ز رنج خستگی درماند در راه، سالروز تولد پروين اعتصامی، مهر

خبرگزاری مهر - گروه فرهنگ و ادب : پروين اعتصامی بزرگ ترين شاعر زن ايرانی است که در تاريخ ادبيات پارسی ظهور کرده است. او از معدود زنان پيشرو و اديب روزگار خود بود که در سرودن اشعاری با مضامين اخلاقی، اجتماعی و عارفانه با زبانی شيوا و همه فهم اهتمام داشت.
اعتصامی در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ خورشيدی در شهر تبريز به دنيا آمد. پدرش يوسف اعتصام الملک از سکنه تبريز و اصالتاً آشتيانی بود و مادرش اختر فتوحی ( متوفی ۱۳۵۲) از اهالی آذربايجان بود. پروين تنها دختر خانواده بود و چهار برادر داشت.

اعتصام الملک پدر پروين از نويسندگان و مبارزان دوران مشروطه و از پيشقدمان تجدد ادبی در ايران بود. او در سال ۱۲۹۱ به همراه خانواده اش از تبريز به تهران مهاجرت کرد. پروين از کودکی با مشروطه‌خواهان و چهره‌های فرهنگی آشنا شد و ادبيات را در کنار پدر و استادانی چون دهخدا و ملک الشعرای بهار آموخت. در دوران کودکی، زبان‌های فارسی و عربی را زير نظر معلمان خصوصی در منزل و زبان انگليسی را در مدرسه امريکايی‌ها فراگرفت.

پروين در سن ۲۸ سالگی در تيرماه ۱۳۱۳ با پسرعموی پدرش فضل الله اعتصامی (رئيس شهربانی وقت کرمانشاه) ازدواج کرد ولی اين ازدواج در مرداد ۱۳۱۴ به جدايی انجاميد. در همين سال‌ها بود که پروين در کتابخانهٔ دانشسرای عالی به عنوان کتابدار به کار مشغول شد.

پروين به تشويق ملک‌الشعرای بهار در سال ۱۳۱۵ ديوان خود را منتشر کرد ولی مرگ پدرش در دی ماه ۱۳۱۶ در سن ۶۳ سالگی، ضربه هولناک ديگری به روح حساس او وارد کرد.

پروين اعتصامی در تاريخ ۱۵ فروردين ۱۳۲۰ در سن ۳۵ سالگی بر اثر ابتلا به بيماری حصبه در تهران درگذشت و در حرم حضرت معصومه در قم در مقبرهٔ خانوادگی به خاک سپرده شد. پروين برای سنگ مزار خود نيز قطعه ای اندوهبار سرود :

اينکه خاک سيهش بالين است
اختر چرخ ادب پروين است
گر چه جز تلخی ز ايام نديد
هر چه خواهی سخنش شيرين است
صاحب آنهمه گفتار امروز
سائل فاتحه و ياسين است
دوستان به که ز وی ياد کنند
دل بی دوست دلی غمگين است
خاک در ديده بسی جان فرساست
سنگ بر سينه بسی سنگين است
بيند اين بستر و عبرت گيرد
هر که را چشم حقيقت بين است
هر که باشی و ز هر جا برسی
آخرين منزل هستی اين است
آدمی هر چه توانگر باشد
چون بدين نقطه رسيد مسکين است
اندر آنجا که قضا حمله کند
چاره تسليم و ادب تمکين است
زادن و کشتن و پنهان کردن
دهر را رسم و ره ديرين است
خرم آنکس که در اين محنت گاه
خاطری را سبب تسکين است

پروين اعتصامی بزرگ ترين شاعر زن ايرانی است که در تاريخ ادبيات پارسی ظهور کرده است. اشعار وی پيش از آنکه بصورت ديوان منتشر شود در مجلد دوم مجله بهار که به قلم پدرش يوسف اعتصام الملک انتشار می يافت چاپ می شد (۱۳۰۲ ـ ۱۳۰۰ خورشيدی).

ديوان اشعار پروين اعتصامی که شامل ۶۵۰۰ بيت از قصيده و مثنوی و قطعه است تاکنون چندين بار به چاپ رسيده است.