دکتر حاتم قادری می‌گوید: «ایران امروز کشوری بی‌آرمان و در مرز پوچی مطلق است» و برای این ادعا سه نشانه می‌آورد: احساس شکست، ناامیدی و باری‌به‌هرجهت‌بودن مردم.
ولی چنین تشخیصی، حتی با اذعان به بحران‌های واقعی، از چند جهت دچار لغزش مفهومی و روش‌شناختی است.

نخست آن‌که قادری از رفتارهای روزمره مردم--تلاش برای معاش، فردگرایی محافظه‌کارانه و الویت‌های زیستی--نتیجه‌ای کلان درباره «نیهیلیسم اجتماعی» می‌گیرد. این تعمیم در علوم اجتماعی معتبر نیست و نمونه‌ای از تقلیل‌گرایی است.

دوم آن‌که گذار از «زندگی برای آرمان‌های بزرگ» به «زندگی برای بقا، کرامت و پیشرفت فردی» نشانه پوچی نیست؛ واکنش طبیعی جامعه‌ای است که اعتمادش به نهادهای رسمی فرسوده شده، ولی معنا و اخلاق فردی را همچنان حفظ کرده است. مردم، با وجود ناخشنودی از ساختارهای تحمیلی، نمی‌توانند و نمی‌خواهند زندگی را تعطیل کنند.

سوم آن‌که شاخص‌هایی که قادری برمی‌شمارد، شاخص نیهیلیسم نیستند؛ بلکه نشانه یک «جامعه خسته و فرسوده»‌اند--و این تفاوتی تئوریک و مهم است.

چهارم آن‌که جامعه ایران، در ظاهر افسرده، اما در پنهان و آشکار سخت مترصد فرصت تغییر است؛ فرصت‌طلبی تاریخی، بخشی از سازوکار بقای ایرانیان بوده است.

واقعیت این است: جامعه ایران بی‌آرمان نشده؛ آرمان‌های کلان تحمیلی را کنار گذاشته و به‌سوی آرمان‌های خرد، فردی و واقع‌بینانه رفته است. چنین جامعه‌ای در مرز پوچی نیست؛ در مرز بازتعریف خود است.