در «وعده صادق»شان هم صادق نبودند؛ جمهوری اسلامی تنها طی کمتر از ۲۴ ساعت پس از حمله پهپادی و موشکی سپاه به اسرایيل، تعداد قابل توجهی اطلاعات غیر دقیق و دروغ منتشر کرد
سولماز ایکدر - ایران وایر
جنگ اخبار جعلی و اخبار نادرست
اولین خطا را سپاه پاسداران در بیانیه اول خود داشت. در متن این بیانیه که تقریبا همزمان با شلیک پهپادها به سمت اسرایيل منتشر شد، آمده بود: «اهداف معینی در داخل سرزمینهای اشغالی را با شلیک ده ها فروند موشک و پهپاد مورد اصابت قرار داد.»
در این بیانیه که آشکارا مدتها پیش از شلیک پهپادها و آغاز عملیات «وعده صادق» تنظیم شده بود، درحالی بر «اصابت دهها موشک و پهپاد» به «اهداف معینی» تاکید شده است که ساعتی بعد از صدور آن، پرتابههای ایرانی به آسمان اسرایيل رسیدند. همچنین بنا بر گفته مقامات اسراییلی و آمریکایی، «۹۹ درصد» از موشکها و پهپادهایی که از سوی سپاه پاسداران شلیک شد، ردگیری شدند.
شاید به همین دلیل بود که ساعتی پس از انتشار این بیانیه، رسانههای نزدیک به سپاه پاسداران همچون خبرگزاری «فارس» و «تسنیم»، اقدام به ویرایش متن بیانیه سپاه کردند و بخش مربوط به اصابت پهپاد و موشکها به اهداف مورد نظر را، از آن حذف کردند.
👈مطالب بیشتر در سایت ایران وایر
اولین تصاویر از حمله بامداد ۲۶فروردین۱۴۰۳ ابتدا در حسابهای کاربری رسانههای نزدیک به حاکمیت و سپس به دفعات در صداوسیما منتشر شد؛ یکی از این تصاویر، تصویری بود که با ادعای اصابت پهپادها و موشکهای سپاه پاسداران به پایگاه نظامی در نقب اسراییل منتشر شد.
🔸صهیونیستها در آشفتهترین خوابهای خودشان هم چنین صحنه هایی را نمیدیدند.... این جماعت قاتل و بزدل فکر میکنند همیشه با راکتهای فلسطینیها مواجه هستند، نمیدانستند که کلاهک۱۵۰۰ پوندی و دو هزار پوندی چه دردی دارد... اینجا هم صحرای نقب است...#انتقام#انتقام_سخت#تنبیه_متجاوز pic.twitter.com/hHGNU53InE
-- روزنامه جام جم (@jamejamCPI) April 13, 2024
تصاویر منتشر شده اما مربوط به یک آتشسوزی در جنگلی ایالت تگزاس آمریکا بود.
بهرغم اینکه کارشناسان این خطا را گوشزد کردند و حتی توییتر نیز یک پیام هشدار زیر حسابهای کاربری که این ویدیو را به اسم حمله سپاه به اسراییل منتشر کرده بود، اضافه کرد؛ در بخشهای خبری مختلف صداوسیما تصاویر مربوط به این آتشسوزی را بارها و بارها به جای ویدیو مربوط به حمله منتشر کردند.
خبرگزاری «مهر»، روزنامه «ایران»، خبرگزاری تسنیم و چند رسانه دیگر وابسته به حاکمیت نیز ویدیو دیگری را بهعنوان «تصاویری از هدف قرار دادن پایگاه هوایی نواتیم در صحرای نقب» منتشر کردند. این ویدیو هم اما برخلاف ادعای منتشرکنندگان، مربوط به آتشسوزی چند ماه پیش در شیلی بود:
⚠️ #Engañoso | Un vídeo difundido esta noche por la TV estatal iraní HispanTV y algunos medios de propaganda venezolanos, que asegura mostrar el impacto del ataque de represalia de Irán contra Israel "hace minutos" NO es reciente.
-- Cazadores de Fake News (@cazamosfakenews) April 14, 2024
Se corresponde con un incendio en Achupallas... https://t.co/0B8rClQaFl pic.twitter.com/Wajh6ZBXwh
خبر حاوی اطلاعات نادرست دیگر را «نورنیوز»، رسانه منسوب به شورای عالی امنیت ملی منتشر کرد و توسط کاربران جهان عرب نیز در شبکههای اجتماعی باز نشر شد. این ویدیو که با عنوان «فرار شهرک نشینان صهیونیست» منتشر شده بود، از حساب کاربری نورنیوز در شبکه اجتماعی ایکس حذف شده است، اما رسانههایی مانند «شرق» همچنان آن را از حساب کاربری خود حذف نکردهاند:
نورنیوز:
-- شرق (@SharghDaily) April 13, 2024
فرار دستهجمعی شهرکنشینان صهیونیست در جنوب فلسطین اشغالی https://t.co/Tq8MORPRxo pic.twitter.com/KySiXf1yrh
این تصاویر اما مربوط به تجمع هواداران یک خواننده انگلیسی در بوئنوسآیرس، آرژانتین است.
خبرگزاری رسمی دولت جمهوری اسلامی، «ایرنا» نیز در یک گزارش تصویری با عنوان «پاسخ قاطع به خط قرمزها»، از تصاویر منتشر شده در حساب کاربری یک کاربر عرب زبان در شبکههای اجتماعی استفاده کرد.
ویدیو مربوط به شادی مردم فلسطینی در محوطه مسجد الاقصی نیز بارها توسط رسانههای رسمی جمهوری اسلامی بازپخش شد.
این ویدئو که با عنوان شادی مردم در مسجد الاقصی پس از حمله به اسرائیل منتشر شده مربوط به گذشته است و از ۱۶ فروردین در شبکههای اجتماعی منتشر شده است.
اما این ویدیو برخلاف ادعای رسانههای رسمی جمهوری اسلامی، از ۱۶فروردین در شبکههای اجتماعی منتشر شده بود.
یکی دیگر از ویدیوهایی که به دفعات توسط رسانههای نزدیک به جمهوری اسلامی بازنشر شد، اگرچه مربوط به اسراییل بود، اما مربوط به واکنش گنبد آهنین به حملهای راکتی در اکتبر سال گذشته میلادی است.
خبرگزاریهای فارس، تسنیم، مهر، ایرنا، روزنامههای ایران، «همشهری» و...، همگی با استفاده از این ویدیوها یا ترکیب آنها، کلیپهایی در رابطه با حمله پهپادی و موشکی سپاه به اسراییل ساختند که حاوی اطلاعات غیر دقیق یا دروغ بود.
خط و نشان اطلاعاتی علیه افشاگری
جمهوری اسلامی همزمان به حمله پهپادی و موشکی به اسراییل، فضای امنیتی حاکم بر رسانهها و شبکههای اجتماعی را تشدید کرد.
سپاه پاسداران، ۲۶فروردین۱۴۰۳ تهدید کرد با آن دسته از کاربران شبکههای اجتماعی که از اسراییل حمایت کنند، برخورد میکند. در این اطلاعیه آمده است: «به اطلاع هموطنان عزیز میرساند در صورت مشاهده هرگونه فعالیت در حمایت از دولت جعلی اسراییل در فضای مجازی، در اسرع وقت اطلاعات و مشخصات صفحات مذکور و گردانندگان آنها را به بخش گزارشهای مردمی سایت گرداب ارسال نمایند.»
در بخش دیگری از این اطلاعیه، سپاه پاسداران تهدید کرد که فعالیت صفحات کاربران در «همراهی و حمایت» از اسراییل رصد میشود و با آن برخورد خواهد شد.
ساعتی پس از صدور این اطلاعیه، دادستانی تهران علیه یک رسانه و یک خبرنگار اقتصادی که نامی از او برده نشده، اعلام جرم کرد.
قوهقضاییه جمهوری اسلامی مدعی شده که مطالب منتشر شده در این رسانه، مطالبی «جهت برهمزدن امنیت روانی جامعه و متلاطمکردن فضای اقتصادی کشور» بوده است.
روزنامه «جهان صنعت»، در صفحه نخست خود در روز ۲۶فروردین۱۴۰۳، مطلبی با عنوان «بمباران رسانهای بازارها؛ سقوط بورس پس از زلزله سیاسی»، به ارزیابی تبعات تداوم جنگ روانی درگیری احتمالی ایران و اسراییل بر بازارهای مالی و بورس پرداخته بود.
ساعتی بعد نیز دادستانی تهران اعلام کرد که علیه روزنامه «اعتماد» و «عباس عبدی» اعلام جرم کرده است. بنابر اطلاعیه قوهقضاییه، مدیرمسوول روزنامه اعتماد و عباس عبدی باید برای «ارائه توضیحات به دادسرای تهران» مراجعه کنند. قوهقضاییه این اعلام جرم را در راستای «مقابله با برهم زنندگان امنیت روانی جامعه» اعلام کرد.
عبدی در یادداشتی که روز یکشنبه در روزنامه اعتماد منتشر شد، نوشته بود: «برخلاف تصور رایج، معتقدم که حمله اسراییل در اصل واکنشی بوده است و نیازی به پاسخ و واکنش ایران ندارد.»
عباس عبدی در بخش دیگری از این یادداشت نوشته که «بازدارندگی از طریق تسلیحات متعارف با کشوری که موجودیت آن را به رسمیت نمیشناسند یا خواهان نابودی آن هستند، بیمعنا است.»
جنگ روایتها
جمهوری اسلامی در انتشار روایتهای اغراق شده، سابقهای طولانی دارد. دستگاه پروپاگاندای نظام پس از حمله به پایگاه عینالاسد در عراق نیز روایتهای اغراق شدهای از تلفات سربازان آمریکایی منتشر کرده بود.
بهدنبال دستور «دونالد ترامپ»، رییسجمهوری آمریکا برای کشتن «قاسم سلیمانی»، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در نزدیکی فرودگاه بغداد، سپاه پاسداران بامداد ۱۸دی۱۳۹۸ در اعلامیهای از حمله تلافیجویانه خود به دو پایگاه عراقی که نیروهای نظامی ایالات متحده در آن حضور داشتند، خبر داد. ساعتی پس از حمله، وزارت دفاع آمریکا تایید کرد که بیش از دوازده موشک به پایگاه عینالاسد و یک پایگاه دیگر در اربیل شلیک شده است.
آن زمان هم منابع آمریکا و مستقل، میزان آسیب آن حملات را کم ارزیابی کرده بود.
در مقابل اما خبرگزاری فارس چند ساعت پس از شروع حمله، به نقل از «یک مقام آگاه» در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدعی شد که «تلفات این حمله، ۸۰ کشته و حدود ۲۰۰ نفر زخمی بوده است.»
جمهوری اسلامی در سالهای گذشته همواره بدون ارائه سند و مدرکی بر این روایت پافشاری کرده است؛ اگرچه که این روایت کمتر از سوی افکار عمومی در ایران پذیرفته شد.
در حمله پهپادی و موشکی به اسراییل اما گویا نظام تلاش دارد با اعلام جرم علیه افراد و رسانهها، جلوی انتشار اخبار واقعی در رابطه با این حمله را بگیرد. جمهوری اسلامی تلاش میکند تا با این روش، حداقل پیروز میدان «جنگ روایتها» باشد.