- سينما براي شهادت قلم بهدستان و تصويرسازان خبر گريست
- رقيب بي بديل "علي حاتمي" تنها خودش بود
تهران- خبرگزاري كار ايران
ياد بود و بزرگداشت "علي حاتمي" چهارشنبه هفته گذشته ، طي مراسمي در سينما فرهنگ با حضور مسئولان سينمايي ، اهالي رسانه و مطبوعات و جمعي از هنرمندان برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه هنر ايلنا، اين مراسم در حالي از ساعت 17:45 دقيقه آغاز شد كه فضاي حزن انگيز حادثه سقوط هواپيماي C-130 در مراسم حاكم بود.
اجراي مراسم را "جمشيد گرگين" بر عهده داشت و پس از پخش تصاويري از زنده ياد علي حاتمي ، "علي نصيريان" به ويژگيهاي هنري اين فيلمساز اشاره كرد و گفت: "حاتمي" يكي از هنرمنداني بود كه به ايراني بودن و هنر ايراني ميانديشيد و ريشه در هويت خود داشت ، او با اين ديدگاه از تئاتر به سينما آمد. حاتمي همانند "بيژن مفيد" جايگزيني نخواهد داشت.
وي همچنين موقعيت مخاطبان حاتمي را با مخاطبان شعر "حافظ" قياس كرد و افزود: شعر حافظ مخاطب عام و خاص را معطوف خود ميكند ، حاتمي هم ، چون از حس واقعي خود ميگفت ؛ توانست از سطحي نگري كه امروزه بسياري از ما دچار آن شدهايم ، فاصله بگيرد.
پس از صحبت ها نصيريان، تصاويري از "عزت الله انتظامي" پخش شد و مجري اعلام كرد؛ ايشان به دليل بيماري ،نتوانستند بيايند ولي مصاحبه اي ضبط شده با انتظامي پخش شد. او نيز به خاطرهاي در هنگام فيلمبرداري "جهان پهلوان تختي" اشاره كرد.
سپس مصاحبهاي تصويري از زندهياد "علي حاتمي" به نمايش درآمد."علي حاتمي" در اين مصاحبه به تفاوت مخاطبان سينما و تلويزيون اشاره كرد و افزود: مخاطبان تلويزيوني به علت تعدد برنامههايي كه در اختيار دارد از سطح سليقه بالاتري هم برخوردار است ، از همين رو براي كار تلويزيوني وسواس بيشتري قائلم ، البته اين مساله در غرب كاملاٌ بر عكس است . يكي از دلايلي كه منتقدان به كارهاي من ايراد مي گيرند ، اين است كه كار من بي الگوست و ميزاني در دست منتقد نيست . خاصيت قصه پردازي و روايت در "هزار دستان" همچون "هزار و يكشب" است و اين نكتهاي بود كه بسياري متوجه آن نشدند و به آن ايراد ميگرفتند.
"اميد روحاني" منتقد و يار هميشگي علي حاتمي كه تا آخرين لحظات همراه وي بود ، سخنران بعدي بود. او از سال 1350 ، به عنوان سال آشنايياش با علي حاتمي نام برد و تصريح كرد: آن موقع روزنامه نگار جواني بودم كه پس از دعوت به همكاري از سوي ايشان اين ارتباط سالها ادامه پيدا كرد. آن چه كه در سينماي او ديده ميشود بلند پروازيهايي است كه تنها به قسمت هايي از آن دست يافت. او قصه ايراني را دوست داشت و معقتد بود كه بايد به سبك ايراني فيلم بسازد. تم سينماي علي حاتمي همان تم سينماي ما از 1327 تا 1357 است ، كه به عنوان فيلم فارسي خوانده ميشود ، در صورتي كه اين جز نكات بارز سينمايي و مثبت سينماي علي حاتمي بود.
وي به 40 ساعت گفتگوي منتشر نشدهاش با علي حاتمي اشاره كرد و ادامه داد: او دوست داشت ابزار سينمايي را كه براي ايراني نبود ، مال خود كند و سعي كرد اين امر را با كنار گذاشتن حجاب تكنيك محقق كند. تمام اهميت "حاتمي" تنها در فيلمهاي او نيست ، بلكه تلاشش براي خلق اثري چون تابلوهاي كمال الملك است.
"اكبر عبدي" در حالي روي سن آمد كه مجري به دليل فضاي سنگين و حزن انگيز مراسم ، از او خواست تا فضا را با طنز خود كمي تغيير دهد . "عبدي" كه سابقه همكاري با حاتمي را در فيلمهاي "دلشدگان" و "مادر" دارد ، با اشاره به فاجعه سانحه سقوط هواپيمايي C-130 گفت: اميدوارم ديگر از اين هواپيماهاي افتادني نخريم! ، اولين آشنايي من با حاتمي براي فيلم "كمال الملك" و براي نقش احمد شاه بود ، اما به دليل طولاني شدن زمان فيلم ، فصل حضور اين شخصيت حذف شد. آن موقع ليلا حاتمي 3 ساله بود. علي حاتمي به من ميگفت : "اكبر بچه من است!" ، نمازش سروقت بود و اعتقاد به ائمه و عاشورا و تاسوعا و نذر كردن جز خصوصيات جدانشدنياش بود.
وي در پايان صحبت هاي خود گفت: او تنها كارگرداني بود كه به بازيگرش احترام ميگذاشت و حسادت نميكرد ؛ معتقد بود ، بازيگر چون مخمل و جواهر است و كارگردان فقط خاك روي آن را كنار ميزند ، چون بازيگر است كه زحمت گروه را نشان ميدهد.
"محمد مهدي دادگو" تهيه كننده چند اثر علي حاتمي نيز به خصوصيات دينداري و شخصيتي او اشاره داشت و افزود : حاتمي سينما را بلد بود و در كنار آن شناخت به فرهنگ ، تاريخ و ادبيات ، اين دانش را كامل ميكرد . معتقدم نبايد افعال ماضي را براي "علي حاتمي" به كار برد ، افعال حال و آينده برازنده واقعي او و سينمايش است.
وي در بخش ديگري از صحبت خود توجه به حفظ نگاتيوهاي آثار اين فيلمساز را خواستار شد و ادامه داد : در حال حاضر به راحتي ميتوان مجموعهاي جديد از مجموعه 6 قسمتي "مثنوي و معنوي" و همچنين "سلطان صاحبقران" توليد كرد و يكي دو اثر ديگر به كارنامه هنرياش اضافه كنيم ، از طرفي تعدادي از فيلم نامههايش كه نزد همسر وي باقي مانده ، قابليت ساخت دارد كه در ادامه آثار هنري و معنوي او محسوب ميشود.
نمايش مصاحبهاي تصويري با "مسعود كيميايي" قسمت بعدي مراسم بود . "كيميايي" گفت: قرار نيست درباره يك خاطره و يا سينماي از دست رفته صحبت كنم . من در سال 48 قيصر را ساختم و او در سال 49 حسن كچل را تمام كرد ، شروع او ايجاد يك سبك و نگاه جديد به سينما بود علي با "جهان واژه گانياش" زندگي ميكرد ، همان جهان را هم به سينما آورد و به جاهاي خوبي رسيد.
وي زبان علي حاتمي را "زبان كوچه" دانست و افزود: او در اين نوع سينما رقيبي نداشت و رقيب بي بدليش خودش بود ، همان طور كه زندگي ميكرد در سينما هم موضوعات را به همان گونه تصوير مينمود.
"فرهاد فخرالديني" آهنگساز فيلم "كمال الملك" هم درمصاحبهاي تصويري درباره حاتمي گفت: خاطره خوبي از كار با او دارم ، او وسواس زيادي براي استفاده از موسيقي در فيلم داشت و كاربرد آن را به خوبي ميفهميد، "علي حاتمي" هنرمند وارستهاي بود كه ديدگاهاش بيشتر به خصوصيات ملي ما باز ميگشت . تلاش او براي نشان دادن هنر و فرهنگ با هويت ايراني ستودني است.
بعد از پخش مصاحبههاي تصويري ، "عبدالله اسكندري" (گريمور) به روي سن آمد و گفت: علي حاتمي نقش به سزايي در تكامل كار من داشت ، اين اتفاق هم از اعتمادي كه او هنگام ساخت سريال "هزار دستان" به من كرد ، شروع شد . حاتمي سر مشق سينماي ملي ما به حساب ميآيد ، يادم ميآيد هنگام فيلمبرداري اين سريال ، گفت دكمه لباس جمشيد مشايخي بايد تغيير كند، من رفتم تا اين تغيير كه به ظاهركوچك بود ، صورت نگيرد ، ولي او گفت؛ اگر از چيزهاي ريز به راحتي بگذريم ، بايد كمكم قصد ساخت فيلم را زد!
همچنين "مجيد مير فخرايي" كه همكاري نزديكي با علي حاتمي هنگام ساخت شهرك "غزالي" داشت ، گفت: روزي كه "علي" به رحمت خدا رفت ، همه احساساتي شدند و گفتند اسم شهرك را "علي حاتمي" ميگذاريم ، كمكم با فروكش شدن احساسات ، نام علي حاتمي از اسم شهرك به اسم محله ، كوچه و در نهايت به يك قسمت جزيي از اين شهرك رسيد. در حال حاضر هم ، يك شركت خودرو سازي ، قصد دارد اين تاريخ سينما را از سينماي ايران بگيرد ، ولي نگذاريم اين اتفاق بيفتد و نام شهرك را كه در حال حاضر به نام صاحب قبلي زمين(غزالي) است ، به نام "علي حاتمي" بگذاريم.
در بخش ديگري از مراسم مصاحبهاي تصويري كه پيش از مرگ علي حاتمي با وي درباره فيلم "پيامبر" با او شده بود ، پخش شد. حاتمي در اين مصاحبه بزرگترين فيلمهاي تاريخ سينما را فيلمهاي مذهبي دانست و ادامه داد: فيلمهايي كه به خداوند و اعتقادات انسان مربوط است ، مخاطب را به خودي خود جذب ميكند ، نمونه اين حرف را شما در فيلمهايي چون "بنهور" و "السيد" ميبينيد ، حداقل هر 17-18 سال يكبار در سينماي دنيا فيلمي درباره مسيح ساخته شده است تا نسلهاي مختلف با اين مقوله بيگانه نباشند ولي هنوز فيلمي درباره اسلام نديدم كه نگاه واقعي آن را به تصوير كشيده باشند ، در حال حاضر هم ميخواهم اين جسارت را به خودم بدهم تا با ساخت اين فيلم نگاه خاضعانه درباره اسلام داشته باشم و دوست دارم براي اين مسئله از سينما استفاده كنم.
در انتهاي مراسم پس از صحبت هاي تفصيلي "محمد رضا جعفري جلوه" ، معاونت سينمايي ، كليپي از تصاوير "دلشدگان" كه با موسيقي "حسين عليزاده" و صداي "محمدرضا شجريان" همراه بود ، پخش شد.