خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس سياسي
يك فعال سياسي گفت كه ارزشهايي چون آزادي و دموكراسي از دل فرهنگ ديني و ملي مردم ايران بيرون آمده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، محمد توسلي طي سخناني در دفتر سازمان دانشآموختگان پس از بيان اين مطلب يادآور شد كه در طول تاريخ پايبندي به ارزشهايي چون دموكراسي را ميتوان در تمام بخشهاي زندگي افراد ديد و اينگونه نبوده است كه در زندگي سياسي به دموكراسي قائل باشند، ولي در زندگي شخصي از آن دوري كنند.
وي در اين سخنراني كه موضوع آن شكلگيري و تاريخچهي نهضت آزادي ايران بود، به بحث شكلگيري ساختار نهضت در دههي چهل اشاره كرد و گفت: در دهه چهل بعد از تاسيس نهضت تا سال 44 اولين دوره فعاليت تاريخي نهضت بود كه خود به چند دوره تقسيم ميشود از ارديبهشت 40 تا بهمن 41 فعاليت نهضت علني است. بهمن 41 همزمان با رفراندوم سران نهضت بازداشت ميشوند و تا اواخر سال 43 فعاليتها نيمه علني است.
وي ادامه داد: از سال 43 تا 53 دوران سركوب است همهي گروهها به اين جمعبندي ميرسند كه زمينهي فعاليت مسلحانه فراهم شده است كه آثار اين تفكر از سال 49 آشكار ميشود.
وي در ادامه با اشاره به مقطع تاريخي سال 54 گفت: در اين سال بعد از سركوب سازمانهاي ماركسيستي و ديگران و تغيير مواضع ايدئولوژيك بعضي سازمانها نوعي ياس و نااميدي در دانشجويان به وجود آمده بود. در اين مقطع صدور پنج بيانيه و انتشار نشريات در داخل و خارج از كشور از كارهاي مفيدي بود كه انجام شد.
اين فعاليتها و تداوم آن باعث شكلگيري حلقههايي شد كه بعدها در سال 56 با عنوان جنبش دانشجويي مسلمان ايران در خارج از كشور هم گسترش پيدا كرد.
وي گفت: در سال 56 جمعيت دفاع از آزادي و حقوق بشر نقش موثري در كاهش فشار بر زندانيان داشت و اينها زمينهسازيهايي بود تا در سا 56 مديريت انقلاب در دست رهبران نهضت آزادي باشد.
مهندس توسلي در تبيين تاريخچه نهضت بعد از انقلاب با اشاره به اين مطلب كه نهضت هميشه دنبال پياده كردن مطالبات تاريخي مردم بود، ولي به دليل فضاي حاكم مجبور به كنارهگيري شد، ادامه داد: بعد از استعفاي دولت موقت اعضا و جريان انقلاب حضور داشتند و من تا سال 59 شهردار تهران بودم.
وي گفت: در تيرماه 59 چهارمين كنگره حزب برگزار شد و در آن مرامنامه و مواضع حزب بعد از انقلاب تعيين شد.
محمد توسلي مدعي شد: مواضع و فعاليتهاي نهضت در زمان جنگ بخشي از ادبيات جنگ بود. با وجود همه اين فعاليتها در جهت مقابله با انحرافات، در سال 67 دفتر نهضت بست شد و بعدها در سال 73 مجاز شد بدون داشتن دفتر به طور محدود فعاليت كند.
وي با اشاره به بازداشت اعضا در سال 79 ابراز عقيده كرد: اين بازداشتها با اين هدف انجام ميشد كه اولا مردم در انتخابات شركت نكنند و به دنبال آن خاتمي در دور دوم راي نياورد. اتهاماتي كه به اعضا وارد شد، اقدام عليه امنيت ملي با تاكيد بر غير قانوني بودن حزب بود. ما هميشه تاكيد داشتيم كه بررسي كارنامه احزاب بايد در دادگاه عمومي و با حضور وكيل مدافع انجام شود.
وي در ادامه، با گريز به مقطع تاريخي قبل از انقلاب بر نقش دكتر شريعتي تاكيد كرد و گفت: تا سال 48، ادبيات ماركسيستي در ايران حضور پررنگ داشت. شريعتي با تشكيل كلاسهاي پنج هزار نفري در حسينيه ارشاد و انتشار نشريات و سخنرانيها باعث شد اين ادبيات تغيير كند و تمايلي نسبت به روشنفكري ديني در داخل و خارج كشور، در جمع انجمنهاي اسلامي دانشجويي پديد آيد.
توسلي در اين جلسه در بخش ديگري از سخنانش به مباني انديشهاي نهضت اشاره كرد و گفت: مهندس بازرگان در دفاعيات خود در دادگاه به اين مباني اشاره كرد و همين دفاعيات سند تاريخي نهضت بر پايداري بر اين مباني شد.
بازرگان معتقد بود آزادي مقولهاي است كه هم در اعتقادات ديني، بر آن تاكيد شد و هم تجربهي بشر نشان ميدهد كه هر جامعه كه آزادي را تئوريزه كند پيشرفت خواهد كرد. بازرگان در اين دفاعيه بحث آزادي در فرهنگ اين مردم را بسيار برجسته ميدانست. هميشه تلاش او بر اين بود كه بفهماند گره خوردن استبداد با فرهنگ است كه استبداد را بازتوليد ميكند.
وي گفت: استراتژي نهضت قبل و بعد از انقلاب اين بود كه يا در انتخابات شركت ميكنيم و يا دست به رسوايي ميزنيم. در انتخابات رياست جمهوري سال 65 بازرگان رد صلاحيت شد. او هيچ گاه دنبال رياست جمهوري نبود. دنبال اين روند بود كه آيا تاييد صلاحيت ميشود يا خير و اين يعني نبود آزادي در انتخابات.
مهندس توسلي گفت: بعد از شهريور 20 جريانهاي متعددي سعي در شناسايي موانع توسعه داشتند، از بين اين جريانها مهندس بازرگان بحث فرهنگ استبدادي را مطرح كرد و مقابله با اين امر يكي از محورهاي تشكيل نهضت شد.
اين فعال سياسي خاطرنشان كرد: در ادبيات سياسي ما حزب به معني مجموعهاي است كه قصد دارد با در دست گرفتن قدرت افكار خود را پياده كند، ولي ما چون مانع اصلي را مانع فرهنگي ميدانستيم با عنوان جنبش عمومي آزاديخواهي خود را مطرح كرديم.
وي در ادامه با انتقاد از كساني كه به تقليد از تودهايها، آزادي خواهي را محكوم كردند، گفت: تودهايها گفتند آزادي مهم است، ولي عدالت و استقلال مهمتر از آن است و اساسا مخالف ليبراليسم بودند. ولي بازرگان معتقد بود تا آزادي نباشد، عدالت و استقلال هيچ گاه برپا نخواهد شد.
وي در پايان گفت: در انتخابات آتي رياست جمهوري همين مباني براي ما مطرح است. بايد از اين فرصت براي مطرح كردن مطالبات تاريخي مردم استفاده كنيم.
توسلي در پاسخ به اين سوال كه چرا ساير احزاب و گروهها مانند نهضت آزادي، اسناد تاريخي خود را ارايه نميكنند، گفت: بعضي احزاب فعلي سابقهي تاريخي ندارند و جوان هستند. اما در مورد ساير احزاب بايد گفت كه آنها نميتوانند پاسخگوي مواضع گذشته خود باشند. ولي ما بعد از شصت سال بر مواضع خود ايستادهايم و اين نشان ميدهد كه پايهگذاران نهضت شخصيتهايي منسجم داشتهاند و اين ارزشها در مناسبات اجتماعي و هم در زندگي شخصي ايشان حضور داشته است.
وي در پاسخ به اين سوال كه تا چه حد جوانگرا نبودن نهضت را قبول داريد، با رد اين مطلب گفت: تا سال 67 شاخه دانشجويي نهضت از فعالترين شاخهها بود و بينسالهاي 60 تا 67 جمع زيادي نيروي جوان به نهضت پيوستند. بعد از سال 67 فشار بر بخش دانشجويي نهضت زياد شد و در نتيجه شوراي مركزي حزب بيشتر واحدهاي ستادي را فعال نگه داشته است تا زماني كه بستر قانوني براي عضوگيري فراهم شود.
توسلي دربارهي انقطاع به وجود آمده بين دو نسل رهبران نهضت گفت: محدوديتهاي نهضت بيشتر شده است ولي نبايد اين گونه تلقي شود كه نهضت توان توليد فكر مانند گذشته را ندارد. حجم توليد انديشه بعد از انقلاب بسيار بالا بوده است. از حدود 300 اثر مهندس بازرگان حدود 150 اثر متعلق به دوران انقلاب است.