۲۰ نوامبر در حالی «دادگاه نورنبرگ» ۸۰ ساله شد که می توان گفت، آغازی بود بر محاکمه و پاسخگو کردن جنایتکاران. نورنبرگ سه خانواده بزرگ جرم را تعریف کرد: ۱- «جنایت علیه صلح»؛ ۲- «جنایت جنگی»؛ ۳- «جنایت علیه بشریت». این دادگاه هر کدام از این جنایات را با جزئیات تعریف کرد. به عنوان نمونه، یکی از موارد جنایت علیه صلح که کاملاً نوآورانه بود، اشغال و الحاق سرزمین‌ها با زور یا در مورد جنایت جنگی، اعدام بدون محاکمه، تعریف شد؛ اما مهم‌ترین نوآوری حقوقی دادگاه نورنبرگ، تعریف یک دسته جدید از جنایات بود که شامل رفتارهای حتی خارج از وضعیت جنگ می‌شود و آن جنایت علیه بشریت است.
⬅️ جنایت علیه بشریت شامل شکنجه و زندانی کردن بدون محاکمه، تجاوز و خشونت جنسی، قتل جمعی، نابودی سازمان یافته یا ریشه کنی یک گروه، ناپدیدسازی اجباری، بردگی سازمان یافته، تبعیض نژادی، آزار سیستماتیک، تبعید و کوچ اجباری و سایر اعمال غیر انسانی علیه هر جمعیت غیرنظامی است که می توان این اعمال را در سرکوب‌های سیستماتیک جمعیت‌های معترض و ناآرامی‌های شهری تشخیص داد. به طور کلی می‌توان گفت نورنبرگ تقریباً همه جنایات مرتبط با جنگ و حکومت‌های توتالیتر را پوشش داد.
⬅️ نورنبرگ برای اولین بار، رهبران یک دولت را به خاطر ارتکاب جنایت علیه بشریت؛ حتی در مورد مردمان خود مجرم شناخت و برای آن، مسئولیت کیفری فردی مقرر کرد. این جرم حتی شامل محروم سازی گروه‌های زندانی از حقوق انسانی نیز می‌شود، رفتار سیستماتیک یک حکومت علیه مخالفان. از آن زمان حکومت‌ها به طور مداوم رصد می‌شوند و حتی نمی‌توانند پنهان از چشم ناظران با سیاست‌های خود در داخل مرزهای خود، نسل کشی تدریجی راه بیندازند و این جنایت به بیرون مخابره نشود و مورد قضاوت قرار نگیرد.
⬅️ این قانون به لحاظ جامعه شناسی سیاسی اهمیت زیادی یافت؛ چرا که کنش های حکومت در قبال جامعه را مسئولانه کرد و تحت نظارت بین‌المللی قرارداد؛ «حتی اگر یک دولت خودش قوانین ظالمانه وضع کند، افراد مسئول نمی‌توانند پشت دولت پنهان شوند»؛ بدین معنا که دولت‌ها نمی‌توانند علیه مردمان خودشان جنایت کنند، تنها به این دلیل که صاحب زور و قدرت هستند.
⬅️ نورنبرگ نشان داد صاحبان قدرت نمی‌توانند از مسئولیت کنش‌های جنایتکارانه فرار کنند یا «اطاعت از دستور» مافوق برای مسئولان رده پایین‌تر یا مجریان فرامین، دفاع محسوب نمی‌شود. این رکن مهم نورنبرگ بود. نمی‌توان گفت «دیگر مسئولیت از من سلب شد» یا «حجت بر من تمام شد». نورنبرگ همه شریکان جرم را جنایتکار شناخت. به طور مثال «آدولف آیشمن» که نمونه کلاسیک اطاعت کورکورانه از اقتدار است در دفاع از خود در دادگاه نورنبرگ گفت: «من فقط اجرا کننده دستور بودم».
⬅️ «ویلهم کایتل» رئیس ستاد فرماندهی ارتش که نقش امضای دستورهای اعدام‌ها و جنایت‌ها را داشت، در دفاع از خود تاکید کرد: «من مجبور بودم دستورات هیتلر را اجرا کنم؛ نه می‌توانستم مخالفت کنم و نه می‌توانستم جلوگیری کنم»، «نقش من صرفاً فنی بود». «یوآخیم ریبنتروپ» وزیر امور خارجه که نقش امضای پیمان‌های تجاوزکارانه و نقش سیاسی تسهیلگر جنایت‌ها را داشت گفت: «من فقط یک پیام رسان بودم»، «من بی‌خبر بودم». دادگاه اثبات کرد، وزیر امور خارجه از همه جنایات داخلی و خارجی خبر داشت، دیپلماتی از نظامی‌ها ویرانگرتر.
