فرشاد مومنی: برخی می گویند چون جامعه حواسش پرت مذاکرات است شوک قیمتی جدیدی وارد کنیم! این نداها از حلقوم خائنان به منافع ملی بیرون می آید/ کشوری می تواند با عزت و قدرت مذاکره کند که دل مردمش با او باشد
فرشاد مومنی، اقتصاددان با تاکید بر اینکه هیچ کشوری نمی تواند جذب سرمایه خارجی با کیفیت داشته باشد، مگر اینکه ابتدا صلاحیت خودش در استفاده از سرمایه های انسانی و مادی داخلی اش را نشان داده باشد، خاطرنشان کرد:در طول 250 سال گذشته مهلک ترین ضربه ها از خارج به ایران، در زمانهایی وارد شده که قدرتهای بزرگ در شرایط منازعه هژمونیک بودند. این هم یک عبرت و هشدار بزرگ به حکومت گرامی است. در دوران منازعه هژمونیک، بدون استثنا، طرفین دعوا، بر روی اینکه ایران باید نقش نعش را بازی کند به خاطر موقعیت خاص استراتژیک و ژئواستراتژیکش، توافق داشتند. بنابراین اگر کسانی فکر می کنند که ما مثلا زیر عَلَم یکی برویم تا از تهاجم دیگری مصون باشیم، این یک توهم است.
به گزارش جماران، فرشاد مومنی، استاد تمام اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی که در دانشگاه رازی کرمانشاه به دعوت مرکز علم و فناوری این دانشگاه با عنوان «سرمایه گذاری و تولید، مسائل و منافع متعارض»، سخن می گفت با بیان اینکه اقتضای اقتصاد سیاسی رانتی در فرایندهای تصمیم گیری و تخصیص منابع، شتاب زدگی و اعتنای اندک به علم و نظر کارشناسی است، اظهارداشت: اگر بتونیم به شکل عالمانه اندیشه ورزی کنیم، هم می توانیم بفهمیم که چرا به این روز افتادیم و هم می توانیم سازوکارهای برون رفتش را عالمانه و امکان پذیر جستجو کنیم. در دانش توسعه، گفته می شود برای باز کردن هر گرهی، باید دو گروه دانایی فراهم شود، گروه اول از داناییها عبارتند از شناخت بنیانهای اندیشه ای شکل دهنده وضع موجود و گام بعد شناخت بنیانهای اندیشه ای شکل دهنده وضع مطلوب است.
این اقتصاددان با تاکید بر اینکه با اطمینان می توان گفت که ذخیره ی دانایی موجود ایران، چه از نظر گستره و چه از نظر عمق، هنوز فراتر از حد پیچیدگی های جامعه مان است، گفت: با این حال، آنچه که نگران کننده است، این است که ما به آنچه که به علائم انگیزه کش که از سر و روی این جامعه می بارند، تن در بدهیم. علاوه بر آن اگر ساختار قدرت گرامی به بدیهیات اولیه عقلی تن در دهد، بخش بزرگی از گرفتاری های ما اصلا ایجاد نمی شود. در بحث از سرمایه گذاری هم مهم ترین بدیهی عقلی اولیه، ثبات و امنیت است. اگر ما بتوانیم حکومت گرامی را متقاعد کنیم که از بی ثبات سازی فضای کلان اقتصاد و ناامن سازی حقوق مالکیت دست بردارد، انباشت موضوعیت پیدا می کند، اما گرفتاری ما اکنون این است که چون در ایران زور رانت و فساد از زور علم و دانایی بیشتر است، و آز آنجا که ویژگی مشترک بخش بزرگی از ساختار قدرت در ایران این است که حسن نیت دارد، اما اهلیت اندیشه ای و تخصصی و تجربی ندارد، تحت تاثیر منافع رانت جویان راه نجات ایران را در شوک درمانی می بینند.مومنی ضمن یادآوری اینکه در تاریخ اندیشه ی اقتصادی، برای مداخله های دولت یک شرط بنیادی گذاشته شده و گفته می شود مداخله هایی مجاز است که منحصرا به ثبات بخشی اقتصاد کلان کمک کند، اظهارداشت: اگر جامعه علمی ما روی این بدیهیات اولیه عقلی تمرکز کند و از این زاویه با حکومت گرامی صحبت کند، بسیار دستاورد خواهد داشت. ببینید ما چقدر گرفتاری داریم که 35 سال است که عزیزان فکر می کنند با شوک درمانی، گرهی از این اقتصاد باز می شود. طنز تلخ این است که این کارها را زیر لوای بازارگرایی انجام می دهند.
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با بیان اینکه شوک در میان متفکران بزرگ توسعه مذموم است؛ چرا که هر شوکی که وارد می شود آنچه که به آن شوک اصابت کرده جهت را از دست می دهد و دچار عارضه خود تخریبی و عارضه آشفتگی و آنومی می شود، گفت: یعنی در اینجا مسئله شوک ، دیگر فقط مسئله اقتصاددان ها و عالمان علوم سیاسی نیست، بلکه جامعه شناس ها روانشناسان اجتماعی و متفکران روابط بین الملل همه باید به کمک بیایند تا حکومت گرامی متوجه شود که سوراخ دعا را گم کرده و پشت به هدف ایستاده است و کسی که پشت به هدف حرکت کند، هر چه سریع تر هم برود، در واقع از هدف دورتر می شود.
نفس اینکه ما با یک کشورهایی رابطه برقرار کنیم، گره گشا نیست
مومنی ادامه داد: اکنون به کرات این ایده مطرح می شود که نفس اینکه ما با یک کشورهایی رابطه برقرار کنیم، گره گشاست! گویا این بحران یادگیری گریبان همه مان را گرفته است! ما از شدت هم پیوندی با آنها 45 سال پیش حالمان به هم خورد، یادتان رفته!؟ کار جان فوران و مارک گازیورفسکی را نگاه کنید. گازیوروفسکی پدیده دست نشاندگی حکومت پهلوی به آمریکایی ها را صورت بندی مفهومی و نظری کرد و برای آن شاخص ارائه کرد. او گفت ریشه انقلاب اسلامی این بود که شدت دست نشاندگی از حدود قابل هضم این جامعه عبور کرده بود. معنای آن این است که نه نوکر کسی باشید و نه دنبال تنش زایی در مناسبات بین المللی بروید، بلکه باید درک عالمانه ای از منافع ملی پیدا کرد و به لوازمش هم تن در داد.
ابتدا باید صلاحیت های خود را در استفاده کارآمد از سرمایه های داخلی نشان دهیم
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با تاکید بر اینکه در طول تاریخ بشر هیچ جامعه ای نتوانسته تجربه موفقیت آمیز استفاده از سرمایه خارجی داشته باشه مگر اینکه ابتدا صلاحیت های خودش را در استفاده کارآمد و خردوزانه از سرمایه های انسانی و مادی داخلی نشان داده باشد، خاطرنشان کرد: اگر این گونه نباید، روشن است که از سرمایه خارجی همان گونه استفاده می شود که در دوره قاجاریه و پهلوی شد و ایران را در آن نابسامانی و تزلزل و بی ثباتی سیستم به گروگان گرفت. من تجربه جذب سرمایه خارجی در ایران را از دوره 1352 تا 1356 انتخاب کردم، دوره ای که حکومت ایران در قله تاریخی درامدهای ارزی کشور تا آن زمان قرار داشت است. آنها آنقدر ارز در اختیار داشتند که می توانستند با یک قدرت چانه زنی سطح بالا با طرفهای خارجی مذاکره کنند و تن تحمیل های آنها ندهند. نکته دوم این است که آنها در عین اینکه که در بالاترین سطح از نظر دسترسی به درآمد ارزی روبرو بودند، در قله هم پیوندی با آمریکا هم بودند و پیوندهای استراتژیک بین ایران و آمریکا، فراتر از اسرائیل بود.به دروغ می گویند شاه قهرمان ضد استعماری بود و آمریکا کنارش زد
وی ادامه داد: اکنون به گونه ای جلوه می دهند که محمد رضا شاه قهرمان ضد استعماری بود که آمریکایی ها کنارش زدند، در حالی که وقتی کشتار را شروع کرد، کارتر به ایران آمد و از ایران به عنوان جزیره امن این منطقه اعلام پشتیبانی کرد. ببینید ما چقدر در اسارت تاریخ سازی های جعلی و اندیشه سازی های جعلی معطوف به منافع بیرونی و معطوف به ضدتوسعه در ایران هستیم و این هم حیطه بسیار خطیری برای دانایان و مسئولیت بسیار بزرگی است که ما به سهولت به این جریان سازی های عجیب و غریب تن در ندهیم.
مومنی ضمن تشریح ترکیب 972 شرکتی که در آن دوره در ایران به ثبت رسیده اند، گفت: از این 972 شرکت، 371 شرکت رشته فعالیتش مربوط به دلالی و بیمه، 251 شرکت در زمینه بازرگانی، رستوران و هتلداری فعال بوده و 206 شرکت هم در زمینه فعالیت های ساختمانی فعال بوده اند. پیام روشن این ترکیب این است که هیچ کشوری نمی تواند جذب سرمایه خارجی با کیفیت داشته باشد، مگر اینکه ابتدا صلاحیت خودش در استفاده از سرمایه های انسانی و مادی داخلی اش را نشان داده باشد. سرمایه گذار خارجی که عقب افتادگی ذهنی ندارد، وقتی می فهمد بازدهی اصلی در این سرزمین در حیطه تولید نیست و برای تولید انواع و اقسام گرفتاری ها، محدودیت ها و بحران ها وجود دارد، معلوم است که او هم در حیطه هایی سرمایه گذاری می کند که بازدهی بیشتر، ریسک کمتر و زحمت ناچیز داشته باشد.
اینها چه کسانی هستند که می گویند چون جامعه حواسش پرت مذاکرات است، با شوک قیمتی دوباره یک زخم جدید به این جامعه بزنیم!؟
وی با بیان اینکه ما روزمره آدرسهای غلط و پوست خربزه دریافت می کنیم، البته وقتی آنها می توانند مثلا پوست خربزه زیر پای کسی در اندازه پوتین بیندازند که گرفتار باتلاق اوکراین شود، معلوم است که یک باره چیزهایی را هم بر سر زبان برخی حکومتگران ما می اندازند که استشمام می شود آدرس به نفع خارجی ها می دهند، ابراز عقیده کرد: عده ای، همین امروز که بدن مردم ایران هنوز از زخم شوک درمانی 1401 و 1403 التیام پیدا نکرده، راه افتاده اند و می گویند حالا که بحث از مذاکره شده، بهترین وقت است که در این شلوغی، شوک قیمتی جدیدی وارد کنیم! می گویم این نداها از حلقوم خائنان به منافع ملی ایران بیرون می آید. کیست که الفبای مذاکره رو بداند و نفهمد در شرایط مذاکره آن کشوری می تواند با عزت و قدرت چانه زنی و مذاکره کند که دل مردمش با او باشد. اینها چه کسانی هستند که می گویند چون جامعه حواسش پرت مذاکرات است، بیاییم دوباره یک زخم جدید به این جامعه بزنیم!؟ می خواهند از طریق تشدید بحران در رابطه بین مردم و حکومت در واقع ما را در ورطه های خیلی خطرناک بیندازند.هیچ حکومت باتدبیری در هنگامه مذاکره با حریف قدرتمند، چنگ به سر و صورت مردم خودش نمی اندازد
مومنی تاکید کرد: هیچ حکومت باتدبیری در هنگامه مذاکره با حریف قدرتمند، چنگ به سر و صورت مردم خودش نمی اندازد. این کار قدرت چانه زنی اش را نابود می کند و نشانه های بسیار خطرناکی است که با پیوند شوم و منحوسی که بین گروه های غیرمولد در ایران با منافع خارجی ها وجود دارد، هر روز برای ما جریان سازی و ایده های مشکوک بحران آفرین عرضه می کنند.

یک سرزمین و دو بلای مُهلک