 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
||
|
||||||
 |
 |
 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
||||||
|
|
|
|
|||
من پري كوچك غمگيني را
ميشناسم كه در اقيانوسي مسكن دارد
و دلش را در يك نيلبك چوبين
مينوازد آرام آرام
تهران- خبرگزاري كار ايران
فروغ فرخزاد در 15 دي ماه 1313 در تهران متولد شد, مادرش"توران وزيري تبار و پدرش"سرهنگ محمدفرحزاد"بود؛ پدر به دليل روحيه نظامي كه داشت از همان آغاز فرزندان خود را به گونهاي متفاوت تربيت ميكرد و سعي داشت آنها را با سختي آشنا كند, فروغ در سالهاي 1325 پس از پايان دوره ابتدايي در دبيرستان"خاور" ثبت نام ميكند و در اين سالها به سرودن شعر روي ميآورد.
اما فروغ, شعرهاي اين دوره را كه بيشتر در قالب غزل سروده شدهاند, هيچگاه جايي منتشر نميكند.او در سال 1328 وارد هنرستان بانوان كمالالملكميشود و نقاشي و خياطي را زير نظر استاد "پيتر كاتوزيان"و"بهجت صدر" ميآموزد. در شهريور ماه 1329 در حالي كه شانزده سال بيش ندارد با پرويزشاپور كه پانزده سال از او بزرگتر است و نوه خاله مادري فروغ است علي رغم تمام مخالفتهاي خانواده ازدواج ميكند؛آنها براي زندگي مشترك اهواز را بر ميگزيند و به آنجا نقل مكان ميكند. در سال 1331 همزمان با انتشار اولين مجموعه شعر فروغ"اسير" تنها فرزندانشان"كاميار" متولد مي شوكد و سپس از آن حس زنانگي به شكلي خاص در فروغ ميشكند. اما شادي تولد كودك ديري نميپايد و اختلافات خانوادگي بالا ميگيرد. در فاصله سالهاي 1332 اشعار فروغ در نشريات آن روز همچون"روشنفكر","اميد","ايران" و"سخن" منتشر ميشود و بازتاب گستردهاي در سطح جامعه روشنفكري آن روزها دارد.
فروغ در سال 1334 از پرويز شاپور جدا شده و نگهداري كامي نيز به پدر سپرده ميشود. ديري نميپايد كه فروغ سر خورده و افسرده چمدان به دست به خانه پدري باز ميگردد و پدرش نيز كه مخالف كارهاي او و انتشار اشعارش بودهاست او را چمدان به دست از خانه بيرون ميكند. فروغ به دعوت"طوسي حايري" كه زماني همسر احمد شاملو بود به خانه او ميرود. مدتي را در خانه او ميگذارند تا جايي براي خود دست و پا كند. در همين سال مجموعه شعر اسير به چاپ دوم ميرسد كه عمدتا اشعار اين مجموعه چهار پاره منظوم يا قطعه بودند. در سال 1335 كه احمد شاملو"عروسي خون" لوركا را ترجمه كرده و قرار بود اين نمايشنامه به روي صحنه برود, شاملو از فروغ دعوت ميكند كه به همراه اعضا اين گروه"طوسي حايري","لبعت والا" و چند نفر ديگر به ايفاي نقش بپردازد. آنها شروع به تمرين ميكنند اما به دلايل مالي و مشكلات شخصي بازيگران اين تئاتر روي صحنه نميرود.
در سال 1335 فروع مجموعه شعر"ديوار"را كه شامل 25 قطعه شعر منظوم است منتشر ميكند و پس از آن به ايتاليا و آلمان سفر ميكند در سال 1336 به تهران باز ميگردد و به ناچار اتاقي اجازه ميكند. در همين سالها دو داستان به نامهاي"بيتفاوت"و"كابوس" را در مجله "فردوسي"منتشر ميكند. در سال 1337 عصيان را كه شامل 17 قطع شعر منظوم بود منتشر ميكند. همزمان با ابراهيم گلستان آشنا ميشود و به عنوان منشي در "گلستان فيلم" مشغول به كار ميشود. در سال 1338 فروغ به همراه صمد پوركمالي با هزينه"گلستان فيلم" به انگلستان, هلند و آلمان براي كارهاي صدابرداري و تعمير دستگاههاي فيلمبرداري ميرود اما اين سفر را نيمه كاره رها ميكند و به تهران باز ميگردد.
در سال 1338 فروغ در تهيه و بازي فيلمي از مراسم خواستگاري در ايران كه بنا به سفارش موسسه فيلم ملي كانادا توسط ابراهيم گلستان ساخته شد ايفاي نقش ميكند.
در فاصله اين سالها فروغ همراه با ابراهيم گلستان در عرصه فيلمسازي مشغول است و يك فيلم تبليغاتي يك دقيقهاي براي صفحه نيازمنديهاي روزنامه كيهان و يك فيلم كوتاه تبليغاتي براي كارخانه روغن پارس ميسازد.
در سال 1340 سفر كوتاهي به انگلستان ميكند. در اين سال دست به خودكشي ميزند كه اين خودكشي ناكام ميماند. در همان سال"ديوار" به چاپ دوم ميرسد. در همين سال فروغ در نمايشنامهاي به نام" كسب و كار ميسيز وارن" اثر"برنارد شاو" به كار گرداني"سركيسيان" بازي ميكند اما پس از مدتها تمرين اين نمايش بنا به مشكلات جانبي به روي صحنه نميرود. در سال 1341 در اولين فيلم بلند ابراهيم گلستان به نام"دريا" به عنوان نقش اول بازي ميكند؛ همزمان با بازي در اين فيلم شعرهايش در آرش منتشر ميشوند.
در سال 1341 فروغ براي ساختن فيلم"اين خانه سياه" است به جذام خانه بابا باغي ميرود و همزمان با آن شعر"به علي گفت مادرش روزي" را ميسرايد و با همكاري"شاهين سركيسيان" نمايشنامه"ژان مقدس"اثر"برنارد شاو" را به فارسي باز ميگرداند. در بهمن ماه همين سال"اين خانه سياه است" در كانون فيلم به نمايش ميآيد كه بازتاب زيادي در مطبوعات آن روز دارد.
در سال 1342 در دو سكانس فيلم"خشت و آينه" به كار گرداني ابراهيم گلستان به ايفاي نقش ميپردازد و در اين سال براي بازي در نمايشنامه "شش شخصيت در جستوجوي نويسنده" لوئيجي پراندلو به كار گرداني پري صابري دعوت ميشود, اين نمايش در انجمن فرهنگي ايران و ايتاليا اجرا ميشود.
در زمستان سال 1342 " اي مرز پرگُهر" را در آرش منتشر ميكند. در اواخر زمستان همين سال مجموعه شعر"تولدي ديگر" را كه شامل شعرهاي پراكندهاش در نشريات بود, منتشر ميكند.
در 1343 "اين خانه سياهاست" برنده جايزه فيلم فستيوال فيلم" اوبرهاوزن" ميشود.
در همين سال برگزيده اشعار فروغ به انتخاب خودش منتشر ميشود.
سال 1344 فروغ سفري به ايتاليا و فرانسه ميكند و پس از بازگشت به ايران با"بر ناردو برتو لويچي" ديدار ميكند. در سال 1345براي شركت در دومين فستيوال"فيلم مولف"به ايتاليا سفر ميكند. در اين سال با سهراب سپهري, مهدي رخشا و بهجت صدر به نقاشي كردن ميپردازد.
فروغ اين شاعر عصيانگر اين است:
«طي يك حادثه وحشتناك رانندگي در جاده دروس قلهك
فروغ فرحزاد شاعر معروف كشته شد»
صفحه اول روزنامه اطلاعات سه شنبه 25 بهمن 1345
به يادش شعري از او را مروز ميكنيم:
تولدي ديگر
همه هستي من آيه تاريكيست
كه ترا در خود تكرار كنان
به سحرگاه شكفتنها و رستنهاي ابدي خواهد برد
من در اين آيه ترا آه كشيدم آه
من در اين آيه ترا
به درخت و آب و آتش پيوند زدم
زندگي شايد
يك خيابان درازست كه هر روز زني با زنبيلي از آن ميگذرد
زندگي شايد
ريسمانيست كه مردي با آن خود را از شاخه ميآويزد
زندگي شايد طفلياست كه از مدرسه برميگردد
زندگي شايد افروختن سيگاري باشد در فاصله رخوتناك دو همآغوشي
يا عبور گيج رهگذري باشد
كه كلاه از سر بر ميدارد
و به يك رهگذر ديگر با لبخندي بي معني ميگويد: صبح بخير
زندگي شايد آن لحظه مسدوديست
كه نگاه من در ني ني چشمان تو خود را ويران ميسازد
و در اين حسي است
كه من آن را با ادراك ماه و با دريافت ظلمت خواهم آميخت
در اتاقي كه به اندازه يك تنهاييست
دل من
كه به اندازه يك عشقست
به بهانههاي ساده خوشبختي خود مينگرد
به زوال زيباي گلها در گلدان
به نهالي كه تو در باغچه خانهمان كاشتهاي
و به آواز قناري‌ها
كه به اندازه يك پنجره ميخوانند
آه ...
سهم من اينست
سهم من اينست
سهم من,
آسمانيست كه آويختن پردهاي آنرا از من ميگيرد
سهم من پايين رفتن از يك پله متروكست
و به چيزي در پوسيدگي و غربت واصل گشتن
سهم من گردش حزن آلودي در باغ خاطرههاست
و در اندوه صدايي جان دادن كه به من ميگويد:
«دستهايت را
دوست ميدارم»
دستهايم را در باغچه ميكارم
سبز خواهم شد ميدانم, ميدانم, ميدانم
و پرستوها در گودي انگشتان جوهريم
تخم خواهند گذاشت
گوشواري به دو گوشم ميآويزم
از دو گيلاس سرخ همزاد
و به ناخنهايم برگ گل كوكب ميچسبانم
كوچهاي هست كه در آنجا
پسراني كه به من عاشق بودند, هنوز
با همان موهاي درهم وگردنهاي باريك وپاهاي لاغر
به تبسم معصوم دختركي ميانديشند كه يك شب او را باد با خود برد
كوچهاي هست كه قلب من آن را
ازمحلههاي كودكيم دزديدهست
سفرحجمي در خط زمان
و به حجمي خط خشك زمان را آبستن كردن
حجمي از تصويري آگاه
كه ز مهماني يك آينه برميگردد
و بدينسانست
كه كسي ميميرد
و كسي ميماند
هيچ صيادي در جوي حقيري كه به گودالي ميريزد مرواريدي صيد نخواهد كرد
من
پري كوچك غمگيني را
ميشناسم كه در اقيانوسي مسكن دارد
و دلش را در يك نيلبك چوبين
مينوازد آرام آرام
پري كوچك غمگيني كه شب از يك بوسه ميميرد
و سحرگاه از يك بوسه به دنيا خواهد آمد
تهيه و تنظيم: ايلناـ مريم آموسا
