نگار جوکار - کیهان لندن
از ابتدای جنبش انقلابی ۱۴۰۱ تا کنون شاهد سرکوب گسترده رژیم جمهوری اسلامی در سراسر ایران در قالب کشتار در خیابانها و زندانها، بازداشتهای فلهای، فشار بر خانوادههای کشتهشدگان با هدف سکوت و عدم اطلاعرسانی آنها و اعلام «خودکشی» عزیرانشان، قطع اینترنت و انواع شکنجهها بودهایم.
بر اساس گزارشهای منتشر شده و اطلاعات به دست آمده از منابع مطلع، ظاهرا شکنجهای که سالها در ایران، توسط جمهوری اسلامی برای زندانیان صورت نگرفته بود، یا حداقل در این سالها کسی از آن صحبتی به میان نیاورده بود، در جنبش انقلابی اخیر که پس از قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی از اواخر شهریورماه آغاز شده، به زندانها بازگشته است؛ تابوتهای شکنجه یا همان اتاق قبر!
در پی مرگ داود رحمانی، رییس زندان قزلحصار کرج در سالهای ۶۰ تا ۶۳، برخی زندانیان سیاسی دهه ۶۰ به اقدامات او در شکنجه زندانیان اشاره کردند
-- ايران اينترنشنال (@IranIntl) October 21, 2021
آنها از جمله به محبوس کردن چندماهه زندانیان در سلولهای کوچک مشهور به «تابوت» و «قبر» اشاره کرده و جزییاتی از شکنجهها را یادآور شدهاند pic.twitter.com/nM0w4crC0a
تابوت شکنجه در دهه شصت خورشیدی برای شکنجه زندانیان مورد استفاده قرار میگرفت. این تابوتها دقیقا اندازهای مشابه یک قبر دارند؛ معمولا همیشه در کنار تابوتها، فردی که عموما از مسئولان زندان بود، میایستاد و مرتب قرآن میخواند و صدای اذان پخش میکرد و این صداها بطور مداوم برای زندانیانی که در تابوتها قرار داشتند، تکرار میشد. غذای زندانی در همان تابوت به او داده میشد و در عین حال به زندانی گوشزد میکردند که نباید موقع غذا خوردن در تابوت، سر و صدای کند. ایجاد کوچکترین صدایی، مانند برخورد قاشق و چنگال با بشقاب، به شکنجههای بیشتر برای فرد منجر میشد. گاهی زندانیانی بودهاند که برای ماهها در این تابوتها، شکنجه میشدند.
هدف از شکنجه با تابوت در دهه شصت، توبه و تواب کردن زندانیان بود که در مواردی جواب میداد و زندانی را به تواب تبدیل میکرد و در مواردی جوابگو نبود و زندانی، مقاومت بیشتری در برابر شکنجهها به خرج میداد. بر اساس گفتههای زندانیان، مواردی هم وجود داشت که زندانی به دلیل مورد شکنجه بیش از حد توسط تابوت، دوام نیاورده است. یکی دیگر از اهداف این شکنجه، خارج کردن زندانیان از حالت انسانیست. زیرا زندانی در تابوت، از انجام سادهترین کارهای روزانه نیز عاجز و ناتوان است. ذهن او در هالهای از ابهامات و موهومات قرار میگیرد و ممکن است حتی پس از آزادی، هرگز به زندگی و حالت عادی بازنگردد. این شکنجه میتواند منجر به بیماریهای روحی و جسمی شود. این شکنجه توسط حاج داود رحمانی زندانبان زندان قزل حصار از مهر سال ۶۲ تا تیر سال ۶۳ علیه زندانیان به اصطلاح «سر موضع» در این زندان به کار میرفت. زندانبان، پاسداران، بازجویان و توابین این شکنجه را با حضور حاج داود رحمانی علیه زندانیان مرتکب میشدند.
اکنون در جریان جنبش انقلابی اخیر، بر اساس اطلاعات به دست آمده، تابوتها دوباره برگشتهاند. محمد مقیمی وکیل دادگستری در توییتی به نقل از یکی از موکلاناش، انواع شکنجه را اینگونه نوشته است: «حبس انفرادی، اعدام مصنوعی، گذاشتن در تابوت، ضرب و جرح با شوکر برای گرفتن اقرار». وی به نقل از یکی از موکلان خود میگوید: «معمولا زندانی را برای مدت کوتاهی در تابوت قرار میدهند تا بتوانند اقرار بگیرند؛ مثل این است که میخواهند خاکت کنند.»
منبع مطلع دیگری از تابوتها با عنوان «اتاق قبر» یاد میکند و در تشریح آن میگوید: «اتاق قبر یک تابوت است که هم محل خوابت، محل خوراکت و هم محل آشامیدنت است و در عین حال به زندانی اجازه نمیدهند که در فضایی خارج از اتاق قبر، به دستشویی برود.» قبرها بدون ذرهای فضای اضافه هستند و زندانی به دلیل نبود ارتفاع و محل کافی، حتی نمیتواند زانوهایش را خم کند. به گفته یک منبع مطلع، یک زندانی به مدت چهار روز به این صورت مورد شکنجه قرار گرفته و برای بالا بردن میزان شکنجه، او را به صورت لخت در «اتاق قبر» قرار دادهاند. این منبع میگوید در اتاق قبرها که به صورت چهاردیواری سفید هستند، گاهی صدای چکه کردن قطره آب، یکی از رایجترین شکنجههای قدیمی، شنیده میشود که برای آزار مضاعف زندانی مورد استفاده قرار میگیرد.
حسین (داریوش) شهروی از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری اخیر، یکی دیگر از زندانیانی است که با «اتاق قبر» مورد شکنجه قرار گرفته است. در گزارشی که توسط رادیوفردا منتشر شده، به نقل از یک منبع مطلع آمده است: «دو سه روز بعد از اولین تماس، حسین دوباره با حال بد با منزل پدر و مادر خود تماس گرفت. او گفت من را به یک اتاق که خود مأموران به آن "اتاق مرگ" میگفتند، بردند. اتاقی با دیوارهای سفید بود که یک صدای بلند از پشت میکروفن میگفت فرزندم تو مُردی. حسین گفت من داد میزدم که نه من نمردم. اینها را خیلی کوتاه گفت و تلفن را قطع کرد.» حسین در یکی دیگر از تماسهایش با خانواده، به خواهرش گفته که «هاله سیاهی در ذهناش است.» او اکنون در زندان تهران بزرگ بسر میبرد.
در حالی که انواع شکنجه به ویژه با «تابوت» و «اتاق قبر» میتواند صدمات جبرانناپذیر روحی و جسمی برای افراد به همراه داشته باشد اما به نظر میرسد جمهوری اسلامی از آنجا که میداند این انقلاب، راه بازگشتی ندارد، به شکنجههای قدیمی روی آورده تا بتواند کمی بیشتر بماند!
*نگار جوکار فعال مدنی و حقوق بشر است.