صدیق تعریف: موسیقی آوازی ما پیشرفت نکرده است، مهر

خبرگزاری مهر - گروه موسیقی : "ماه عروس" جدیدترین کار مشترک حمید متبسم و صدیق تعریف ، در آستانه سال نو منتشر شده است . این اثر تا حدودی ملهم از موسیقی خراسانی است و تعریف با توجه به سلیقه آهنگساز به اجرای متفاوتی دست یافته است ؛ به همین مناسبت با وی گفتگویی کرده ایم که در نهایت به مباحث مربوط به آسیب شناسی موسیقی آوازی منتهی شد.
در آستانه نوروز 1385 آلبوم "ماه عروس" پس از کش و قوس های فراوان به بازار موسیقی عرضه شد که حاصل همکاری صدیق تعریف، (خواننده ) و گروه دستان به سرپرستی حمید متبسم است. این اثر که بخش گروهی آن توسط بنیانگذاران اصلی گروه دستان ضبط شده است، در سال پیش برای خواندن به صدیق تعریف پیشنهاد شد و با او پس از شنیدن قطعات و تصنیف ها خواندن این اثر را به عهده گرفت که عرضه آن تا آخرین روزهای سال 1384 طول کشید. تعریف به دعوت ما درمحل خبرگزاری حاضر شد و به پرسش های خبرنگار موسیقی "مهر" در خصوص انتشار این آلبوم، تبعات پیرامون آن و سایر مسائل مرتبط با موسیقی پاسخ داد.

به گزارش خبرنگار موسیقی "مهر"، در ابتدای این گفتگو صدیق تعریف در خصوص چگونگی ضبط و اجرای این اثر گفت: من و آقای متبسم که هر دو از اعضای گروه عارف و شیدا بوده ایم، مدت ها بود که مترصد همکاری با یکدیگر بودیم تا اینکه در سال 1382 آقای متبسم خواندن این اثر را به من پیشنهاد کرد. اگر چه این تصنیف ها برای صدای من نوشته نشده بود، اما اجرای آن را تجربه خوبی در ادامه روند کارهای پیشین خود دیدم که حاصل این همکاری آلبوم "ماه عروس" است.

وی در مورد علت ذکر نشدن اسامی نوزاندگان در اینسرت آلبوم "ماه عروس" اظهار داشت: من و آقای متبسم مایل بودیم تا اسامی تک تک اعضای گروه اجرا کننده به طور کامل ذکر شود، اما چند نفر از نوازندگان این اثر به این کار تمایل نداشتند و ما هم با احترام به خواست آنها اسامی شان را نیاوردیم . اما جا دارد از همکاری هنرمندانی چون بهزاد فروهری نوازنده نی، حسین بهروزی نیا نوازنده عود و مسعود خضری نوازنده دوتار این اثر یاد کنم که متاسفانه و به ناچار از آوردن اسامی بقیه دوستان خودداری کردیم.

این خواننده درباره انتخاب عنوان "ماه عروس" برای این اثر تصریح کرد: این عنوان از اولین بیت قصیده معروفی از ملک الشعرای بهار، برگرفته شده که تصنیف "ماه عروس" بر اساس این قصیده ساخته شده است.

وی با اشاره به اینکه "ماه عروس" ملهم از موسیقی خراسان است، افزود: موسیقی دستگاهی ما به نوعی وامدار موسیقی محلی است و تعداد زیادی از گوشه ها و قطعات موسیقی دستگاهی ایران از موسیقی نواحی برگرفته شده است. در حقیقت هم می توان گفت موسیقی نواحی تکمیل کننده موسیقی ردیف دستگاهی است و نمی توان تاثیر آن را نادیده گرفت.

تعریف درخصوص خلاقیت و نوآوری در این اثر، گفت: سعی ام براین بوده که بتوانم علاوه بر اجرای علایق خود در موسیقی آوازی بتوانم، خواست آهنگساز را پاسخ داده باشم.

همچنین سعی کرده ام در ارائه آواز و انتخاب اشعار و آواز به فضای موسیقی محلی و ظرفیت آن توجه داشته باشم.

خواننده "آبگینه" در باره پایین آمدن آستانه تحمل مردم برای شنیدن آواز و گرایش روز افزون آنها به شنیدن تصنیف و قطعات ضربی، اظهار داشت:یکی از علل اصلی این گسست، بی توجهی رسانه های قدرتمندی نظیر رادیو و تلویزیون است. متاسفانه طی یک پروسه چندین ساله، مردم به درستی از سوی این رسانه های تغذیه نشدند و به دنبال پدیده مصرف گرایی در تمام شئون زندگی به موسیقی مصرفی گرایش بیشتری پیدا کردند و سطح سلیقه شان روز به روز پایین تر آمد؛ و دریغا اکنون به جایی رسیده ایم که مردم و مسئولین فراموش کردند، موسیقی آوازی پشتوانه اصلی موسیقی ایرانی است.

وی با اشاره به اینکه هنرهای جدی در سطح جهان مخاطبان خاص و آموزش دیده دارد، گفت: بر همین اساس موسیقی ردیف و دستگاهی به علت متفکرانه و جدی بودنش به مخاطبان خاص و آموزش دیده اختصاص دارد و طبیعی است که عامه مردم هم موسیقی خاص و مورد مصرف خودشان را دارند. البته این مساله مختص به کشور ما نیست به عنوان مثال در کشورهایی نظیر اتریش و آلمان که به نوعی مهد موسیقی کلاسیک دنیا هم هستند مخاطبان خاص سالن های موسیقی کلاسک را پر می کنند.

این خواننده با اشاره به ظرفیت های موجود در موسیقی دستگاهی و بردن آن در میان عامه مردم، گفت: هر هنری ظرفیت خاص خودش را دارد، ما نباید از موسیقی ردیف دستگاهی توقع بیش از حد داشته باشیم اگر بخواهیم تغییری بنیادین و فوری در آن ایجاد کنیم به آن لطمه زده ایم و اگر موسیقیدانان ایرانی بخواهند صرفا به فراگیر شدن موسیقی توجه کنند، در ورطه موسیقی بازاری می افتند. این مساله ، بنیان موسیقی ایرانی- به معنای درست کلمه- را مخدوش می کند. در حقیقت وظیفه تعدادی از هنرمندان این است که حافظ و نگهبان اصول موسیقی ایرانی باشند تا این موسیقی برای همیشه صاحب پشتوانه باشد، در غیر این صورت پس از چند دهه مو سیقی ایران برای همیشه فراموش خواهد شد.

خواننده تیتراژ سریال امام علی (ع)درباره جایگاه موسیقی آوازی در موسیقی ایرانی و نسبت آن با موسیقی سازی تاکید کرد: از آنجایی که فرهنگ ما یک فرهنگ کلامی-شنیداری و متکی به هنر شعر است، طبیعی است که کلام و آواز هم در موسیقی ایرانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به هر حال انسان با کلام ارتباط بیشتری برقرار می کند و اگر دقت کرده باشید فرهنگ موسیقایی ما طوریست که حتی نوازندگان درجه یک پس از اجرای قطعاتی چند، کلام را همراه ساز خود می کنند و آواز می خوانند.

وی در خصوص نقش خواننده درهنگام اجرای تصنیف، گفت: خواننده هنگام خواندن تصنیف مثل یک بازیگر است که علاوه بر اجرای خواسته کارگردان باید خلاقیت های شخصی خود را هم لحاظ کند و روایتی مختص به خود رائه دهد.

خواننده "ماه بانو" با ذکر این نکته که خود را کارشناس موسیقی آواز نمی داند، درخصوص جایگاه سلیقه و تفکر در موسیقی ایرانی، خاطر نشان کرد: قسمت عمده ای از شناخت موسیقی ایرانی مبنای علمی دارد صرفا کارشناس ها می توانند آن را بشناسند و بخشی دیگر از آن بر سلیقه و خلاقیت افراد متکی است.

وی درباره عملکرد خوانندگان آوازهای ایرانی در سال های اخیر ابراز داشت: موسیقی آوازی ما نسبت به گذشته دور پیشرفت چندانی نکرده است. شاید به لحاظ کمی پیشرفت هایی در این حوزه شنیده شده است، اما فکر می کنم از نظر کیفی گامی به جلو برنداشته ایم.

خواننده "کردانه" در پاسخ به این پرسش که آیا کم اقبالی در حوزه موسیقی ایرانی از سوی مردم است یا نوآوری در آن صورت نگرفته است؟ گفت : اصولا عامه مردم تنوع طلب هستند ونمی توانند تشخیص چندان درستی از موسیقی آوازی داشته باشند. مردم در موقیعتی قرار گرفته اند که قدرت تشخیص موسیقی خوب از بد را ندارند؛ چون صدا و سیما از صبح تا شب کارهای بد و با کیفیت پایین پخش می کنند ودر این حالیست که گوش شنیداری مردم به واسطه این رسانه تربیت می شود.

تعریف درباره نقش هنرمند درچنین موقعیت هایی گفت: یک موزیسین خوب نباید تن به این شرایط بدهد ولی بایست از ارائه کارهای ضعیف و سطح پایین پرهیز کند.

صدیف تعریف درپایان با اشاره به بازسازی آثار گذشتگان توسط خودش، خاطر نشان کرد: دوست داشتم درکنار آثار جدید و ارکسترال، آثار متقدمین موسیقی ایرانی را اجرا می کردم که چنین موقعیتی کمتر اتفاق افتاد.