان سعودی اعزام شدند. هشت فروند از آن‌ها تک کابین و از مدل «سی» و چهار فروند از آن‌ها نمونه آموزشی-رزمی یا «دی» است.
ماموریت هورنت‌های اعزامی به عربستان سعودی همچون ماموریت نمونه‌های مشابه در دی‌ماه سال ۱۳۹۹است. تمرکز خلبانان بر انجام ماموریت‌های پشتیبانی نزدیک هوایی در حمایت از نیروهای نظامی آمریکا مستقر در پایگاه‌های در عراق و سوریه و همچنین محافظت از تفنگداران دریایی آمریکایی محافظت‌کننده از سفارت آمریکا در بغداد است. در صورت بروز درگیری خیابانی و تن‌به‌تن بین نیروهای سپاه قدس و نیروهای آمریکایی، این جنگنده‌ها وظیفه پشتیبانی نزدیک هوایی نیروهای نظامی آمریکا علیه سپاه قدس را خواهند داشت.
دوازده فروند اف/ای-۱۸سی و دی سپاه تفنگداران دریایی ایالات‌متحده آمریکا همچون سال گذشته تا خردادماه در منطقه خاورمیانه حضوردارند و به انجام گشت مسلح هوایی ادامه خواهند داد. گشت‌های مسلح آن‌ها به این‌گونه است که همواره در هر ۲۴ ساعت شبانه‌روز دو فروند از آن‌ها به همراه دو دسته دو فروندی اف-۱۶ سی نیروی هوایی آمریکا بر فراز عراق، سوریه و عربستان سعودی پرواز می‌کنند. هر ماموریت گشت هوایی شش ساعت به طول می‌انجامد و در این شش ساعت هر جنگنده دست‌کم دو مرتبه از هواپیماهای سوخت‌رسان متوسط کیی سی-۱۳۵ آر و تی (KC-135R/T) که از پایگاه هوایی العدید یا سوخت‌رسان‌های سنگین کی سی-۱۰ آ (KC-10A) از پایگاه هوایی الظفره پرواز می‌کنند، سوخت دریافت می‌کند.
نقش هواپیمای ریوت جوینت شماره ۴۱۲۵-۶۲،
در طول ماموریت‌های گشت هوایی این جنگنده‌ها، خلبانان به‌طور دائم از اطلاعات جمع‌آوری‌شده هواپیماهای جاسوسی و پهپادهای شناسایی نیروی هوایی آمریکا در حین ماموریت و رصد فعالیت‌های نیروهای سپاه قدس و شبه‌نظامیان حشد‌الشعبی بهره می‌برند. این اطلاعات را پهپادهای شناسایی ام کیو-۹ رییپر (MQ-9 Reaper) از پایگاه هوایی علی‌السالم، هواپیماهای هشدار زودهنگام هوابرد ئی-۳ بی سنتری (E-3B Sentry) از پایگاه هوایی الظفره امارات، هواپیماهای شنود رادیویی آر سی-۱۳۵ دبلیو ریوت جوینت از العدید و هواپیماهای جاسوسی یو-۲اس دراگون لیدی (U-2S Dragon Lady) از آکروتیری در قبرس و الظفره در امارات متحده عربی تهیه می‌کنند.
یک فروند بمب افکن سنگین بی-۱بی نیروی هوایی آمریکا بر فراز خلیج فارس در تاریخ هشتم آبان ۱۴۰۰. (U.S. Air Force)
***
اطلاعات کسب‌شده از هواپیمای آواکس سنتری و شنود رادیویی ریوت جوینت با استفاده از مسیر انتقال داده (Data Link) به جنگنده‌های درگیر در ماموریت گشت هوایی مخابره می‌شود و به خلبانان آن‌ها کمک می‌کند تا ماموریتشان را راحت و دقیق‌تر در شرایطی ایمن به انجام برسانند. برخی از اطلاعات نیز پیش از انجام ماموریت کسب‌شده است و در جریان بریفینگ یا توجیه خلبانان پیش از گشت هوایی به آن‌ها منتقل می‌شود.
در روز گذشته و روزهای پیش از آن، ماموریت رصد و شنود مکالمه‌های رادیویی و تلفنی اعضای سپاه قدس و حشد‌الشعبی در عراق و سوریه بر عهده هواپیمای آر سی-۱۳۵دبلیو شماره ۴۱۲۵-۶۲ از اسکادران ۳۸ شناسایی و اعزامی به پایگاه هوایی العدید در قطر قرار داشت. ماموریت روز گذشته در ساعت ۱۸:۳۰ به‌وقت دوحه آغاز و تا ساعت ۰۳:۳۰ بامداد امروز صبح به طول انجامید. ماموریتی ۹ ساعته که دو ساعت آن در مسیر رفت‌وبرگشت هواپیما بین قطر و عراق صرف شد و هفت ساعت آن بر فراز عراق صورت گرفت. شناسه هواپیما در طول این ماموریت پیتون ۵۵ بود.
لازم به ذکر است در بامداد امروز شنبه، ۱۱دی ۱۴۰۰برابر با اول ژانویه ۲۰۲۲، شبه‌نظامیان حشد‌الشعبی وابسته به سپاه قدس چند راکت ۱۰۷میلی‌متری از نوع فجر-۱ ساخت ایران به سمت پایگاه نیروهای نظامی آمریکایی واقع در دهکده سبز مجاور میدان نفتی العمر در شرق دیرالزور شلیک کردند، میدان نفتی که تحت کنترل نیروهای دموکراتیک سوریه است. این حمله در راستای سنجش واکنش نیروهای نظامی آمریکا صورت گرفت. این سنجش ممکن است در راستای آماده‌سازی سپاه قدس برای انجام حمله یا حمله‌هایی بزرگ‌تر علیه نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه در سالگرد قتل قاسم سلیمانی و یا عملیات حمله موشکی به پایگاه هوایی عین‌الاسد صورت گرفته باشد. در صورت بروز تلفات انجام حمله هوایی تلافی‌جویانه جنگنده‌های آمریکای و بمب‌افکن‌های بی-۱بی به مواضع سپاه قدس و حشد‌الشعبی در عراق پیش‌بینی می‌شود.
