خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فقه و حقوق - حقوق سياسي
رييس دفتر مطالعات استراتژيك رياست جمهوري گفت: وقتي با زبان مردم و در چارچوب فضاي فرهنگي و تاريخي با مردم سخن بگوييم، آنها مهياي پذيرش مسائل مختلفي كه دغدغه ماست، هستند.
به گزارش خبرنگار حقوقي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) دكتر محمدرضا تاجيك در كارگاه پنجم همايش فرهنگ دموكراسي و نقش سازمانهاي غيردولتي در ايران با موضوع «قرائتهاي مختلف از دموكراسي» اظهار داشت: امروزه يك جريان جدي و گفتمان مسلط در سطح جهاني مطرح است كه تلاش دارد مفهوم خاصي از دموكراسي را تعريف و در سطح جهاني حاكم كنند كه در اين گفتمان كسانيكه در فضاي اين نوع دموكراسي قرار دارند، خودي و كساني كه در خارج از آن قرار دارند غير، تعريف ميشوند.
وي با بيان اينكه در پذيرش مفاهيمي همچون دموكراسي، عدالت، آزادي، حاكميت مردم و حقوق شهروندي در بين جوامع و ملل مختلف تفاوتي وجود ندارد، خاطرنشان كرد: اختلاف از زماني شروع ميشود كه براي اين واژهها و مفاهيم هويت زبان شناسي قائل ميشويم و در چنين شرايطي است كه يك ليبرال ميگويد عدالت يعني آزادي مطلق فرد و يك مسلمان ميگويد عدالت يعني هر چيزي در جاي خود قرار گيرد.
تاجيك معتقد است: اگر همگان از آزادي، عدالت و دموكراسي برداشت واحد داشته باشند، فضا براي گفتوگو باز نميشود لذا بايد در فضاي مشترك، متفاوت بود تا زمينهي گفتوگو ايجاد شود.
اين مدرس دانشگاه در ادامه خاطرنشان كرد: ما نميتوانيم فرض كنيم كه يك جامعه جهاني داريم كه همگان در آن يكسان ميانديشند و انسانها همچون رباطي هستند كه در مغز آنها سيدي گذاشته شده است كه همه زشت و زيبا و بايد و نبايد يكساني دارند و خودي و غير، تعريف ميشوند.
تاجيك تأكيد كرد كه در عالم تفكر نميتوان متصور بود كه انسانها مصرفكنندهي صرف باشند و تفكر يك فرد تفكر تمام انسانها باشد.
رييس دفتر مطالعات استراتژيك رياست جمهوري خاطرنشان كرد: دموكراسي نيز مثل تمام مفاهيم انساني ديگر درونگفتمانها شكل ميگيرد و رابطهاش با مدلولش قراردادي است نه ذاتي.
تاجيك معتقد است: نميتوان تعريف واحدي از دموكراسي ارائه كرد كه بتواند از ذهن انسانها عبور كند و آن را مثل نخ تسبيح به هم وصل كند.
وي افزود: طبيعي است وقتي گفتمان به ميان ميآيد، نميشود گفت لطفا همگان مثل هم بيانديشند، راه بروند و افق را يكي ببينند.
وي ادامه داد: پيرامون قدسيترين مفاهيم نيز گفتمان و قرائت واحد شكل نگرفته و به همين دليل است كه ما شاهديم در يك جامعه ديني با استنباط ديني، امامي را در حين نماز به شهادت ميرسانند و از 12 امام شيعيان 11 امام توسط مسلمانان به شهادت ميرسند و امروزه در جامعه خود ما نيز جنگ قرائتها در عرصهي مفاهيم قدسي وجود دارد، در چنين فضايي چگونه ميتوان حول يك مفهوم انسانساز قرائت واحد حاكم كرد.
تاجيك تاكيد كرد: قرار نيست ما شبيه انسان غربي شويم تا دموكراتيك شويم و يا راه انسان غربي را طي كنيم تا به سر منزل مقصود برسيم و فرهنگ و تاريخ و زبان و هنجارهاي خودمان را فراموش كنيم و جامهي ديگري بر تن كنيم تا متمدن و دموكراتيك باشيم و قطعا ميتوان ايراني باقي ماند و دموكراتيك بود دموكراسياي كه مردم آن را هضم كنند.
وي افزود: بايد تلاش كنيم در جامعهي ايران، قرائت خاص خود را از دموكراسي داشته باشيم تا مناسبات دموكراتيك با احترام به رأي مردم با تمام تكثرات نظري آن و در چارچوب فرهنگ كهن معنا پيدا كند.
تاجيك گفت: بسياري از ما معتقديم مردم بايد از جنس خود ما شوند تا با آنها رابطه برقرار كنيم در حاليكه روشنفكر و متعهد كسي است كه دغدغه و زبان جامعه خود را بفهمد.
وي افزود: اگر چنين اتفاقي نيفتد، بسياري تصور ميكنند دموكراسي كه از سوي غرب و روشنفكران داخلي ترويج ميشود جز غربيسازي جامعه چيز ديگري در پي ندارد و انسان ايراني را از درون استحاله ميكنند و اين دعوت به دموكراسي در واقع دعوت به غربي شدن است.
تاجيك اظهار داشت: اگر ميخواهيم در شرايط كنوني بتوانيم از مناسبات دموكراتيك برخوردار باشيم بايد نيم نگاهي به فرهنگ و تاريخ جامعه خود داشته باشيم و در اين صورت ممكن است نسخهاي بپيچيم كه بتواند دردهاي مزمن جامعه را حل كند.
تاجيك گفت: براي جامعه ايراني با مختصات خاص خودش گفتماني كه در چارچوب هنجارهاي ديني قرار گيرد ميتواند گفتمان مسلط باشد. البته طبيعي است نميتوان اين نسخه از دموكراسي را براي ساير جوامع و حتي مسلمان پيچيد زيرا اين فرض ماست و ميتواند مورد نقد قرار گيرد.