در برنامه خبری ۶۰ دقیقه بی‌بی‌سی فارسی در هفت ژانویه، قطعه فیلم کوتاهی به مناسبت کشف حجاب در دوره‌ی رضاشاه، نشان داده شد که مریوط به دوره رضاشاه و ایران نبود. این قطعه فیلم تبلیغاتی، مربوط به دوره‌ی بلشویک‌ها در آسیای میانه و ازبکستان می‌باشد. منشاء این قطعه فیلم متعلق به آرشیو‌های شوروی است که نشان می‌دهد خانم‌های ازبک، پارانچی‌های خود را در آورده و به آتش می‌افکنند.

بلشویک‌ها پس از سرکوب حکومت‌های نو بنیاد در قفقاز و آسیای میانه به زعم خود خواهان مدرنیته کردن جامعه‌ی قویاً سنتی آسیای میانه شدند و بر آن شدند که زنان را وارد دنیای سوسیالیستی بکنند.

بلشویک‌ها همزمان یرای کشف حجاب اجباری، کمپ‌های تبلیغاتی ینی یول «راه تازه» را هم به راه انداخته بودند. روایت همکاران من در انستیتوی آثار خطی شهر تاشکند که اغلب زن بودند برای من تکان دهنده بود. زنان از دو سو هم از طرف حکومت و هم از طرف جامعه و خانواده‌ی به شدت سنتی، زیر شدیدترین فشارها بودند. برای بسیاری از زنان، برداشتن حجاب برابر با قتل و تجاوز و طرد خانواده‌ها بود.

قصد من بحث و بررسی سود و زیان کشف حجاب و یا حجاب اجباری نیست. در آغاز گزارش خبرنگار بی‌بی‌سی از فیلمی صحبت شد که برای اولین بار درباره‌ی ماجرای کشف حجاب دوران رضاشاه پخش می‌شود. در این نوشته انگیزه من به خطای بی‌بی‌سی بود. امیدوارم بی‌بی‌سی فارسی برای نشان دادن حسن نیت خود و جلب اعتماد بیشتر بینندگانش هم که شده از آنان، پوزش بطلبد.

اتابک فتح‌اله‌زاده